phân tích bài thơ hương vị quê nhà vũ tuấn

ú oàa Tuổi thơ là một cuốn sách mà mỗi lần giở lại, ta đều tìm thấy những trang ký ức dịu dàng. Ở đó, có cánh đồng lúa chín rực vàng, có dòng sông quê êm đềm trôi và có những bữa cơm giản dị mà đong đầy yêu thương. Mỗi món ăn mẹ nấu không chỉ là hương vị của thực tại, mà còn là sợi dây vô hình nối ta với quê hương, với những năm tháng tuổi thơ không thể nào quên. Với Hương Vị Quê Nhà, Vũ Tuấn đã khắc họa nỗi nhớ ấy bằng những hình ảnh chân thực, mộc mạc mà vô cùng sâu lắng, khiến bất cứ ai đọc lên cũng không khỏi bồi hồi xúc động.

Bài thơ mở đầu bằng những dòng thơ chan chứa nỗi niềm hoài niệm của người con xa quê, khi bất chợt thèm lại những bữa cơm ngày cũ, thèm lại hương vị quen thuộc mà chỉ có mẹ mới có thể mang đến:

"Con bây giờ thèm những bữa canh chua

Mà mẹ nấu trong ngày hè nắng cháy

Vị quê ơi, sao mà ngon đến vậy?

Đi suốt đời vẫn ngọt mãi trong tim..."

Chỉ với một chữ "thèm", tác giả đã lột tả được nỗi khao khát đến da diết của một người con xa xứ. Thèm ở đây không chỉ là thèm ăn, mà còn là thèm cảm giác được trở về những ngày tháng cũ, thèm lại sự chăm sóc ân cần của mẹ, thèm một lần nữa sống trong sự bình yên mà quê hương mang lại. Món canh chua mà mẹ nấu không đơn thuần chỉ là một món ăn, mà còn là kết tinh của tình yêu thương, là hương vị của quê hương, là những gì thân thuộc nhất đã đi vào ký ức. Hình ảnh "ngày hè nắng cháy" không chỉ gợi tả thời tiết oi bức của mùa hè, mà còn tượng trưng cho những ngày tháng khốn khó, khi mẹ vẫn âm thầm tần tảo, lo toan cho gia đình.

Câu thơ "Vị quê ơi, sao mà ngon đến vậy?" như một lời cảm thán đầy xúc động, thể hiện sự ngỡ ngàng của tác giả khi nhận ra rằng, dù đã đi đến bao nhiêu nơi, nếm thử bao nhiêu sơn hào hải vị, thì không có gì có thể sánh bằng hương vị quê nhà. Và chính câu thơ "Đi suốt đời vẫn ngọt mãi trong tim..." đã khẳng định một chân lý rằng, dù có đi đâu, dù có bao xa, thì những gì thuộc về quê hương vẫn luôn là thứ ngọt ngào nhất, đáng trân trọng nhất trong lòng mỗi người.

Từ những bữa cơm mẹ nấu, tác giả tiếp tục đưa người đọc chìm sâu hơn vào ký ức tuổi thơ, nơi có hình ảnh của cha, của mẹ, của những ngày tháng êm đềm bên gia đình

"Cá chạch đồng cha bắt được, mẹ rim

Con học về đã thơm từ đầu ngõ

Đêm quê hương, theo cha con xách giỏ

Cánh đồng xa, xiêu vẹo ánh trăng gầy..."

Ở đây, tác giả nhắc đến hình ảnh "cá chạch đồng" – một loại cá nhỏ bé, giản dị, gắn liền với những vùng quê nghèo. Chỉ một chi tiết "cha bắt được, mẹ rim", nhưng đã khắc họa trọn vẹn hình ảnh một gia đình quê nghèo nhưng đầm ấm. Cha là người lao động vất vả ngoài đồng, mẹ là người tảo tần, khéo léo chăm lo bữa cơm cho cả nhà. Chỉ một món cá rim đơn giản thôi, nhưng trong ký ức của đứa trẻ, đó lại là một điều gì đó vô cùng thiêng liêng, là hương vị không thể nào quên.

Câu thơ "Con học về đã thơm từ đầu ngõ" là một nét chấm phá đầy tinh tế. Mùi thức ăn không chỉ là mùi vị vật lý, mà còn là mùi của tình thương, của sự chờ đợi, của những ngày tháng bình yên khi chỉ cần về nhà là có mẹ, có cha.

Khổ thơ tiếp theo lại đưa ta về một miền ký ức khác – những năm tháng khó khăn của cuộc đời:

"Đêm giêng hai, thầm lặng cánh vạc bay

Trong cơn mưa kéo qua ngày giáp hạt

Chẳng thể quên những năm nhà đói khát

Để bây giờ vẫn khắc khoải... trong mơ..."

Hình ảnh "cánh vạc bay" giữa đêm khuya không chỉ là một hình ảnh thiên nhiên, mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho nỗi lo âu, sự cô đơn của con người trong những năm tháng cơ cực. Những ngày giáp hạt – thời điểm lương thực dần cạn kiệt, khi những bữa ăn trở nên đạm bạc hơn, khi cái đói len lỏi vào từng mái nhà – đã trở thành một ký ức không thể nào phai mờ.

Những ký ức ấy dường như vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí tác giả, khiến mỗi khi nhớ về, lòng lại dấy lên nỗi khắc khoải, bâng khuâng. Để rồi, tất cả những cảm xúc ấy được dồn nén trong những câu thơ cuối cùng:

"Canh cua đồng, mẹ nấu với rau đay

Thêm cà muối, vị quê thành nỗi nhớ

Quê hương ơi! Bao tâm tình tuổi nhỏ

Gọi con về ...thương nhớ một miền quê."

Hình ảnh "canh cua đồng, rau đay, cà muối" gợi lên những món ăn quen thuộc, mang đậm hương vị quê hương. Không phải cao lương mỹ vị, không phải những món ăn đắt tiền, mà chính những gì giản dị nhất lại là thứ đọng lại lâu nhất trong ký ức.

Bài thơ không chỉ thành công về nội dung mà còn tinh tế về nghệ thuật. Ngôn từ trong thơ giản dị, mộc mạc, không cầu kỳ hoa mỹ nhưng lại chứa đựng cảm xúc chân thành. Hình ảnh thơ gần gũi, quen thuộc, gắn liền với ký ức của nhiều người con xa quê, giúp bài thơ dễ dàng chạm đến trái tim người đọc. Cấu trúc bài thơ theo dòng hồi tưởng, từ hiện tại nhớ về quá khứ, từ những ngày tháng ấm áp bên gia đình đến những năm tháng khó khăn, tạo nên một mạch cảm xúc liền mạch và sâu sắc.

Thời gian trôi qua, con người có thể đổi thay, nhưng hương vị quê nhà vẫn còn đó, vẹn nguyên trong từng giấc mơ, từng hoài niệm. Có những người sinh ra ở quê, lớn lên ở quê, nhưng lại vội vã rời xa mà không một lần ngoái lại. Có những người khi trưởng thành mới nhận ra, quê hương không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn, mà còn là điểm tựa, là phần hồn sâu thẳm nhất trong trái tim. Đọc Hương Vị Quê Nhà, ta không chỉ cảm nhận được sự day dứt của tác giả mà còn thấy chính mình trong đó một kẻ lữ hành giữa cuộc đời, mãi đi tìm điều gì đó xa vời mà không biết rằng, quê hương mới chính là nơi ta luôn khát khao trở về.