Nguyễn Khuyến là nhà thơ nổi tiếng với phong cách thơ đặc trưng, riêng biệt. Một trong những bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ của ông chính là bài Câu cá mùa thu. Bài thơ đã làm nổi bật lên khung cảnh mùa thu ở làng quê Việt Nam vừa đượm buồn nhưng cũng đẹp gợi cảm vô cùng. Mở đầu bài thơ tác giả miêu tả khung cảnh thiên nhiên gần gũi với làng quê: "Ao thu lạnh lẽo nước trong veo/Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo". Bức tranh mùa thu được bắt đầu bằng hình ảnh "ao thu", ao là đặc trưng của vùng quê Bắc Bộ. Ao thường khá nhỏ, là đơn vị diện tích chứ không phải đơn vị đo lường như ao-xô của thành phố. Nước ao thì "trong veo", trong trẻo, mát lành. Kết hợp với cái "lạnh lẽo" của nước, ta có được sự mát mẻ, dễ chịu của tiết trời mùa thu. Trên mặt ao xuất hiện một chiếc thuyền "bé tẻo teo". Từ láy "tẻo teo" gợi sự nhỏ bé, làm cho chiếc thuyền trở nên nhỏ bé lạ lùng, chìm lấp vào giữa ao thu mênh mông. Hai câu thơ tiếp theo, tác giả miêu tả thêm về khung cảnh thiên nhiên mùa thu: "Sóng biếc theo làn hơi gợn tíLá vàng trước gió khẽ đưa vèo". Màu "biếc" của sóng hòa hợp với sắc "vàng" của lá vẽ nên bức tranh quê đơn sơ mà lộng lẫy. Nghệ thuật đối trong phần thực rất điêu luyện, "lá vàng" đối với "sóng biếc", tốc độ "vèo" của lá bay tương ứng với mức độ "tí" của sóng gợn. Nhà thơ Tản Đà từng dành tặng lời khen cho câu thơ "lá vàng trước gió khẽ đưa vèo" rằng: "Đó là một câu thơ nghĩa lí nhất làng Thơ mới". Hai câu luận mở rộng không gian miêu tả, từ ao thu hẹp, nhà thơ đưa ngắm nhìn bầu trời thu "xanh ngắt": "Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắtNgõ trúc quanh co khách vắng teo". Bầu trời thu xanh ngắt xưa nay vẫn được coi là biểu tượng đẹp đẽ của mùa thu. Khác với "xanh biếc" hay "xanh thẳm", "xanh ngắt" là xanh thăm thẳm, hun hút không thấy điểm tận cùng; loại xanh rất đặc trưng của mùa thu, vương vấn một chút se lạnh. Ngòi bút của tác giả chợt chuyển xuống dưới, mở ra một không gian rộng lớn. Điểm xuyết vào nền trời thu xanh ngắt là những đám mây "lơ lửng". Trong bài thơ "Cảm xúc mùa thu", nhà thơ Đỗ Phủ cũng từng viết: "Lưng trời sóng gợn lòng sông thẳmMặt đất mây đùn cửa ải xa". Đám mây của Nguyễn Khuyến dường như không vận động, không di chuyển theo quy luật thời gian. Nó "lơ lửng" giữa bầu trời, không đi về đâu cụ thể, cũng không vội vã hay gấp rút. Bầu trời thu vì có đám mây "lơ lửng" mà cũng trở nên lắng đọng, không dòng chảy. Không gian mùa thu lại được mở rộng thêm chiều sâu với ngõ trúc "quanh co". Con ngõ nhỏ, ngoằn ngoèo, sâu hun hút, không hề có bóng dáng qua lại của con người. Từ láy "quanh co" còn gợi hình ảnh những khúc uốn lượn của con ngõ, ẩn hiện sau những thân tre, thân trúc thẳng đứng. Cảnh vật dần trở nên u uất, trầm lặng hơn khi tác giả lặp lại hai lần từ "vắng": "vắng teo". Vắng tanh vắng ngắt, không có bất cứ âm thanh hay dấu hiệu nào của sự sống. Chỉ với sáu câu thơ đầu, Nguyễn Khuyến đã khắc họa bức tranh thiên nhiên mùa thu trong sáng, êm đềm và tĩnh lặng. Đằng sau bức tranh ấy, ta thấy được tâm hồn tinh tế của nhà thơ.