Trong nền văn học Việt Nam, có rất nhiều nhà văn nổi tiếng như Nguyễn Tuân, Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố,... Nhưng có lẽ chúng ta không thể nhắc đến nhà văn Nam Cao. Ông đã đóng góp rất nhiều tác phẩm hay cho kho tàng văn học Việt Nam. Một trong số đó là tác phẩm "Chí Phèo", truyện kể về cuộc đời của hắn từ khi lọt lòng cho tới lúc chết. Qua đó, tác giả muốn tố cáo chế độ phong kiến thối nát, cường hào ác bá đã đẩy người nông dân thấp cổ bé họng vào con đường cùng cực.
Đầu tiên, Chí Phèo xuất hiện trong tác phẩm với dáng vẻ say rượu, vừa đi vừa chửi. Hắn chửi tất cả những gì có thể chửi, nhưng cuối cùng lại nuốt luôn những lời chửi ấy vào bụng. Sau đó, hắn đến nhà Bá Kiến để đòi lại công bằng cho bản thân. Tại đây, hai bên xảy ra mâu thuẫn, Chí Phèo bị bắt vào tù. Kể từ đó, hắn luôn mang trong mình nỗi hận thù sâu sắc. Khi ra tù, Chí Phèo trở thành một con người khác hẳn, từ ngoại hình cho đến tính cách. Trước kia, hắn là một người nông dân hiền lành, chất phác. Nhưng giờ đây, Chí Phèo trở nên hung dữ, xấu xí, luôn chìm đắm trong cơn say triền miên. Hắn uống rượu xong lại chửi bới, đập phá đồ đạc. Cuộc sống của hắn chỉ xoay quanh việc ăn, ngủ, uống rượu và gây rối. Hắn thậm chí còn quên mất bản thân mình là ai? Cho đến khi gặp Thị Nở, một người phụ nữ xấu xí, dở hơi. Đêm hôm ấy, họ ăn nằm với nhau. Sáng hôm sau, Chí Phèo tỉnh dậy và thấy thị nấu cho mình bát cháo hành. Từ đó, hắn khao khát có được một cuộc sống bình dị, yên tĩnh. Hắn quyết định quay lưng với Bá Kiến, không làm tay sai cho lão nữa. Tuy nhiên, vì không chịu đựng được sự cô đơn, buồn chán, Chí Phèo lại lao vào rượu chè. Hắn cầm dao đến nhà Bá Kiến để đòi lại công bằng cho bản thân. Cuối cùng, hắn đâm chết Bá Kiến rồi tự tử.
Như vậy, Chí Phèo là nạn nhân của xã hội phong kiến nửa thực dân. Hắn bị đẩy vào bước đường cùng, không lối thoát. Cuối cùng, hắn lựa chọn cái chết để đòi lại công bằng cho bản thân. Ngoài ra, Chí Phèo còn là sản phẩm của xã hội phong kiến bất công, tàn bạo. Hắn bị bỏ rơi từ khi mới lọt lòng, lớn lên trong sự thiếu thốn tình thương. Điều này khiến hắn trở nên hung dữ, ngang ngược hơn. Bên cạnh đó, Chí Phèo còn là biểu tượng cho sự đấu tranh giành quyền làm người của những người nông dân nghèo khổ. Họ muốn được sống đúng với bản chất lương thiện của mình, nhưng lại bị xã hội phong kiến vùi dập.
Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã lên án gay gắt xã hội phong kiến tàn bạo, bất công. Đồng thời, ông cũng thể hiện niềm tin vào bản chất tốt đẹp của con người. Dù bị xã hội vùi dập đến đâu, họ vẫn luôn giữ được tấm lòng lương thiện, nhân hậu.
Tóm lại, Chí Phèo là một nhân vật tiêu biểu cho số phận của những người nông dân nghèo khổ trong xã hội phong kiến Việt Nam. Qua nhân vật này, Nam Cao đã lên án mạnh mẽ xã hội phong kiến thối nát, đồng thời thể hiện niềm tin vào bản chất tốt đẹp của con người.