khái niệm về di truyền học

Di truyền học là ngành khoa học nghiên cứu tính quy luật truyền đạt và biểu hiện của các tính trạng (như màu sắc hoa, chiều cao, nhóm máu…) từ thế hệ này sang thế hệ khác trên cơ sở vật chất di truyền là gen. 1. Đối tượng nghiên cứu - Gen: đơn vị mang thông tin quy định đặc điểm cấu tạo và chức năng của sinh vật. - Mã di truyền: cách gen mã hóa axit amin, tổng hợp protein. - Nhiễm sắc thể: cấu trúc mang gen trong tế bào. - Quá trình di truyền: gồm nhân đôi ADN, phân chia tế bào, thụ tinh… 2. Phân ngành chính - Di truyền học cổ điển (Mendel): nghiên cứu quy luật phân ly, tổ hợp của các tính trạng đơn gene. - Di truyền phân tử: phân tích cấu trúc, chức năng và biến dị của gen ở cấp độ phân tử ADN–ARN–protein. - Di truyền quần thể: xem xét biến động tần số alen trong quần thể dưới tác động của chọn lọc tự nhiên, đột biến, di nhập gen… 3. Lịch sử hình thành ngắn gọn - Giữa thế kỷ XIX: Gregor Mendel công bố các quy luật di truyền đầu tiên trên cây đậu Hà Lan. - Đầu thế kỷ XX: Khái niệm “gen” được khẳng định, nhiễm sắc thể là vật chất mang gen. - Giữa thế kỷ XX đến nay: Phát triển của di truyền phân tử, bản đồ gen, công nghệ giải trình tự ADN và công nghệ gen. 4. Ứng dụng cơ bản - Chẩn đoán và điều trị bệnh di truyền (xét nghiệm, liệu pháp gen). - Cải tiến giống cây trồng, vật nuôi (nhân giống chọn lọc, biến đổi gen). - Nghiên cứu tiến hóa, bảo tồn đa dạng sinh học. Tóm lại, di truyền học giúp chúng ta hiểu cơ sở vật chất và quy luật của sự truyền đạt thông tin di truyền, từ đó ứng dụng vào y sinh, nông nghiệp và bảo tồn sinh thái.