Ma Văn Kháng là một cây bút tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Ông luôn trăn trở với những vấn đề đạo đức và nhân văn của con người trong thời đại mới. Tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn là một trong những tiểu thuyết tiêu biểu của ông, khắc họa chân thực cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa truyền thống và hiện đại trong một gia đình trí thức Hà Nội. Đoạn trích trên nằm ở chương 4 của tác phẩm, tái hiện không khí Tết gia đình - một nét đẹp văn hóa truyền thống của Việt Nam.
Đoạn trích đã khắc họa thành công không khí Tết gia đình với những nghi lễ, tập tục truyền thống. Đó là những nghi lễ cúng bái ông Táo, cúng Tất niên, hái lộc, xông đất,... Những nghi lễ này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện lòng biết ơn, tôn kính tổ tiên, mong ước một năm mới an khang, thịnh vượng. Bên cạnh đó, đoạn trích còn thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống của Tết gia đình. Đó là lời chúc tụng, thể hiện những khát vọng về sự hòa hợp, đoàn kết, thịnh vượng. Tết gia đình là dịp để mọi người sum họp, quây quần bên nhau, tạo nên tình cảm ấm áp, thiêng liêng.
Chủ đề của đoạn trích là Tết gia đình - nét đẹp văn hóa truyền thống của Việt Nam. Tết gia đình là dịp để mọi người sum họp, quây quần bên nhau, thể hiện tình cảm gia đình ấm áp, thiêng liêng. Đồng thời, Tết gia đình cũng là dịp để mọi người ôn lại quá khứ, hướng tới tương lai, trân trọng những gì đang có.
Để làm rõ chủ đề, tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật. Trước hết, tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm. Những hình ảnh về Tết gia đình được miêu tả một cách sinh động, chân thực, khiến người đọc như được sống lại không khí Tết xưa. Ví dụ, hình ảnh "cúng ông Táo", "cúng Tất niên", "hái lộc", "xông đất" đều là những hình ảnh quen thuộc, gắn liền với Tết gia đình. Thứ hai, tác giả đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả ngoại cảnh và tâm trạng nhân vật. Miêu tả ngoại cảnh giúp người đọc hình dung được không khí Tết gia đình. Tâm trạng nhân vật giúp người đọc hiểu được ý nghĩa của Tết gia đình đối với mỗi người. Cuối cùng, tác giả đã sử dụng các yếu tố văn hóa truyền thống như nghi lễ, tập tục, lời chúc tụng để làm nổi bật giá trị của Tết gia đình.
Trong xã hội hiện đại, khi cuộc sống ngày càng bận rộn, Tết gia đình dần bị mai một. Tuy nhiên, Tết gia đình vẫn là một nét đẹp văn hóa truyền thống cần được bảo tồn và phát huy. Mỗi người chúng ta cần trân trọng và gìn giữ những giá trị tốt đẹp của Tết gia đình, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.