Dưới đây là phần trình bày rõ ràng, súc tích về vai trò của Hồ Chí Minh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp (1945–1954) và chống Mỹ (1954–1969):
1. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp (1945–1954)
Hồ Chí Minh đóng vai trò lãnh đạo tối cao cả về chính trị, tư tưởng lẫn ngoại giao:
- Lãnh đạo toàn dân kháng chiến: Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Hồ Chí Minh là người sáng lập và đứng đầu nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Khi thực dân Pháp quay lại xâm lược, Người đã kêu gọi toàn dân "thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất nước, mất độc lập".
- Xác định đường lối kháng chiến đúng đắn: Hồ Chí Minh xác định đường lối kháng chiến "toàn dân, toàn diện, trường kỳ và tự lực cánh sinh", là kim chỉ nam cho suốt 9 năm kháng chiến.
- Tăng cường đoàn kết dân tộc và quốc tế: Người xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, tranh thủ sự ủng hộ quốc tế, đặc biệt là từ Liên Xô và Trung Quốc.
- Hoạt động ngoại giao xuất sắc: Hồ Chí Minh kiên trì đàm phán, vừa đánh vừa đàm, giúp tranh thủ thời gian, gây sức ép với Pháp. Điều này thể hiện rõ qua các hiệp định như Hiệp định Sơ bộ (1946) và nỗ lực tại Hội nghị Genève (1954).
2. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ (1954–1969)
Dù không trực tiếp cầm quân, Hồ Chí Minh vẫn giữ vai trò biểu tượng tinh thần và người định hướng chiến lược cho toàn dân tộc:
- Chủ trương đấu tranh thống nhất đất nước: Sau Hiệp định Genève (1954), đất nước tạm thời chia cắt, nhưng Hồ Chí Minh luôn khẳng định quyết tâm "không có gì quý hơn độc lập, tự do", kiên định mục tiêu thống nhất đất nước.
- Định hướng đường lối cách mạng: Người góp phần quan trọng trong việc xây dựng chiến lược cách mạng ở miền Nam (vừa chính trị, vừa vũ trang), góp phần vào sự ra đời của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (1960).
- Biểu tượng tinh thần đoàn kết và lòng yêu nước: Bác là ngọn cờ tập hợp lực lượng, cổ vũ tinh thần chiến đấu của toàn dân tộc. Dù sức khỏe yếu dần, Người vẫn luôn quan tâm sâu sắc đến từng trận chiến, từng chiến sĩ ngoài mặt trận.
- Quốc tế hóa cuộc đấu tranh: Hồ Chí Minh vận động thành công sự ủng hộ của nhiều nước trên thế giới, nhất là khối xã hội chủ nghĩa và phong trào hòa bình quốc tế, tạo nên thế trận chính trị – ngoại giao có lợi cho Việt Nam.
Kết luận:
Trong cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Hồ Chí Minh không chỉ là người lãnh đạo mà còn là linh hồn của cách mạng Việt Nam. Tư tưởng, đường lối và tấm gương sống của Người đã góp phần quyết định vào thắng lợi của dân tộc trong thế kỷ XX