Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn chuyên viết kí, tùy bút. Nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, nghị luận sắc bén với tư duy đa chiều và vốn kiến thức sâu rộng. Tất cả được thể hiện qua lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa của tác giả. Chuyện cơm hến là một sáng tác tiêu biểu cho phong cách đó.
Tác phẩm Chuyện cơm hến kể về món cơm hến - một món ăn đặc trưng của xứ Huế. Qua đó, ca ngợi tâm hồn, văn hóa, lịch sử của con người Huế nói riêng và của dân tộc Việt Nam nói chung.
Món cơm hến là một món ăn bình dân vì nó được làm từ những nguyên liệu rất đơn giản và dễ kiếm. Đó là những thứ chỉ có ở Huế, trên những bãi cỏ bên dòng sông Hương: hến, rau sống, rau thơm, hoa chuối, khế,... Chỉ có điều, cách chế biến chúng để tạo thành món cơm hến lại là một bí mật của người nấu. Hến mua về ngâm trong thau nước sạch rồi đem rửa. Cho hến vào nồi luộc. Nước luộc hến đổ ra chảo, cho cơm nguội vào đảo đều sao cho từng hạt cơm tách rời nhau. Hến đãi sạch rồi đem xào với nồi cơm. Các loại rau thơm, rau sống sau khi rửa sạch thì thái nhỏ. Bánh tráng nướng giòn. Khi có người đến ăn thì bắt đầu xếp tất cả các thứ vào tô: dưới lớp cơm nguội là một lớp hến xào, thêm tóp mỡ, lạc, hành khô, rau thơm, hành lá, trông thật hấp dẫn. Tô cơm hến được rưới thêm một chút mắm ruốc pha với nước hến tạo nên mùi thơm nồng nàn, khó quên.
Người ta có thể biến tấu cơm hến bằng cách cho thêm thịt lợn quay, giò lụa, thịt bò... Nhưng theo tác giả, cơm hến ngon nhất vẫn là cơm hến xưa với những thứ giản dị, mộc mạc.
Hương vị của cơm hến là sự tổng hòa của vị ngọt từ hến, vị cay của ớt, vị thơm của rau và cuối cùng là vị mặn mà của mắm ruốc. Mắm ruốc chính là linh hồn của món cơm hến, bởi vậy nên khi lựa chọn nguyên liệu này, người nấu phải thật cẩn thận và tỉ mỉ.
Bên cạnh đó, cơm hến còn mang trong mình nét văn hóa của người Huế. Người Huế ăn cơm hến vào buổi chiều, trong một không gian yên tĩnh. Họ thưởng thức từng thìa cơm nhỏ, cảm nhận cái vị cay xộc lên mũi, cái vị cay làm chảy nước mắt, ô mốc mục thần hư... Và trong hơi thở interspiced with the fragrance of rain approaching from the mountains, and the murmur of returning life fills the air around you.
Như vậy, cơm hến không chỉ là một món ăn dân dã, bình dị mà còn là một nét đẹp trong văn hóa ứng xử của con người nơi đây. Nó giống như người Huế vậy, nhìn vẻ bề ngoài tưởng nhẹ nhàng, yếu đuối nhưng họ lại có thể can đảm, kiên cường bước qua sóng gió cuộc đời nhờ vào những giá trị đạo đức truyền thống được đúc kết từ quá khứ.
Qua việc miêu tả món cơm hến, tác giả đã thể hiện tình cảm gắn bó với quê hương, đất nước. Ông trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc. Đồng thời, ông cũng muốn gửi gắm tới mọi người thông điệp hãy giữ gìn và phát huy nét đẹp ấy.
Với lối viết giàu chất trữ tình, tác giả đã đưa người đọc đến gần hơn với mảnh đất và con người xứ Huế. Từ đó, càng thêm yêu mến và tự hào về nền văn hóa ẩm thực đặc sắc của dân tộc.