09/04/2025
09/04/2025
09/04/2025
tien nguyen camCảm Nhận Bức Tranh Thiên Nhiên Thu Qua "Thu" Của Xuân Diệu Và "Sang Thu" Của Hữu Thỉnh
Mùa thu, khoảnh khắc giao mùa dịu dàng và sâu lắng, từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca. Mỗi hồn thơ lại mang đến một lăng kính riêng, khắc họa vẻ đẹp thu theo những cung bậc cảm xúc khác nhau. Đọc "Thu" của Xuân Diệu và "Sang Thu" của Hữu Thỉnh, ta như lạc vào hai không gian thu riêng biệt, một rạo rực, nồng nàn, một lại tĩnh lặng, suy tư. Tuy khác biệt trong cách thể hiện, cả hai bài thơ đều vẽ nên bức tranh thiên nhiên thu Việt Nam vừa gợi cảm, vừa đượm buồn, khơi gợi trong lòng người đọc những rung cảm sâu sắc về thời gian và cuộc đời.
"Thu" của Xuân Diệu hiện lên như một bức họa tươi tắn, đầy nhựa sống. Ngay từ nhan đề, chữ "Thu" đã được nhân hóa, trở thành một chủ thể có "mùi vị" riêng: "Đây mùa thu tới - mùa thu tới/ Với áo mơ phai dệt lá vàng". Hình ảnh "áo mơ phai dệt lá vàng" gợi lên vẻ đẹp dịu dàng, thanh thoát nhưng cũng không kém phần lãng mạn, nên thơ. Màu vàng của lá không gợi sự úa tàn mà lại được "dệt" một cách tỉ mỉ, công phu, như một sự trang điểm nhẹ nhàng cho cảnh vật. Tiếp theo, nhà thơ tập trung vào những chi tiết nhỏ bé, tinh tế của thiên nhiên: "Hơn một loài hoa đã rụng cành/ Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh". Sự chuyển giao màu sắc diễn ra nhẹ nhàng, từ "xanh" sang "đỏ rũa", không gợi sự đột ngột mà là một quá trình lặng lẽ, âm thầm. Xuân Diệu không chỉ cảm nhận bằng thị giác mà còn bằng xúc giác: "Đây mùa thu tới, rét mướt đôi vai". Cái "rét mướt" se lạnh đầu thu khẽ chạm vào bờ vai, đánh thức những cảm xúc mơ hồ, man mác trong lòng người.
Đặc biệt, trong "Thu", Xuân Diệu thể hiện một tâm hồn yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt. Mùa thu không gợi sự tàn lụi mà lại khơi dậy trong nhà thơ một nỗi "bâng khuâng" trước sự trôi chảy của thời gian: "Lòng tôi rung động tự ngàn xưa/ Đôi mắt tôi đã khép bao giờ?". Câu hỏi tu từ không có lời đáp càng làm tăng thêm sự băn khoăn, day dứt trước sự hữu hạn của kiếp người và vẻ đẹp vô tận của thiên nhiên. Tuy nhiên, nỗi buồn ấy không bi lụy mà lại thúc giục một khát khao níu giữ khoảnh khắc: "Tôi muốn riết mây đưa và gió lượn/ Tôi muốn say ánh mắt trời chưa say". Đó là một cái "tôi" đầy bản năng, muốn ôm trọn cả vũ trụ vào lòng, tận hưởng đến giây phút cuối cùng vẻ đẹp của cuộc sống. Bức tranh thu trong thơ Xuân Diệu vì thế mang một vẻ đẹp vừa quyến rũ, vừa gợi cảm, vừa ẩn chứa một nỗi niềm da diết.
Trái ngược với sự rạo rực, nồng nàn trong "Thu" của Xuân Diệu, "Sang Thu" của Hữu Thỉnh lại mang đến một không gian thu tĩnh lặng, trầm lắng và đầy suy tư. Ngay từ khổ thơ đầu, nhà thơ đã gợi ra khoảnh khắc giao mùa một cách nhẹ nhàng, tinh tế: "Sương chùng chình qua ngõ/ Hình như thu đã về". Cái "chùng chình" của sương như một sự ngập ngừng, e ấp của mùa thu khi mới chạm ngõ. Từ "hình như" diễn tả một cảm giác mơ hồ, chưa rõ ràng nhưng lại rất đỗi chân thực. Cảm nhận về thu không đến từ những dấu hiệu rực rỡ mà từ những biến chuyển âm thầm của thiên nhiên: "Sông được lúc dềnh dàng/ Chim bắt đầu vội vã". Sự đối lập giữa cái "dềnh dàng" của dòng sông và cái "vội vã" của cánh chim đã gợi ra một sự chuyển động nhẹ nhàng, khẽ khàng của thời gian. Hương ổi "phả vào trong gió se" là một nét đặc trưng của vùng quê Việt Nam, một mùi hương giản dị, thân thuộc gợi nhớ về những ký ức êm đềm.
Ở những khổ thơ tiếp theo, Hữu Thỉnh tập trung khắc họa những hình ảnh quen thuộc của làng quê vào khoảnh khắc sang thu: "Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu". Hình ảnh đám mây "vắt nửa mình" là một phát hiện độc đáo, vừa gợi hình, vừa gợi cảm về sự giao thoa giữa hai mùa. Ánh nắng thu "vẫn còn bao nhiêu nắng" nhưng đã "đã vơi dần cơn gió" cho thấy sự dịu dàng, bớt gay gắt của tiết trời. Hình ảnh "cây đứng im" trong "trời đang xanh" gợi một vẻ tĩnh lặng, trầm mặc của cảnh vật. Đến khổ cuối, cảm xúc của nhà thơ trở nên sâu lắng hơn: "Vẫn còn bao nhiêu trái/ Đã vơi dần lá". Sự tương phản giữa "bao nhiêu trái" và "vơi dần lá" gợi một quy luật tất yếu của tự nhiên, sự trưởng thành và tàn phai. Hình ảnh "sấm cũng bớt bất ngờ/ Trên hàng cây đứng tuổi" mang một ý nghĩa ẩn dụ sâu xa, gợi liên tưởng đến sự từng trải, vững vàng của con người trước những biến động của cuộc đời. Bức tranh thu trong "Sang Thu" vì thế mang một vẻ đẹp bình dị, gần gũi nhưng lại chất chứa những suy tư về thời gian và nhân sinh.
Như vậy, qua hai bài thơ "Thu" của Xuân Diệu và "Sang Thu" của Hữu Thỉnh, ta cảm nhận được hai sắc thái khác nhau nhưng đều rất đặc trưng của mùa thu Việt Nam. Nếu "Thu" là một bức tranh rực rỡ, nồng nàn với những cảm xúc mãnh liệt, thì "Sang Thu" lại là một bức họa tĩnh lặng, trầm lắng với những suy tư sâu sắc. Cả hai nhà thơ, bằng tài năng và trái tim nhạy cảm của mình, đã góp phần làm phong phú thêm vẻ đẹp của mùa thu trong thi ca Việt Nam, khơi gợi trong lòng người đọc những rung cảm tinh tế về thiên nhiên và cuộc sống.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời