Thân bài chung cho viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bức tranh pho tượng) Theo thân bài sau: lần lượt trình bày các luận điểm về nét đặc sắc nội dung (...

Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ thơ trẻ thời chống Mĩ cứu nước. Thơ ông giàu chất suy tư, cảm xúc dồn nén, mang màu sắc trữ tình chính luận. Trường ca Mặt đường khát vọng được tác giả hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên năm 1971. Đây là thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Đoạn trích Đất Nước nằm ở phần đầu chương V của trường ca. Thông qua đoạn trích này, Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện một cái nhìn mới mẻ về đất nước với tư tưởng bao trùm “Đất Nước của Nhân Dân”.

Trong đoạn trích, tác giả đã sử dụng những từ ngữ mộc mạc, giản dị nhưng giàu sức gợi để nói lên những đóng góp lớn lao của nhân dân trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Từ những câu chuyện cổ tích, phong tục tập quán, đến những danh lam thắng cảnh, tất cả đều được tác giả khắc họa một cách sinh động, chân thực.

Mở đầu đoạn trích, tác giả đã đưa ra một khái niệm hoàn toàn mới mẻ về đất nước:

“Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi”

Đất Nước đã có từ lâu đời, trước khi chúng ta sinh ra. Điều đó được chứng minh qua những câu chuyện cổ tích, những phong tục tập quán mà chúng ta được nghe kể từ thuở còn thơ bé:

“Ngày xửa ngày xưa…
Mẹ em thường hay kể”

Những câu chuyện cổ tích ấy không chỉ là những câu chuyện giải trí đơn thuần mà còn là những bài học đạo đức, những giá trị văn hóa truyền thống được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Chúng là minh chứng cho thấy đất nước đã có từ rất lâu đời, trước khi chúng ta sinh ra.

Không chỉ vậy, đất nước còn được thể hiện qua những hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong cuộc sống hàng ngày:

“Cái kèo cái cột
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay giã dần sàng”

Những hình ảnh ấy gợi lên một cuộc sống bình dị, thanh bình của người dân Việt Nam. Chúng cũng là những biểu tượng cho sự gắn bó, đoàn kết của nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Như vậy, qua những câu thơ trên, Nguyễn Khoa Điềm đã khẳng định rằng đất nước đã có từ lâu đời, trước khi chúng ta sinh ra. Điều đó được chứng minh qua những câu chuyện cổ tích, những phong tục tập quán, những hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày.

Tiếp theo, tác giả đã nêu lên vai trò to lớn của nhân dân trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước:

“Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”

Hình ảnh cây tre là biểu tượng cho tinh thần bất khuất, kiên cường của dân tộc Việt Nam. Trong suốt chiều dài lịch sử, nhân dân ta đã luôn đứng lên đấu tranh chống lại kẻ thù xâm lược, bảo vệ độc lập, tự do của dân tộc. Nhờ có tinh thần ấy mà đất nước ta mới có được như ngày hôm nay.

Ngoài ra, tác giả còn nhắc đến những danh lam thắng cảnh nổi tiếng của đất nước:

“Núi Vọng Phu…
Hòn Trống Mái…
Ai đã đặt tên cho dòng sông?…”

Những danh lam thắng cảnh ấy không chỉ là những kiệt tác thiên nhiên mà còn là những minh chứng cho vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam. Chúng cũng là những biểu tượng cho sự trường tồn, vĩnh cửu của đất nước.

Như vậy, qua những câu thơ trên, Nguyễn Khoa Điềm đã khẳng định rằng đất nước được xây dựng bởi bàn tay, khối óc và trái tim của nhân dân. Họ là những người đã góp phần tạo nên những giá trị vật chất và tinh thần cho đất nước.

Cuối cùng, tác giả đã thể hiện niềm tự hào, kiêu hãnh về đất nước:

“Em ơi em…
Hãy nhìn rất xa…
Vào bốn ngàn năm Đất Nước”

Tác giả muốn nhắn nhủ với người đọc rằng hãy nhìn vào quá khứ hào hùng của dân tộc để thêm yêu mến và tự hào về đất nước.

Về nghệ thuật, đoạn trích sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc như phép liệt kê, so sánh, ẩn dụ,... Những biện pháp này đã giúp cho đoạn trích trở nên sinh động, hấp dẫn hơn, đồng thời cũng góp phần làm nổi bật chủ đề của đoạn trích.

Nhìn chung, đoạn trích “Đất Nước” là một đoạn trích hay và giàu ý nghĩa. Qua đoạn trích, Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện một cái nhìn mới mẻ về đất nước, đồng thời cũng khẳng định vai trò to lớn của nhân dân trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước.