trong đoạn trích nếp nhà của nguyễn khải, nhân vật tôi từng trăn trở: Nếp nhà đã thắng được tự do của cá nhân sao? Từ góc nhìn của người trẻ anh chị hãy viết đoạn văn nghị luận khoảng 600 chữ trình bày...

Thị Ngọc Anh Lê

Trong đoạn trích “Nếp nhà” của nhà văn Nguyễn Khải, nhân vật “tôi” không ngừng trăn trở trước một câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại vô cùng sâu sắc: “Nếp nhà đã thắng được tự do cá nhân sao?”. Đây không chỉ là một câu hỏi của riêng nhân vật mà còn là lời gợi mở để mỗi người đọc suy ngẫm về mối quan hệ giữa giá trị truyền thống và khát vọng cá nhân trong đời sống hiện đại. Từ góc nhìn của em, đây là một trăn trở có lý và rất đáng để suy ngẫm.

“Nếp nhà” có thể hiểu là những quy tắc, thói quen, nền nếp được gìn giữ và truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác trong mỗi gia đình. Đó là biểu hiện cụ thể của văn hoá, đạo đức, là cái khuôn để con người sống tử tế, có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng. Trong khi đó, “tự do cá nhân” là quyền được sống đúng với bản ngã, được lựa chọn con đường riêng, thể hiện quan điểm, ước mơ, và phong cách sống của bản thân. Vấn đề đặt ra là: liệu nếp nhà – với những chuẩn mực khuôn phép đôi khi nghiêm khắc – có thể lấn át, thậm chí “thắng” được khát vọng sống tự do của mỗi cá nhân hay không?

Theo em, “nếp nhà” và “tự do cá nhân” không nên đặt trong thế đối đầu, mà cần được nhìn nhận như hai yếu tố song hành để tạo nên một con người hài hoà. Nếu nếp nhà là cái gốc, là nền tảng đạo đức, thì tự do cá nhân là ngọn – là sự phát triển, là khát vọng vươn tới chân – thiện – mỹ. Một con người chỉ thực sự trưởng thành khi biết kết hợp hài hoà giữa việc sống có nguyên tắc với việc được là chính mình. Tuy nhiên, trong thực tế, đã có không ít trường hợp “nếp nhà” trở thành những ràng buộc cứng nhắc, khiến con người không thể phát huy năng lực hay sống đúng với ước mơ của mình. Khi đó, “nếp nhà” không còn là giá trị dẫn đường mà trở thành một lực cản.

Ngược lại, nếu chỉ mải mê chạy theo tự do cá nhân mà quên đi gốc rễ là truyền thống, là trách nhiệm với gia đình, xã hội, thì con người rất dễ rơi vào trạng thái sống buông thả, ích kỷ và vô trách nhiệm. Một xã hội không có “nếp nhà” cũng như một ngôi nhà không có móng – rất dễ lung lay trước thử thách. Vì vậy, điều quan trọng không phải là nếp nhà “thắng” hay tự do cá nhân “thắng”, mà là làm sao để hai yếu tố này không loại trừ nhau, mà hỗ trợ nhau để phát triển toàn diện con người.

Em cho rằng, thế hệ trẻ hôm nay – trong quá trình hội nhập và đổi mới – cần học cách giữ gìn “nếp nhà” trong tâm thế tự do và sáng tạo. Biết trân trọng những gì tốt đẹp từ truyền thống, nhưng cũng dũng cảm làm mới bản thân, dám khác biệt để sống ý nghĩa hơn. “Nếp nhà” không nên là xiềng xích kìm hãm cá nhân, mà phải trở thành kim chỉ nam đạo đức giúp con người sống có lý tưởng và bản lĩnh.

Tóm lại, trăn trở của nhân vật “tôi” trong đoạn trích “Nếp nhà” không chỉ là một câu hỏi về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, giữa hiện đại và truyền thống, mà còn là một lời cảnh tỉnh mỗi người chúng ta: hãy sống sao cho tự do mà không quên cội nguồn, giữ gìn nền nếp nhưng không đánh mất chính mình.