Câu 1: Hiện nay đa dạng sinh học trong quần xã ngày càng bị suy giảm, em hãy đề xuất các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã?
- Bảo vệ môi trường sống tự nhiên:
- Giảm thiểu và ngăn chặn phá rừng, lấn chiếm đất: Bảo vệ các khu rừng nguyên sinh, rừng phòng hộ, các vùng đất ngập nước, đồng cỏ tự nhiên... bằng cách tăng cường quản lý, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
- Kiểm soát ô nhiễm môi trường: Giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất do hoạt động công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt. Xử lý chất thải đúng quy trình, khuyến khích sử dụng công nghệ sạch.
- Duy trì và phục hồi các hệ sinh thái bị suy thoái: Thực hiện các dự án trồng rừng, tái tạo các vùng đất ngập nước, phục hồi các rạn san hô...
- Bảo vệ các loài sinh vật:
- Ngăn chặn săn bắt, buôn bán trái phép động vật hoang dã: Tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi săn bắt, vận chuyển, buôn bán động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng. Nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ động vật hoang dã.
- Bảo tồn các loài có nguy cơ tuyệt chủng: Xây dựng các chương trình bảo tồn đặc biệt cho các loài quý hiếm, bao gồm bảo tồn tại chỗ (in-situ) trong môi trường tự nhiên và bảo tồn chuyển chỗ (ex-situ) trong các vườn thú, trung tâm cứu hộ.
- Quản lý chặt chẽ việc du nhập các loài ngoại lai xâm hại: Ngăn chặn sự xâm nhập và phát tán của các loài sinh vật ngoại lai có khả năng gây hại cho hệ sinh thái bản địa.
- Quản lý và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên:
- Khai thác tài nguyên hợp lý: Áp dụng các biện pháp khai thác tài nguyên (rừng, khoáng sản, thủy sản...) một cách bền vững, đảm bảo tái tạo và không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.
- Phát triển nông nghiệp bền vững: Khuyến khích các phương pháp canh tác hữu cơ, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học, bảo tồn các giống cây trồng và vật nuôi bản địa.
- Phát triển du lịch sinh thái: Khai thác tiềm năng du lịch tự nhiên một cách có trách nhiệm, vừa mang lại lợi ích kinh tế vừa góp phần bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học.
- Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng:
- Tuyên truyền, giáo dục: Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của đa dạng sinh học, các nguyên nhân gây suy giảm và các biện pháp bảo vệ.
- Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng: Tạo điều kiện để người dân địa phương tham gia vào các hoạt động bảo tồn, quản lý tài nguyên thiên nhiên.
- Xây dựng ý thức bảo vệ môi trường: Hình thành ý thức trách nhiệm và hành vi thân thiện với môi trường trong mỗi cá nhân và cộng đồng.
- Hoàn thiện chính sách và pháp luật:
- Xây dựng và thực thi các chính sách, pháp luật hiệu quả: Ban hành các quy định chặt chẽ về bảo vệ đa dạng sinh học, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
- Tăng cường hợp tác quốc tế: Tham gia các công ước, hiệp định quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học và hợp tác với các quốc gia khác trong lĩnh vực này.
Câu 2: Thế nào là chuỗi thức ăn, lưới thức ăn? Lấy ví dụ về chuỗi thức ăn.
- Chuỗi thức ăn (food chain): Là một dãy các sinh vật có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau, trong đó mỗi sinh vật là nguồn thức ăn của sinh vật đứng sau nó. Chuỗi thức ăn mô tả sự chuyển giao năng lượng và vật chất trong hệ sinh thái theo một đường thẳng.
- Lưới thức ăn (food web): Là một mạng lưới phức tạp các chuỗi thức ăn liên kết với nhau trong một hệ sinh thái. Trong tự nhiên, hầu hết các sinh vật đều ăn nhiều loại thức ăn khác nhau và là nguồn thức ăn cho nhiều loài khác, tạo thành một mạng lưới các mối quan hệ dinh dưỡng phức tạp. Lưới thức ăn mô tả sự chuyển giao năng lượng và vật chất trong hệ sinh thái theo nhiều hướng khác nhau.
Ví dụ về chuỗi thức ăn:
Trong hệ sinh thái đồng cỏ:
Cỏ (sinh vật sản xuất) → Châu chấu (sinh vật tiêu thụ bậc 1 - ăn thực vật) → Chuột (sinh vật tiêu thụ bậc 2 - ăn động vật ăn thực vật) → Rắn (sinh vật tiêu thụ bậc 3 - ăn động vật ăn động vật) → Đại bàng (sinh vật tiêu thụ bậc 4 - động vật ăn thịt đầu bảng)
Năng lượng từ ánh sáng mặt trời được cỏ hấp thụ để tạo ra chất hữu cơ thông qua quá trình quang hợp.
Châu chấu ăn cỏ, chuyển năng lượng từ cỏ sang cơ thể mình.
Chuột ăn châu chấu, chuyển năng lượng từ châu chấu sang cơ thể mình.
Rắn ăn chuột, chuyển năng lượng từ chuột sang cơ thể mình.
Đại bàng ăn rắn, chuyển năng lượng từ rắn sang cơ thể mình.