câu 1: : Thể thơ tự do.
câu 2: Đáp án
Phần I. ĐỌC HIỂU
(0.5 điểm):
Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ?
A. Tự sự
B. Miêu tả
C. Biểu cảm
D. Nghị luận
Phương pháp:
Đọc kĩ đoạn trích
Xác định phương thức biểu đạt chính
Lời giải chi tiết:
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
→ C
(0.5 điểm)
Trong câu thơ "Một đời mẹ mặc áo nâu", tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào?
A. Nhân hóa
B. So sánh
C. Ẩn dụ
D. Hoán dụ
Phương pháp:
Đọc kĩ câu thơ
Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ
Lời giải chi tiết:
Tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ
→ C
(0.5 điểm)
Nội dung chính của đoạn thơ là gì?
A. Tình yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả
B. Nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ
C. Sự trân trọng và biết ơn đối với người mẹ nghèo khổ
D. Niềm tự hào về truyền thống dân tộc
Phương pháp:
Đọc kĩ đoạn trích
Xác định nội dung chính
Lời giải chi tiết:
Sự trân trọng và biết ơn đối với người mẹ nghèo khổ
→ C
(0.5 điểm)
Cảm xúc của nhân vật trữ tình được bộc lộ như thế nào qua hai dòng thơ cuối?
"Mẹ đi về phía trăm năm
Con ngồi xếp những nâu trầm mà thương".
A. Buồn bã, tiếc nuối khi mẹ không còn bên cạnh
B. Thương xót cho cuộc đời lam lũ, vất vả của mẹ
C. Nhớ nhung, lưu luyến hình ảnh mẹ
D. Tất cả các đáp án trên
Phương pháp:
Đọc kĩ hai câu thơ cuối
Chú ý cảm xúc của nhân vật trữ tình
Lời giải chi tiết:
Cảm xúc của nhân vật trữ tình được bộc lộ qua hai dòng thơ cuối: buồn bã, tiếc nuối khi mẹ không còn bên cạnh; thương xót cho cuộc đời lam lũ, vất vả của mẹ; nhớ nhung, lưu luyến hình ảnh mẹ
→ D
(0.5 điểm)
Từ "sờn phai" trong câu thơ "áo như đời mẹ sờn phai" có nghĩa là gì?
A. Có nhiều nếp nhăn do bị vò mạnh hoặc cọ xát nhiều lần
B. Có dấu hiệu cũ kỹ, hư hỏng dần vì dùng lâu ngày
C. Có vẻ ngoài già nua, yếu ớt
D. Có vẻ ngoài mệt mỏi, thiếu sức sống
Phương pháp:
Đọc kĩ câu thơ
Vận dụng kiến thức về từ ngữ
Lời giải chi tiết:
Có nhiều nếp nhăn do bị vò mạnh hoặc cọ xát nhiều lần
→ A
(0.5 điểm)
Hình ảnh "vạt phù sa" gợi lên điều gì?
A. Gợi ra sự gắn bó giữa mẹ và mảnh đất quê hương
B. Gợi ra công lao to lớn của mẹ dành cho gia đình
C. Gợi ra sự hi sinh thầm lặng của mẹ
D. Cả ba đáp án trên
Phương pháp:
Đọc kĩ câu thơ
Vận dụng kiến thức của bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Gợi ra sự gắn bó giữa mẹ và mảnh đất quê hương
Gợi ra công lao to lớn của mẹ dành cho gia đình
Gợi ra sự hi sinh thầm lặng của mẹ
→ D
(0.5 điểm)
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ "Áo nâu bạc! Áo nâu gầy!"
Phương pháp:
Đọc kĩ câu thơ
Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ
Lời giải chi tiết:
- Biện pháp tu từ: đảo ngữ
- Tác dụng: nhấn mạnh vào trạng thái bạc màu, sờn phai của chiếc áo nâu - tượng trưng cho cuộc đời lam lũ, vất vả của mẹ
(0.5 điểm)
Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung của hai câu thơ sau:
"Bao nhiêu nước mắt mẹ rơi
Áo nâu gói cả những lời xót xa."
Phương pháp:
Đọc kĩ hai câu thơ
Vận dụng cách hiểu của bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Hai câu thơ gợi ra nỗi vất vả, nhọc nhằn của mẹ. Mẹ đã phải trải qua rất nhiều khó khăn, gian khổ nhưng vẫn luôn âm thầm chịu đựng, không than vãn nửa lời.
(1.0 điểm)
Theo anh/ chị, tại sao tác giả lại viết: "con ngồi xếp những nâu trầm mà thương"?
Phương pháp:
Đọc kĩ văn bản
Vận dụng kiến thức của bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Tác giả viết: "con ngồi xếp những nâu trầm mà thương" bởi vì:
+ Hình ảnh "những nâu trầm" gợi liên tưởng đến cuộc đời lam lũ, vất vả của mẹ.
+ Từ đó, tác giả bày tỏ niềm thương xót, kính trọng đối với mẹ.
(1.0 điểm)
Thông điệp nào của văn bản trên có ý nghĩa nhất với anh/chị? Vì sao?
Phương pháp:
Đọc kĩ văn bản
Vận dụng kiến thức của bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Học sinh có thể chọn thông điệp khác nhau nhưng cần lí giải hợp lí, thuyết phục, chẳng hạn:
- Hãy biết trân trọng, yêu thương cha mẹ
- Hãy biết ơn những hy sinh thầm lặng của đấng sinh thành...
câu 3: : Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.
: Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích trên là nhân hóa và ẩn dụ.
- Nhân hóa: "áo nâu" được miêu tả với hành động "rách lành", "sờn phai". Tác giả đã sử dụng phép nhân hóa để tạo nên hình ảnh chiếc áo nâu gần gũi, thân thuộc như một người bạn đồng hành cùng mẹ. Chiếc áo nâu không chỉ là vật dụng đơn thuần mà còn là chứng nhân cho cuộc sống vất vả, lam lũ của mẹ.
- Ẩn dụ: "Áo nâu" là ẩn dụ cho cuộc đời của mẹ. Hai đối tượng này có nét tương đồng ở sự giản dị, mộc mạc, chịu đựng gian khổ. Qua đó, tác giả muốn khẳng định giá trị cao quý của người mẹ, dù cuộc đời có nhiều khó khăn nhưng vẫn luôn giữ vững phẩm chất tốt đẹp.
: Hiệu quả của việc sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh trong hai câu thơ:
- Gợi hình: Hình ảnh "áo nâu" được cụ thể hóa bằng những chi tiết "rách lành", "sờn phai" giúp người đọc dễ dàng hình dung ra cuộc đời vất vả, lam lũ của mẹ.
- Gợi cảm: Phép so sánh khiến người đọc cảm nhận sâu sắc hơn nỗi vất vả, hy sinh của mẹ. Đồng thời, nó cũng khơi gợi lòng biết ơn, kính trọng đối với người mẹ.
- Tăng sức biểu cảm: Việc so sánh làm tăng tính biểu cảm cho câu thơ, khiến lời thơ trở nên ấn tượng và lay động lòng người.
câu 4: . Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.
. Theo đoạn trích, người mẹ có hoàn cảnh sống khó khăn, vất vả.
. Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ "Áo nâu bạc! Áo nâu gầy!" là đảo ngữ và đối lập. Tác giả đã sử dụng biện pháp này để nhấn mạnh sự nghèo khổ, lam lũ của người mẹ. Hình ảnh chiếc áo nâu bạc, áo nâu gầy gợi lên cuộc sống vất vả, thiếu thốn của bà. Đồng thời, việc đảo ngữ "bạc" và "gầy" lên trước vị ngữ tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt. Nó khiến cho hình ảnh trở nên ấn tượng hơn, đồng thời làm tăng sức biểu cảm cho câu thơ.
. Thông điệp ý nghĩa nhất với em đó là thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng. Tình mẫu tử là thứ tình cảm cao quý, bất diệt. Người mẹ luôn dành trọn vẹn tình yêu thương, sự hy sinh cho con cái. Mẹ là người che chở, bảo vệ ta khỏi những giông bão cuộc đời. Mẹ là người dạy dỗ, hướng dẫn ta trưởng thành. Tình mẫu tử là nguồn động lực to lớn giúp ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Em sẽ luôn trân trọng và biết ơn tình mẫu tử thiêng liêng ấy.
câu 5: . Phương thức biểu đạt chính của văn bản là biểu cảm.
. Theo tác giả, "áo nâu" tượng trưng cho điều gì?
- Áo nâu tượng trưng cho sự giản dị, mộc mạc và chân chất của người dân lao động Việt Nam.
. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: "Mẹ đi về phía trăm năm".
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ trên là ẩn dụ.
+ Trăm năm ở đây không chỉ đơn thuần là thời gian mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự kết thúc của một kiếp người, sự chia ly vĩnh viễn giữa mẹ và con.
. Anh/chị có đồng tình với quan niệm: "Sự hi sinh thầm lặng luôn đáng quý hơn tất thảy"? Vì sao?
- Em hoàn toàn đồng tình với quan niệm này. Sự hi sinh thầm lặng là hành động cao đẹp, thể hiện tình yêu thương vô bờ bến dành cho người khác. Nó xuất phát từ trái tim, từ tấm lòng nhân ái, vị tha của con người. Những người biết hi sinh thầm lặng thường không đòi hỏi bất cứ thứ gì đền đáp lại, họ chỉ mong muốn đem đến niềm vui, hạnh phúc cho người khác. Họ sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân để bảo vệ, giúp đỡ người khác. Chính vì vậy, sự hi sinh thầm lặng luôn đáng quý hơn tất thảy.