"Truyện Kiều" của đại thi hào Nguyễn Du là một kiệt tác văn chương có một không hai trong lịch sử văn học Việt Nam. Tác phẩm đã tái hiện sinh động số phận chìm nổi lênh đênh của người con gái tài sắc nhưng bạc mệnh Thúy Kiều cùng những biến thiên dữ dội của lịch sử phong kiến cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Bên cạnh đó, Truyện Kiều cũng xây dựng thành công nhiều hình tượng nhân vật điển hình, phản ánh hiện thực xã hội đương thời như Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh, Hồ Tôn Hiến, Từ Hải... Trong đó, nhân vật Từ Hải trong đoạn trích "Thúy Kiều gặp Từ Hải" là một hình mẫu anh hùng lý tưởng với vẻ đẹp phi thường và bản lĩnh kiên cường, được thể hiện rõ nét qua đoạn trích "Kiều gặp Từ Hải" (Trích "Truyện Kiều")
Đoạn trích "Thúy Kiều gặp Từ Hải" nằm ở phần thứ hai ("Gia biến và lưu lạc") của tác phẩm Truyện Kiều. Sau khi bán mình cứu cha và em trai, Thúy Kiều rơi vào tay Mã Giám Sinh và Tú Bà, bị đẩy vào chốn lầu xanh. Tại đây, nàng may mắn gặp được Thúc Sinh chuộc ra khỏi lầu xanh và cưới nàng làm vợ lẽ. Tuy nhiên, nàng vẫn phải chịu sự ghen tuông đày đọa của vợ cả Hoạn Thư. Một hôm, trong lúc buồn rầu, nàng tìm đến lầu xanh than thở cùng tâm sự, thì bất ngờ gặp được Từ Hải - một vị anh hùng đội trời đạp đất, vừa có ngoại hình phi phàm, vừa có võ nghệ cao cường và chí khí hơn người. Từ Hải đã giải thoát Thúy Kiều khỏi cảnh sống nhơ nhớp, thấp hèn, đồng thời giúp nàng đền ơn, báo oán. Hai người họ đến với nhau vì chung chí hướng, chứ không phải vì tình yêu nam nữ thông thường.
Trước hết, Từ Hải là một người anh hùng với chí khí tự do, mạnh mẽ, không màng danh lợi. Khi mới gặp Thúy Kiều, chàng đã nhận ra ngay vẻ đẹp tâm hồn của nàng và trân trọng nàng. Nhưng vì chí khí tự do, Từ Hải không thể đem lại hạnh phúc trọn vẹn cho nàng, nên chàng đành tạm chia tay để đi chinh phục thiên hạ, gây dựng cơ đồ:
"Nửa năm hương lửa đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong."
Chàng không hề bị ràng buộc bởi tình cảm thông thường, mà luôn hướng tới mục tiêu cao cả của đời mình. Từ Hải coi thường những "đấng anh hùng" chỉ biết "lấy tiểu nhi làm rộn", "hay bắt nạt kẻ mồ côi". Chàng mong muốn đạt được "Mặt mũi hoàn cầu", "Vẫy vùng trong bấy nhiêu niên", để có thể "Gồm hai chữ "thiên hà" trong tay". Đó là lí tưởng đầy tính nhân văn, khẳng định vai trò của người anh hùng trong xã hội.
Không chỉ vậy, Từ Hải còn là một người anh hùng đa tình, nhưng không lụy tình. Khi mới gặp Thúy Kiều, chàng đã nhận ra ngay vẻ đẹp tâm hồn của nàng và trân trọng nàng. Nhưng vì chí khí tự do, Từ Hải không thể đem lại hạnh phúc trọn vẹn cho nàng, nên chàng đành tạm chia tay để đi chinh phục thiên hạ, gây dựng cơ đồ. Trước khi chia tay, Từ Hải đã hứa hẹn sẽ trở về đón Thúy Kiều sau khi đã hoàn thành chí lớn:
"Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia."
Chàng không hề hứa hẹn những điều viển vông, mà dựa trên cơ sở thực tế để an ủi người tri kỉ.
Ngoài ra, Từ Hải còn là một người anh hùng có ý thức về nhân phẩm và danh vọng. Chàng không chỉ có chí khí mạnh mẽ mà còn biết quan tâm, chăm sóc người thân. Khi mới gặp Thúy Kiều, chàng đã lo lắng cho tương lai của nàng, sợ rằng nàng sẽ phải chịu khổ sở, nhục nhã trong chốn lầu xanh. Điều này thể hiện tấm lòng nhân hậu, bao dung của Từ Hải đối với người phụ nữ của mình.
Sự kết hợp giữa hình ảnh Từ Hải và ngôn ngữ của Nguyễn Du đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho nhân vật. Nhà thơ đã sử dụng những từ ngữ giàu hình ảnh, gợi tả, ví von so sánh để khắc họa chân dung Từ Hải. Đồng thời, ông cũng sử dụng những câu văn biền ngẫu, nhịp nhàng, cân xứng để thể hiện khí phách phi thường của nhân vật.
Như vậy, qua đoạn trích "Thúy Kiều gặp Từ Hải", chúng ta có thể thấy được hình tượng Từ Hải là một người anh hùng lý tưởng với vẻ đẹp phi thường và bản lĩnh kiên cường. Nhân vật này đã góp phần làm nên giá trị nghệ thuật độc đáo của tác phẩm Truyện Kiều.