Dựa vào những biểu hiện sinh trưởng, phát triển ở người, ta có thể nhận biết được người đó thiếu hay thừa chất dinh dưỡng thông qua các dấu hiệu sau:
1. Thiếu chất dinh dưỡng:
- Chậm lớn, thấp còi so với tuổi: Khi cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết, quá trình phát triển chiều cao và cân nặng bị ảnh hưởng, trẻ em thường thấp hơn so với chuẩn.
- Da xanh xao, nhợt nhạt: Thiếu sắt hoặc các vitamin nhóm B có thể gây thiếu máu, làm da không hồng hào.
- Suy giảm sức đề kháng, dễ mắc bệnh: Thiếu vitamin và khoáng chất làm hệ miễn dịch yếu đi.
- Rụng tóc, tóc khô xơ: Thiếu protein, vitamin A, E.
- Mệt mỏi, kém tập trung: Thiếu năng lượng và các dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của não.
- Các biểu hiện cụ thể khác như phù nề (do thiếu protein), viêm lợi, loét miệng (thiếu vitamin C, B), còi xương (thiếu vitamin D, canxi).
2. Thừa chất dinh dưỡng:
- Thừa cân, béo phì: Do ăn quá nhiều năng lượng, đặc biệt là chất béo và đường.
- Da dẻ có thể bị ảnh hưởng như mụn trứng cá, da nhờn.
- Có thể kèm theo các bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp, mỡ máu cao do thừa dinh dưỡng.
- Cảm giác mệt mỏi, khó chịu do cơ thể phải xử lý lượng dinh dưỡng dư thừa.
Giải thích: Quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể phụ thuộc vào việc cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng như protein, carbohydrate, chất béo, vitamin và khoáng chất. Khi thiếu hoặc thừa các chất này, cơ thể sẽ biểu hiện ra bên ngoài qua các dấu hiệu về chiều cao, cân nặng, sức khỏe da, tóc, sức đề kháng và các triệu chứng khác. Do đó, quan sát các biểu hiện sinh trưởng và phát triển giúp ta đánh giá được tình trạng dinh dưỡng của người đó.