câu 1. Bài thơ "Dạm ba ngày nữa tin xuân tới" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Thể thơ này có cấu trúc gồm tám câu, mỗi câu có bảy chữ, tạo nên nhịp điệu đều đặn và cân đối cho bài thơ. Cấu trúc này giúp tác giả dễ dàng sắp xếp ý tưởng và cảm xúc, tạo nên sự hài hòa và mạch lạc cho toàn bộ bài thơ.
câu 2. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người con trai đang nhớ nhung về mẹ mình. Bài thơ thể hiện nỗi nhớ da diết, sự trân trọng và biết ơn đối với người mẹ đã vất vả nuôi dưỡng, chăm sóc con cái. Nhân vật trữ tình cũng bộc lộ niềm tự hào về phẩm chất tốt đẹp của mẹ, như sự tần tảo, hy sinh, chịu đựng gian khổ. Qua đó, ta thấy được tình cảm sâu sắc, thiêng liêng giữa mẹ và con, đồng thời khẳng định giá trị to lớn của người phụ nữ trong gia đình và xã hội.
câu 3. Câu thơ "Hàng quán người về nghe xáo xác" sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa qua động từ "nghe". Tác giả đã nhân hóa âm thanh "xáo xác" bằng việc gán cho nó khả năng cảm nhận, khiến cho cảnh vật trở nên sinh động, gần gũi với con người.
- Từ "xáo xác" vốn là âm thanh đặc trưng của sự ồn ào, náo nhiệt nơi phố chợ, nay được nhân hóa thành hành động "nghe" tạo nên hình ảnh hàng quán nhộn nhịp, tấp nập, phản ánh không khí sôi động của phiên chợ Tết.
- Câu thơ gợi tả khung cảnh đông vui, rộn ràng của chợ Đồng, thể hiện sự náo nức, phấn khởi của người dân trước thềm năm mới.
- Biện pháp nhân hóa này góp phần tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, giúp người đọc dễ dàng hình dung được không khí nhộn nhịp, náo nhiệt của phiên chợ Tết.
câu 4. Câu hỏi tu từ trong hai câu thơ "Tháng chạp hai mươi bốn chợ Đồng, Năm nay chợ họp có đông không?" đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sắc thái biểu cảm cho đoạn thơ. Câu hỏi này không nhằm mục đích tìm kiếm câu trả lời cụ thể mà nhằm gợi mở suy ngẫm về sự thay đổi của thời gian, của cuộc sống.
* Gợi hình: Hình ảnh chợ Đồng nhộn nhịp, tấp nập, phản ánh cuộc sống sinh hoạt của người dân nông thôn xưa.
* Gợi cảm: Tạo nên nỗi buồn man mác, tiếc nuối cho một thời đã qua. Chợ Đồng vốn là nơi tụ họp vui vẻ, náo nhiệt, nhưng giờ đây lại trở nên vắng lặng, ảm đạm. Điều đó cho thấy sự thay đổi của thời gian, của cuộc sống, khiến con người phải đối mặt với những mất mát, tiếc nuối.
* Tăng sức biểu cảm: Câu hỏi tu từ giúp tăng cường tính chất trữ tình, lãng mạn cho đoạn thơ. Nó như một lời than thở nhẹ nhàng, đầy tâm trạng của nhà thơ trước sự biến đổi của thời gian và cuộc sống.
Kết luận: Câu hỏi tu từ trong hai câu thơ trên không chỉ góp phần tạo nên bức tranh sinh động về cảnh vật, con người mà còn thể hiện sâu sắc tâm tư, tình cảm của nhà thơ Nguyễn Khuyến. Đó là nỗi buồn man mác, tiếc nuối cho một thời đã qua, đồng thời cũng là sự khẳng định giá trị của những nét đẹp truyền thống trong cuộc sống.
câu 5. Trong hai câu thơ cuối, tác giả thể hiện sự tiếc nuối trước sự thay đổi của thời gian và không khí Tết xưa. Từ "dăm ba" cho thấy sự ít ỏi, thưa thớt của những dấu hiệu Tết. Thay vì những hình ảnh quen thuộc như pháo trúc nổ đì đùng hay mùi thơm đặc trưng của bánh chưng, Tết nay đã trở nên đơn giản hóa, mất đi vẻ rực rỡ, náo nhiệt vốn có. Điều này khiến tác giả cảm thấy buồn bã, tiếc nuối cho một thời kỳ đã qua đi, nơi mà Tết mang ý nghĩa thiêng liêng, gắn kết mọi người lại với nhau.