Nhân vật bà cụ trong truyện ngắn "Mây trắng còn bay" của Bảo Ninh là một hình ảnh tiêu biểu cho những người phụ nữ Việt Nam đã từng trải qua chiến tranh. Bà cụ xuất hiện với dáng vẻ khắc khổ, gầy gò, lưng còng, bước đi chậm rãi, chống gậy. Ngoại hình ấy phản ánh cuộc sống vất vả, lam lũ và những khó khăn mà bà đã trải qua.
Bà cụ là một người mẹ, người vợ, người chị, người em… của biết bao nhiêu người con đất Việt. Bà đã dành cả cuộc đời mình để chăm sóc, nuôi dưỡng con cái, chồng con, anh em. Nhưng chiến tranh đã cướp đi tất cả những gì quý giá nhất của bà. Con trai duy nhất của bà đã hy sinh trên chiến trường, để lại bà một mình bơ vơ, cô đơn.
Trong truyện, bà cụ được miêu tả là một người phụ nữ già yếu, nhưng vẫn còn rất minh mẫn. Bà luôn bận rộn, không lúc nào ngơi tay. Khi lên máy bay, bà không ăn bất kỳ món gì được phục vụ, chỉ xin một cốc nước lọc. Bà nhờ cô tiếp viên mở cửa sổ máy bay để thoáng mát. Những hành động ấy cho thấy bà đang cố gắng tìm kiếm chút gì đó quen thuộc, thân thương trong cuộc sống mới lạ này.
Khi máy bay bay qua vùng trời có nhiều mây, bà cụ bỗng giật mình và nói: "Trời ơi, mây ở đâu mà nhiều vậy?". Câu nói ấy thể hiện sự ngạc nhiên, sợ hãi của bà trước những điều mới mẻ, xa lạ. Bà cụ đã quen với cuộc sống giản dị, thanh bình nơi làng quê, nay phải đối mặt với những thứ hiện đại, tiện nghi khiến bà cảm thấy bỡ ngỡ, lạc lõng.
Cuối cùng, khi máy bay hạ cánh, bà cụ lại trở về với nỗi buồn da diết. Bà nhớ về quê hương, về những người thân yêu đã khuất. Bà cảm thấy buồn bã, tiếc nuối vì cuộc sống hiện tại quá khác biệt so với những gì bà đã từng trải qua.
Hình ảnh bà cụ trong truyện ngắn "Mây trắng còn bay" là một hình ảnh đầy ám ảnh, gợi lên trong lòng người đọc những suy ngẫm sâu sắc về chiến tranh, về nỗi đau và mất mát mà nó mang lại. Bà cụ là một biểu tượng cho hàng triệu người phụ nữ Việt Nam đã từng hy sinh, chịu đựng trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc.
Bên cạnh đó, hình ảnh bà cụ cũng gợi lên trong chúng ta niềm trân trọng, biết ơn đối với những người phụ nữ đã cống hiến hết mình cho gia đình, cho xã hội. Họ là những người mẹ, người vợ, người chị, người em… đã âm thầm hi sinh, lặng lẽ gánh vác mọi trọng trách, để rồi khi tuổi già xế bóng, họ lại phải đối mặt với những khó khăn, thử thách mới.
Tóm lại, nhân vật bà cụ trong truyện ngắn "Mây trắng còn bay" là một hình ảnh đầy bi thương, nhưng cũng vô cùng cao đẹp. Bà là một tấm gương sáng về đức hy sinh, lòng dũng cảm và tình yêu thương gia đình. Qua hình ảnh bà cụ, tác giả Bảo Ninh đã gửi gắm đến người đọc thông điệp về sự trân trọng, biết ơn đối với những người phụ nữ đã cống hiến hết mình cho gia đình, cho xã hội.