Phân tích điểm nhìn nghệ thuật của người kể chuyện trong tác phẩn chí phèo

Nam Cao là nhà văn tiêu biểu cho nền văn học hiện đại Việt Nam. Trong mỗi tác phẩm của ông đều gửi gắm những triết lý sống, những tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm Chí Phèo là một trong số đó. Đặc biệt, với việc lựa chọn ngôi kể thứ ba, Nam Cao đã khắc họa vô cùng thành công cuộc đời của Chí Phèo từ khi sinh ra cho tới khi chết.

Ngôi kể thứ ba hay còn gọi là ngôi kể giấu mặt, tức là người kể chuyện sẽ ẩn danh, không xưng tôi. Người kể chuyện sẽ đứng ngoài câu chuyện, nắm bắt tất cả các sự kiện, tình tiết, diễn biến của câu chuyện và miêu tả nó một cách khách quan, chân thực.

Việc lựa chọn ngôi kể thứ ba mang lại hiệu quả nghệ thuật cao cho tác phẩm. Thứ nhất, người kể chuyện có khả năng bao quát toàn bộ diễn biến câu chuyện, từ những chi tiết nhỏ nhất đến những biến cố lớn lao nhất. Điều này giúp cho người đọc có cái nhìn tổng thể về câu chuyện, hiểu được mối quan hệ giữa các nhân vật, các sự kiện. Thứ hai, người kể chuyện có thể linh hoạt thay đổi góc nhìn, từ việc miêu tả ngoại hình, tính cách nhân vật đến việc phân tích tâm lý, suy nghĩ nội tâm của họ. Điều này giúp cho nhân vật trở nên đa chiều, phức tạp, không bị bó hẹp trong một khuôn khổ nào đó.

Trong tác phẩm Chí Phèo, người kể chuyện đã đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. Trước hết, người kể chuyện đã miêu tả một cách chân thực, sinh động cuộc đời bi thảm của Chí Phèo. Từ một đứa trẻ mồ côi, bị bỏ rơi, Chí Phèo lớn lên trong sự ghẻ lạnh của người đời. Anh ta bị đẩy vào tù tội, trở thành một kẻ lưu manh, hung dữ. Sau khi ra tù, Chí Phèo trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến, gây ra biết bao nhiêu tội ác. Cuối cùng, anh ta tự kết liễu cuộc đời mình trong tuyệt vọng.

Qua ngòi bút của Nam Cao, cuộc đời của Chí Phèo hiện lên thật bi thảm, đáng thương. Đó là tiếng kêu cứu thiết tha của những người dân thấp cổ bé họng trong xã hội cũ. Họ bị bần cùng hóa, lưu manh hóa, bị tước đoạt quyền làm người. Đồng thời, tác phẩm cũng là lời tố cáo đanh thép chế độ thực dân phong kiến đã đẩy con người vào bước đường cùng.

Ngoài ra, người kể chuyện còn đóng vai trò như một người dẫn dắt, hướng dẫn người đọc khám phá những tầng nghĩa sâu sắc của tác phẩm. Chẳng hạn, khi miêu tả ngoại hình của Chí Phèo, người kể chuyện đã sử dụng những hình ảnh đối lập: "Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất câng câng, hai mắt gườm gườm...". Những hình ảnh này đã gợi lên sự hung dữ, đáng sợ của Chí Phèo. Tuy nhiên, ẩn sâu bên trong vẻ bề ngoài ấy lại là một con người hiền lành, lương thiện. Khi gặp Thị Nở, Chí Phèo đã có sự thay đổi tâm lý rõ rệt. Anh ta bỗng nhiên muốn làm hòa với mọi người, muốn được sống một cuộc sống bình thường. Điều này cho thấy, bản chất của Chí Phèo vẫn là tốt đẹp, chỉ bị che lấp bởi những đau khổ, bất hạnh.

Như vậy, qua việc lựa chọn ngôi kể thứ ba, Nam Cao đã khắc họa thành công cuộc đời bi thảm của Chí Phèo. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện niềm tin của tác giả vào bản chất lương thiện của con người.

Để hiểu rõ hơn về vai trò của người kể chuyện trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm, chúng ta có thể so sánh với tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân. Trong Vợ nhặt, Kim Lân cũng sử dụng ngôi kể thứ ba để kể lại câu chuyện về cuộc đời của bà cụ Tứ và cô con gái Tràng. Tuy nhiên, cách xây dựng nhân vật và miêu tả tâm lý nhân vật của hai tác giả lại có những nét riêng biệt. Trong Vợ nhặt, Kim Lân tập trung miêu tả những khát khao hạnh phúc giản dị của con người trong hoàn cảnh khốn cùng. Còn trong Chí Phèo, Nam Cao lại tập trung vào việc phơi bày hiện thực xã hội phong kiến tàn bạo, bất công.

Như vậy, qua việc phân tích tác phẩm Chí Phèo, chúng ta có thể thấy rằng, người kể chuyện đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. Người kể chuyện không chỉ đơn thuần là người kể lại câu chuyện mà còn là người tham gia vào quá trình sáng tạo, góp phần làm nên giá trị nghệ thuật của tác phẩm.