em hãy viết đoạn văn phân tích bài thơ mùa thu của trần đức cường

Phạm Bảo Vy

Bài thơ: 

Nhẹ nhàng…mùa thu chợt đến

Xôn xao cánh sóng mặt hồ

Màu xanh bừng trên tán phượng

Hứng từng hạt nắng tròn vo.

Sân trường mùa hạ đi qua

Để lá vàng rơi thầm lặng

Ngôi trường thanh cao trầm lắng

Chìm trong hơi thở mùa thu

Rồi trong một sáng mai kia

Bỗng nhiên từng hồi trống vọng

Hàng cây nghiêng mình chào đón

Học sinh từ bốn phương về

Sau cánh cổng thân yêu kia

Một ‘thiên đường xanh” đang đợi

Em cùng bạn bè bước vội

Hòa vui trong buổi tựu trường

Bài làm

Thơ là thu của lòng người, thu là thơ của đất trời. Câu nói ngỡ như một trò chơi chữ này của người xưa hóa ra đã thể hiện được mối tương thông kì lạ giữa mùa thu và thơ ca. Có phải vì thế mà trong bốn mùa, thơ ca thiên vị với mùa thu hơn cả và mùa thu cũng ban tặng cho thi nhân nhiều thi tứ hơn? Mùa thu gắn bó với thi ca đến nỗi chỉ cần xem xét thơ viết về mùa thu qua các thời đại cũng có thể thấy được phần nào các thời đại thơ ca. Không chỉ là mùa của thiên nhiên chuyển mình, mùa thu còn gợi nhớ đến hình ảnh mái trường, những con đường quen thuộc và những ký ức tuổi học trò ngọt ngào. Trong bài thơ Mùa thu của Trần Đức Cường, tác giả đã khéo léo vẽ nên một bức tranh mùa thu vừa dịu dàng, vừa rực rỡ, phản chiếu tâm hồn non trẻ và những khát vọng học tập tràn đầy nhiệt huyết.

Bài thơ mở ra với hình ảnh mùa thu “chợt đến” mang theo hơi ấm của sự chuyển mình trong tự nhiên. Tác giả sử dụng hình ảnh mùa thu để ẩn dụ cho thời khắc chuyển giao, đặc biệt là sự giao thoa giữa mùa hè và mùa thu, giữa những cơn gió hạ nóng nực và hơi se lạnh của thu. Hơn thế, mùa thu ở đây còn là thời điểm đánh dấu một khởi đầu mới khi ngôi trường – nơi gắn bó tình cảm, là “thiên đường xanh” – trở nên sống động hơn với sự trở lại của học sinh từ bốn phương. Qua đó, bài thơ gửi gắm thông điệp về niềm tin, về sự khởi đầu tươi mới và khát vọng học tập của tuổi trẻ.

Mở đầu bài thơ, Trần Đức Cường dẫn dắt người đọc bước vào không gian mùa thu với những hình ảnh nhẹ nhàng, tinh tế qua đoạn thơ:

"Nhẹ nhàng mùa thu chợt đến

Xôn xao cánh sóng mặt hồ

Màu xanh bừng trên tán phượng

Hứng từng hạt nắng tròn vo."

Ở câu thơ đầu tiên, từ “nhẹ nhàng” đã đặt nền cho một mùa thu không hề gầm rú, mà chợt xuất hiện một cách bất ngờ nhưng đầy đặn vẻ đẹp riêng. Sự “chợt đến” ấy khiến ta liên tưởng đến những khoảnh khắc thiêng liêng khi thiên nhiên chuyển mình, khi những cơn gió nhẹ thổi qua, khơi gợi cảm xúc mộc mạc nhưng sâu sắc. Tiếp đó, hình ảnh “xôn xao cánh sóng mặt hồ” mang đến cảm giác sống động, như thể mặt hồ cũng không chịu yên lặng mà phản chiếu một niềm hân hoan mát lành của mùa thu. Không gian được tô điểm thêm bởi “màu xanh bừng trên tán phượng” – một hình ảnh khá bất ngờ bởi phượng thường nổi bật với sắc đỏ rực rỡ của mùa hè, nhưng giờ đây lại khoác lên mình chiếc áo màu xanh, biểu hiện cho sức sống mới, cho một mùa thu tràn đầy sức trẻ và hy vọng. Câu thơ “Hứng từng hạt nắng tròn vo” như một khúc ca ca ngợi vẻ đẹp của ánh sáng, khi những tia nắng yếu ớt nhưng rạng ngời được “hứng” lên, như những hạt ngọc quý, tròn trịa và đầy đủ, lan tỏa sự ấm áp nhẹ nhàng của mùa thu. Hình ảnh ấy vừa gợi lên sự tinh khiết, vừa biểu trưng cho những điều trọn vẹn, đầy ý nghĩa trong cuộc sống.

Tiếp theo phần mở đầu thiên nhiên, bài thơ chuyển dần sang khung cảnh quen thuộc của sân trường – nơi gắn bó với bao kỷ niệm học trò:

"Sân trường mùa hạ đi qua

Để lá vàng rơi thầm lặng

Ngôi trường thanh cao trầm lắng

Chìm trong hơi thở mùa thu."

Ở đây, “sân trường mùa hạ đi qua” như một lời trầm tư của thời gian, khi mùa hè rộn rã, náo nhiệt dần tàn phai để nhường chỗ cho sự chuyển mình của mùa thu. Những chiếc lá vàng rơi “thầm lặng” không chỉ thể hiện sự chuyển giao của tự nhiên mà còn gửi gắm thông điệp về sự trôi qua của tuổi trẻ, những khoảnh khắc không thể nào quay lại. Hình ảnh “ngôi trường thanh cao trầm lắng” được nhân hóa qua cách diễn đạt vừa trang nghiêm vừa nhẹ nhàng, như một người bạn già đợi chờ những bước chân trở về. Ngôi trường không chỉ là địa điểm học tập, mà còn là nơi lưu giữ biết bao ký ức, bao ước mơ và khát vọng của tuổi trẻ. Nó “chìm trong hơi thở mùa thu”, một cách diễn đạt đầy nhân văn, khiến cho không gian ấy trở nên thiêng liêng, đượm buồn mà cũng đầy hy vọng.

Bức tranh mùa thu càng trở nên sống động khi không khí của ngày tựu trường tràn ngập trong từng con chữ:

"Rồi trong một sáng mai kia

Bỗng nhiên từng hồi trống vọng

Hàng cây nghiêng mình chào đón

Học sinh từ bốn phương về."

Những âm vang “từng hồi trống” vang lên như tiếng báo hiệu của một khởi đầu mới, của một năm học đầy hứa hẹn. Tiếng trống không chỉ là âm thanh mà còn mang theo thông điệp của sự thức tỉnh, của lòng nhiệt huyết và sự hối hả của thời gian. Trong khoảnh khắc ấy, sự im lặng của mùa thu bị phá vỡ bởi niềm vui náo nức của ngày tựu trường. Hình ảnh “hàng cây nghiêng mình chào đón” mang đậm tính nhân hóa, khiến cho thiên nhiên như cũng biết bày tỏ niềm vui, chào đón những tâm hồn trẻ trung, nhiệt huyết trở về mái trường. Các học sinh, từ bốn phương hội tụ lại, mang theo những câu chuyện, những kỷ niệm riêng, và chung tay tạo nên một bức tranh rực rỡ, tràn đầy sức sống của tuổi học trò sau kỳ nghỉ hè dài.

Bài thơ khép lại với hình ảnh của mái trường thân yêu, nơi được ví như “thiên đường xanh” – biểu tượng của ước mơ và khát vọng:

"Sau cánh cổng thân yêu kia

Một 'thiên đường xanh' đang đợi

Em cùng bạn bè bước vội

Hòa vui trong buổi tựu trường."

“Cánh cổng thân yêu” không chỉ đơn thuần là nơi vào cổng của ngôi trường mà còn là biểu tượng của sự chào đón, của cánh cửa mở ra thế giới kiến thức bao la. Hình ảnh “thiên đường xanh” gợi lên một không gian lý tưởng, nơi mà mọi ước mơ được vun đắp, nơi mà mỗi học trò được chắp cánh bay cao, tỏa sáng trong hành trình khám phá tri thức. Hành động “bước vội” của các em học sinh đã thể hiện sự háo hức, nhiệt tình, toát lên tinh thần của tuổi trẻ – luôn khao khát được học hỏi, được trải nghiệm và được chinh phục những thử thách mới. Không khí “hòa vui” của buổi tựu trường như một lời khẳng định, khẳng định rằng dù thời gian có trôi đi, nhưng những ký ức về mái trường, về những ngày tháng học trò luôn là những giá trị vô giá, luôn sống mãi trong trái tim mỗi người.

Bài thơ Mùa thu của Trần Đức Cường không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cảnh sắc thiên nhiên hay khung cảnh học đường, mà còn chứa đựng những tầng ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và con người. Mỗi hình ảnh, mỗi câu chữ trong bài thơ như được chạm khắc bằng tâm hồn của tác giả – một tâm hồn trân trọng quá khứ, yêu mến hiện tại và luôn hướng về tương lai tươi sáng. Mùa thu, với tất cả vẻ đẹp và sự trầm tư của nó, đã trở thành chất liệu tuyệt vời để tác giả kể lại câu chuyện của những năm tháng học trò. Đó là những ngày tháng ngây thơ, trong trẻo, nơi mà mỗi khoảnh khắc được thắp sáng bởi niềm tin, ước mơ và khát vọng vươn tới tri thức. Chính nhờ những hình ảnh đầy gợi cảm ấy, bài thơ đã khơi dậy trong lòng người đọc những rung cảm sâu sắc, khiến ai nấy không khỏi nhớ về một thời đã qua – thời của những buổi tựu trường, thời của những giấc mơ bay bổng và niềm tin vào một ngày mai tươi sáng hơn.

Nhìn chung, bài thơ Mùa thu của Trần Đức Cường là một tác phẩm tinh tế, đượm buồn mà không kém phần nhiệt huyết. Qua từng câu thơ, tác giả đã khắc họa một cách sống động bức tranh thiên nhiên chuyển mình cùng với không khí hân hoan của ngày tựu trường. Mùa thu không chỉ là mùa của những thay đổi về cảnh sắc, mà còn là mùa của cảm xúc, của những kỷ niệm học trò – những ký ức đẹp, những giấc mơ và hoài bão luôn sống mãi trong tim mỗi con người. Với ngôn từ trau chuốt, hình ảnh giàu sức gợi và giọng thơ mộc mạc, bài thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là lời nhắc nhở về giá trị của thời gian, của tuổi trẻ và của những ước mơ không bao giờ tắt. Mỗi khi đọc lại bài thơ, người ta như được sống lại những khoảnh khắc hạnh phúc, được quay trở lại với mái trường thân yêu – nơi chứa đựng bao niềm vui, nỗi buồn và cả những hy vọng trọn vẹn của một thời đã qua, của một thời không thể nào quên.