Nhắc tới Lý Bạch, người ta nhớ đến một thi sĩ với tâm hồn phóng khoáng, yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Những tác phẩm của ông đều mang đậm dấu ấn cá nhân, để lại nhiều ấn tượng trong lòng bạn đọc. Và một trong số đó là bài thơ “Xa ngắm thác núi Lư” (Vọng Lư sơn bộc bố).
Bài thơ được sáng tác khi ông đang làm quan cho nhà Đường, trên đường đi nhận chức, ông đi qua núi Lư Sơn, trước cửa núi có dòng thác nước chảy xiết, bọt tung trắng xóa. Ngắm nhìn khung cảnh ấy, khiến tâm hồn thi sĩ bay bổng lãng mạn, chỉ với vài nét chấm phá đã vẽ lên một bức tranh thủy mặc tuyệt vời.
Hai câu thơ đầu là cái nhìn bao quát khung cảnh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt:
Nắng rọi Hương Lô khói tía bay,
Xa trông dòng thác trước sông này.
Dưới ngòi bút của Lý Bạch, mọi vật thật huyền ảo, trữ tình. Ánh nắng rực rỡ của ngày mới phản chiếu vào dòng nước màu khói tía, tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền bí. Động từ “quải” (treo) mở đầu cho bài thơ gợi trí tò mò của người đọc. Không gian được mở rộng ra trước mắt tác giả, ông đưa tầm mắt lên cao để ngắm nhìn dòng thác.
“Trước mắt” ông không phải là dòng thác chảy dữ dội, xối xả mà là dòng thác treo ngang trời. Cách miêu tả của Lý Bạch thật độc đáo, dường như dòng thác chuẩn bị rơi xuống nhưng lại lơ lửng giữa không trung, vô cùng thú vị. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ được toát ra từ câu thơ này, bằng những nét phác họa hết sức tài hoa, nhà thơ đã vẽ lên một bức tranh thiên nhiên đẹp tuyệt vời.
Tiếp nối với vẻ đẹp của thiên nhiên là sự xuất hiện của dòng thác:
Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước,
Tưởng dải Ngân hà tuột khỏi mây.
Với hai câu thơ tiếp theo, nhà thơ đã khắc họa thành công vẻ đẹp kì vĩ, hùng tráng của dòng thác. Từ “bay thẳng” vừa diễn tả độ thẳng đứng của dòng thác, vừa nói đến tốc độ nhanh, mạnh của nó. Dòng thác như treo lơ lửng giữa không trung, thẳng đứng rơi xuống mặt đất, tưởng chừng như dòng nước mát mẻ kia sẽ đổ ào ạt xuống mặt đất bất cứ lúc nào.
Nhưng dưới đôi mắt lãng mạn của thi sĩ, dòng thác giống như sợi dây sen dài gắn cuộc đời ông với quê hương đất nước. Qua câu thơ này, người đọc thấy được tình yêu thiên nhiên tha thiết và phong thái ung dung, lạc quan của nhà thơ.
Trong thơ ca cổ, các nhà thơ thường lấy thiên nhiên làm chuẩn mực của cái đẹp, vẻ đẹp phụ nữ trở thành những viên ngọc quý tỏa sáng giữa thiên nhiên tươi đẹp. Lấy cảm hứng từ vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ của dòng thác Hương Lô, Lý Bạch đã xây dựng thành công hình ảnh người thiếu nữ với mái tóc dài thướt tha, óng ả.
Ngọc cô gái như treo trên dòng thác, mái tóc đen dài mềm mượt như dòng nước trắng xóa. Sự mềm mại, uyển chuyển của dòng thác tương phản với sự cứng rắn, vững chãi của thác đá, tạo nên một bức tranh hài hòa, cân đối. Đồng thời, qua câu thơ này, chúng ta còn thấy được sự tinh tế, nhạy bén trong việc sử dụng ngôn ngữ của thi sĩ.
Bằng tình yêu thiên nhiên say đắm, khả năng quan sát tinh tế và tài năng nghệ thuật điêu luyện, Lý Bạch đã để lại cho đời một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, sống mãi với thời gian.
Như vậy, bài thơ “Xa ngắm thác núi Lư” đã giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước Trung Hoa rộng lớn. Tác phẩm khép lại nhưng vẫn để lại trong lòng người đọc những ấn tượng khó quên về một bức tranh thiên nhiên tuyệt mĩ cùng với phong cách thơ phóng khoáng, tao nhã của thi sĩ Lí Bạch.