Suy nghĩ của anh/chị về hiện tượng học lệch, học tủ ở học sinh hiện nay.

Gia Linh

Hiện tượng học lệch, học tủ đã trở thành một "căn bệnh" khó chữa trong môi trường giáo dục Việt Nam, đặc biệt ở cấp trung học phổ thông. Nó ám chỉ tình trạng học sinh chỉ tập trung cao độ vào một vài môn học được cho là quan trọng cho các kỳ thi, đặc biệt là kỳ thi tốt nghiệp và xét tuyển đại học, trong khi bỏ bê hoặc học một cách đối phó với các môn học khác. Dưới góc độ cá nhân, tôi nhận thấy đây là một vấn đề đáng báo động, mang theo nhiều hệ lụy tiêu cực, cản trở sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ.

Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này xuất phát từ áp lực nặng nề của các kỳ thi. Kỳ thi tốt nghiệp THPT, với vai trò là "cửa ải" cuối cùng của bậc phổ thông, và kỳ thi tuyển sinh đại học, quyết định tương lai nghề nghiệp, đã vô tình tạo ra một "cuộc đua" mà ở đó, những môn học "chủ chốt", "môn chính" nghiễm nhiên chiếm vị thế độc tôn. Học sinh, dưới áp lực của điểm số và sự cạnh tranh khốc liệt, buộc phải dồn toàn bộ tâm huyết và thời gian vào những môn học này, xem nhẹ các môn khác.

Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá ở nhiều trường học vẫn còn tồn tại những hạn chế. Việc nặng về truyền đạt kiến thức một chiều, thiếu tính ứng dụng thực tế, và hình thức kiểm tra chủ yếu dựa trên việc tái hiện kiến thức đã không tạo được hứng thú và sự liên hệ sâu sắc giữa các môn học với đời sống. Điều này khiến học sinh cảm thấy các môn "phụ" trở nên khô khan, nhàm chán và không cần thiết cho tương lai.

Sự định hướng nghề nghiệp sớm và đôi khi mang tính áp đặt từ gia đình và xã hội cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng học lệch. Khi một ngành nghề nào đó được coi trọng hơn, học sinh sẽ có xu hướng tập trung vào các môn học liên quan, bỏ qua những lĩnh vực khác mà có lẽ lại tiềm ẩn những khả năng và đam mê thực sự của bản thân.

Tuy nhiên, những hệ quả mà hiện tượng học lệch, học tủ mang lại là vô cùng đáng lo ngại và có thể gây ra những tổn thất lâu dài cho sự phát triển toàn diện của học sinh.

Thứ nhất, học lệch dẫn đến sự phát triển lệch lạc về kiến thức và kỹ năng. Việc bỏ bê các môn học khác đồng nghĩa với việc học sinh tự đánh mất cơ hội tiếp cận một kho tàng kiến thức đa dạng, phong phú. Sự thiếu hụt kiến thức nền tảng ở nhiều lĩnh vực sẽ hạn chế khả năng tư duy đa chiều, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách toàn diện trong cuộc sống sau này. Các kỹ năng mềm quan trọng như tư duy phản biện, sáng tạo, làm việc nhóm, khả năng giao tiếp cũng có thể bị ảnh hưởng tiêu cực nếu học sinh chỉ chú trọng vào các môn học mang tính lý thuyết khô khan.

Thứ hai, học lệch gây ra sự mất cân bằng trong phát triển nhân cách. Giáo dục không chỉ đơn thuần là trang bị kiến thức mà còn có vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh. Việc xem nhẹ các môn học thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn như văn học, lịch sử, địa lý, đạo đức, nghệ thuật sẽ khiến học sinh thiếu đi sự hiểu biết về văn hóa, lịch sử dân tộc, thiếu đi lòng yêu nước, tự hào dân tộc, cũng như khả năng cảm thụ cái đẹp và sự đồng cảm với con người và cuộc sống.

Thứ ba, học lệch làm giảm hứng thú học tập. Khi việc học chỉ tập trung vào một số môn nhất định, sự đơn điệu và áp lực thi cử sẽ dần bào mòn niềm đam mê khám phá tri thức của học sinh. Việc học trở thành một nhiệm vụ nặng nề, một công cụ để đối phó với các kỳ thi hơn là một hành trình thú vị để khám phá thế giới xung quanh.

Thứ tư, học lệch gây ra những khó khăn trong việc thích ứng với môi trường đại học và cuộc sống sau này. Môi trường đại học đòi hỏi sinh viên phải có một nền tảng kiến thức rộng rãi và vững chắc ở nhiều lĩnh vực khác nhau để có thể tiếp thu kiến thức chuyên ngành một cách hiệu quả và linh hoạt. Những lỗ hổng kiến thức do học lệch ở bậc phổ thông sẽ trở thành rào cản lớn, gây khó khăn cho quá trình học tập ở bậc cao hơn và khả năng thích ứng với những yêu cầu đa dạng và phức tạp của cuộc sống hiện đại.

Để giải quyết triệt để vấn đề học lệch, học tủ, cần có sự chung tay và đổi mới đồng bộ từ nhiều phía. Ngành giáo dục cần mạnh dạn thay đổi phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực toàn diện của học sinh, tăng cường tính ứng dụng thực tế và tạo hứng thú học tập ở tất cả các môn học. Nhà trường cần chú trọng hơn nữa công tác tư vấn hướng nghiệp, giúp học sinh nhận thức rõ ràng về năng lực, sở thích và tầm quan trọng của việc học toàn diện cho tương lai. Gia đình cần thay đổi quan niệm về việc học, không nên quá đặt nặng áp lực điểm số và các môn thi, mà cần khuyến khích con em phát triển một cách cân bằng, khám phá và nuôi dưỡng niềm yêu thích đối với nhiều lĩnh vực khác nhau. Bản thân học sinh cũng cần thay đổi nhận thức, hiểu rõ giá trị thực sự của việc học toàn diện, không chỉ vì mục tiêu thi cử mà còn vì sự phát triển toàn diện của bản thân và khả năng thích ứng với một thế giới luôn thay đổi.

Tóm lại, hiện tượng học lệch, học tủ là một "vết thương" không nhỏ trong nền giáo dục hiện nay. Để chữa lành "vết thương" này, cần một cuộc "phẫu thuật" toàn diện, đòi hỏi sự thay đổi từ nhận thức đến hành động của tất cả các bên liên quan, hướng đến một nền giáo dục thực sự vì sự phát triển toàn diện của học sinh, giúp các em trở thành những công dân có ích, có kiến thức sâu rộng, kỹ năng vững vàng và một nhân cách tốt đẹp.