Sung Jin Woo Truyện ngắn “Điều ước” của Nguyễn Phan Khuê là một tác phẩm xúc động, nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, viết về ước mơ, lòng yêu thương và sự trưởng thành trong tâm hồn của một cậu bé. Dưới đây là bài phân tích chi tiết truyện ngắn:
---
PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN “ĐIỀU ƯỚC” – NGUYỄN PHAN KHUÊ
1. Tóm tắt nội dung
Truyện kể về một cậu bé sống với mẹ trong hoàn cảnh nghèo khó. Trong một lần tham gia trò chơi “có ba điều ước”, cậu bé không ước nhà lầu, xe hơi hay tiền bạc như bạn bè, mà ước có một chiếc lò than cho mẹ, một chiếc áo mới cho mẹ, và mẹ sống đời với mình. Ba điều ước đơn sơ nhưng chan chứa tình yêu thương, khiến người đọc xúc động.
---
2. Phân tích nội dung và ý nghĩa
a. Ba điều ước giản dị nhưng giàu tình cảm
Ước có một cái lò than cho mẹ: Vì mỗi sáng mẹ phải dậy sớm nhóm bếp bằng rơm và củi ướt, cực nhọc. Cậu bé mong mẹ đỡ vất vả hơn.
Ước có cái áo mới cho mẹ: Mẹ chỉ có một chiếc áo vá chằng vá đụp, đến chỗ rách cũng không còn để vá nữa. Cậu bé thấy xót xa và muốn mẹ có được điều nhỏ bé ấy.
Ước mẹ sống đời với con: Ước nguyện thiêng liêng và cảm động nhất – cậu bé không muốn xa mẹ, không muốn mất mẹ, mong mẹ luôn bên cạnh mình.
=> Những điều ước ấy thể hiện tình cảm sâu sắc, sự nhạy cảm và tấm lòng hiếu thảo của cậu bé – một tâm hồn trong trẻo, sống biết yêu thương.
b. Hình tượng cậu bé – hiện thân của tình yêu thương và sự trưởng thành
Dù còn nhỏ tuổi, cậu đã biết quan sát cuộc sống, thấu hiểu những vất vả, thiệt thòi của mẹ.
Không mơ ước cho bản thân mà luôn nghĩ đến mẹ – cho thấy tâm hồn vị tha, giàu tình cảm.
Những điều ước của cậu bé không mang màu sắc thần thoại mà rất đời thường – thể hiện sự gắn bó chân thực với hiện thực cuộc sống.
=> Hình ảnh cậu bé làm người đọc không khỏi xúc động và tin tưởng vào vẻ đẹp của lòng nhân ái trong cuộc sống.
c. Thông điệp nhân văn của truyện
Qua truyện ngắn “Điều ước”, Nguyễn Phan Khuê muốn nhấn mạnh rằng:
Yêu thương chân thành không nằm ở điều lớn lao mà ở những điều nhỏ bé, bình dị.
Hạnh phúc đôi khi chỉ là sự an yên của người thân, là mong muốn cho mẹ được khỏe mạnh, đỡ cực nhọc.
Trẻ em, nếu được nuôi dưỡng bằng tình yêu thương, sẽ lớn lên với trái tim ấm áp và nhân hậu, dù sống trong nghèo khó.
---
3. Nghệ thuật đặc sắc
Lối kể mộc mạc, gần gũi, phù hợp với tâm lý trẻ thơ.
Xây dựng nhân vật bằng chi tiết nhỏ: chiếc áo vá, cái bếp rơm, những buổi sáng sớm – tạo nên tính chân thực và cảm xúc.
Truyện ngắn nhưng kết cấu chặt chẽ, cao trào nằm ở ba điều ước, làm nổi bật chủ đề.
---
4. Kết bài (văn chương)
“Điều ước” không làm ta rơi nước mắt vì bi kịch, mà khiến ta nghẹn ngào bởi vẻ đẹp thuần khiết trong tâm hồn trẻ thơ. Qua lời ước của một cậu bé nghèo, Nguyễn Phan Khuê nhắc ta nhớ rằng: trong một thế giới đầy mơ ước viển vông và vật chất, vẫn còn đó những điều ước rất đỗi người – một cái lò, một chiếc áo, một người mẹ sống mãi – và đó mới là hạnh phúc đích thực.
---