Phân tích bài thơ viếng lăng bác của viễn phương

Chủ tịch Hồ Chí Minh vị cha già kính yêu của dân tộc. Cả cuộc đời Người chỉ mong muốn đất nước ta được hòa bình, thống nhất, nhân dân ta được ấm no hạnh phúc. Dân tộc ta mãi mãi sẽ nhớ ơn Người. Khi Người ra đi, cả dân tộc ta đều rơi nước mắt thương tiếc. Cho đến bây giờ, những năm tháng thanh bình, em mới có dịp đến thăm Người. Những cảm xúc dâng trào khi đến bên Người khiến em không thể nào quên. Đó là bài thơ Viếng Lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương.

Bài thơ được viết vào năm 1976, khi nhà thơ Viễn Phương lần đầu tiên được đến Hà Nội, vào lăng viếng Bác. Bao trùm lên bài thơ là niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn và tự hào, xen lẫn nỗi xót đau khi tác giả từ miền Nam ra thăm lăng Bác.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

Mở đầu bài thơ là lời giới thiệu đơn giản mà chân thật. Tác giả nói đến từ xưng hô "con" thể hiện tấm lòng yêu thương, kính trọng của ông với Bác. Cách gọi này rất gần gũi, thân thiết giống như cha con vậy. Đặc biệt nó còn mang sắc thái vô cùng đặc biệt bởi Viễn Phương là người con của mảnh đất miền Nam ruột thịt. Miền Nam là mảnh đất mà Bác Hồ luôn mong muốn nhanh được giải phóng, thống nhất hai miền. Giờ đây ước mơ của Bác đã được thực hiện nên người con của mảnh đất này ra thăm Bác bằng tất cả tấm lòng. Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được khi đến bên Bác là hàng tre. Tre là loài cây mà gắn liền với làng quê Việt Nam. Tre mang những nét đẹp của con người Việt Nam: kiên cường, bất khuất, dẻo dai,... Dù bão táp mưa sa nhưng tre vẫn đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Đọc hai câu thơ tiếp theo, độc giả lại càng thêm xúc động. Mặt trời ở câu thơ thứ nhất là mặt trời tự nhiên. Nó mang đến ánh sáng, hơi ấm cho hành tinh chúng ta. Nhưng mặt trời ấy còn chuyển tải cả sự sống cho muôn loài. Còn mặt trời ở câu thơ thứ hai chính là Bác Hồ. Nhà thơ Viễn Phương đã ví Bác như mặt trời để khẳng định sự vĩ đại của Người. Mặt trời thì luôn vận hành theo quy luật của vũ trụ. Từ lúc bình minh cho đến lúc hoàng hôn, mặt trời luôn xoay quanh mặrt đất. Cũng như Bác Hồ sẽ mãi mãi nằm trong tim mỗi người dân Việt Nam.

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân

Hai câu thơ tiếp tục nói về công lao của Bác đối với dân tộc. Mỗi người khi đến lăng Bác đều cảm thấy vô cùng thương nhớ. Chính vì vậy họ kết tràng hoa đẹp nhất để dâng lên Người. "Bảy mươi chín mùa xuân" chính là bảy mươi chín năm Người sống và cống hiến cho dân tộc. Người đã đem đến cho chúng ta cuộc sống ấm no, hạnh phúc như ngày hôm nay.

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim

Khi đến bên Người, Bác nằm đó yên nghỉ giấc ngủ ngàn thu, trái tim người cảm thấy nhói đau. Bầu trời bao la kéo dài đến vô tận. Dù cho con người mất đi nhưng những gì tốt đẹp người để lại sẽ luôn sống mãi với thời gian. Ở đây nhà thơ muốn hàm ý rằng dù Bác đã ra đi thật sự nhưng những gì Người đã làm sẽ mãi mãi trường tồn theo thời gian.

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này

Cuối cùng, sau những cảm xúc nghẹn ngào, nhà thơ phải trở về miền Nam ruột thịt. Lúc này đây, những giọt nước mắt cứ thế trào ra mà chẳng thể kìm nén lại được. Giọt nước mắt ấy là sự thương nhớ Bác, một giọt nước mắt tri ân những công lao của Người. Và hơn hết, đó còn là giọt nước mắt của triệu triệu người con đất Việt đang mong mỏi được gặp lại Người. Cuối cùng, nhà thơ muốn biến thành con chim nhỏ để ngày ngày ca hát trước lăng. Không chỉ vậy, tác giả còn muốn làm đóa hoa để tỏa hương thơm ngát. Đặc biệt nhất, tác giả muốn làm cây tre trung hiếu để canh giữ giấc ngủ ngàn thu cho Người.

Qua bài thơ, độc giả cảm nhận được những cung bậc cảm xúc của nhà thơ Viễn Phương. Đó là sự thương nhớ, kính trọng và biết ơn Bác Hồ sâu sắc. Tất cả những cảm xúc ấy xuất phát từ đáy lòng của một người con miền Nam đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.