i:
câu 1. Thể thơ tự do
câu 2. #### Liệt kê những hình ảnh miêu tả hậu quả của cuộc chiến tranh trong đoạn trích:
* Hình ảnh "những xác xe" nằm bên đường: thể hiện sự tàn phá nặng nề của chiến tranh đối với phương tiện giao thông. Những chiếc xe bị thiêu rụi, không còn khả năng hoạt động, tượng trưng cho sự mất mát, tổn thất to lớn mà chiến tranh gây ra.
* Hình ảnh "những người tản cư nườm nượp trở về nhà": phản ánh sự xáo trộn, bất ổn trong đời sống thường nhật do chiến tranh mang lại. Người dân phải rời bỏ quê hương để tìm kiếm nơi an toàn, tạo nên cảnh tượng hỗn loạn, đầy lo lắng.
* Hình ảnh "trên cửa tàu chật chôị, dưới sân ga những mặt người nhẹ nhõm và mệt mỏi": thể hiện sự mệt mỏi, kiệt sức của người dân sau khi trải qua những ngày tháng chiến tranh gian khổ. Họ trở về nhà với tâm trạng vừa vui mừng, vừa lo lắng, mong muốn được đoàn tụ với gia đình nhưng cũng phải đối mặt với những khó khăn mới.
* Hình ảnh "những vỏ đạn lăn trong đất bụi": gợi lên hình ảnh chiến trường khốc liệt, nơi chiến tranh diễn ra ác liệt. Những vỏ đạn rơi vãi khắp nơi, như chứng tích của những trận đánh đẫm máu, thể hiện sự hủy diệt khủng khiếp của chiến tranh.
* Hình ảnh "những khung nhà đen xạm tro than": thể hiện sự tàn phá nghiêm trọng của chiến tranh đối với cơ sở hạ tầng. Những ngôi nhà bị đốt cháy, sụp đổ, khiến người dân mất đi chỗ ở, phải sống trong cảnh màn trời chiếu đất.
* Hình ảnh "bầu trời cao yên tĩnh của tháng năm mây trắng xóa trôi về cuồn cuộn": là hình ảnh ẩn dụ cho sự bình yên, thanh thản sau chiến tranh. Bầu trời cao rộng, mây trắng xóa bay lượn tự do, tượng trưng cho hy vọng về một tương lai tươi sáng, hòa bình.
* Hình ảnh "anh nhớ một vùng trời bom đạn một con đường em dắt con đi": thể hiện nỗi nhớ da diết về quá khứ đau thương, về những kỷ niệm đẹp đẽ trước khi chiến tranh xảy ra. Hình ảnh này gợi lên sự tiếc nuối, xót xa trước những gì đã mất đi, đồng thời khẳng định niềm tin vào tương lai tốt đẹp hơn.
câu 3. Đoạn thơ thứ hai sử dụng biện pháp tu từ liệt kê để miêu tả sự thay đổi của cảnh vật sau chiến tranh. Tác giả liệt kê hàng loạt hình ảnh như "những mặt người", "những vỏ đạn", "những khung nhà" nhằm tạo nên bức tranh sinh động về sự hồi sinh của quê hương.
* "Những mặt người": Hình ảnh này thể hiện sự đoàn tụ, niềm vui sum họp của người dân sau chiến tranh. Những gương mặt quen thuộc, thân thương nay đã trở về, mang theo hy vọng mới cho tương lai.
* "Những vỏ đạn": Hình ảnh này gợi lên sự tàn khốc của chiến tranh, nhưng cũng ẩn chứa ý nghĩa về quá khứ đau thương đã lùi xa. Chiến tranh kết thúc, những dấu vết của nó dần phai nhạt, nhường chỗ cho sự sống mới.
* "Những khung nhà đen sạm tro than": Hình ảnh này thể hiện sự mất mát, tàn phá do chiến tranh gây ra. Tuy nhiên, tác giả không chỉ dừng lại ở việc miêu tả sự tiêu cực mà còn nhấn mạnh vào sự kiên cường, bất khuất của con người Việt Nam. Họ vẫn tiếp tục xây dựng lại cuộc sống, vun trồng tương lai tươi sáng.
Biện pháp tu từ liệt kê giúp tác giả khắc họa rõ nét sự chuyển mình của quê hương sau chiến tranh. Đồng thời, nó cũng thể hiện tinh thần lạc quan, niềm tin vào tương lai tốt đẹp của nhân dân Việt Nam.
câu 4. Đoạn thơ "Bầu trời cao yên tĩnh của tháng năm mây trắng xóa" thể hiện sự đối lập giữa vẻ đẹp thanh bình của thiên nhiên với nỗi đau thương mất mát do chiến tranh gây ra. Hình ảnh "bầu trời cao yên tĩnh" gợi lên không gian rộng lớn, thoáng đãng, mang đến cảm giác thanh thản, an nhiên. Tuy nhiên, hình ảnh "mây trắng xóa" lại ẩn chứa sự chuyển động mạnh mẽ, dữ dội, tượng trưng cho dòng chảy thời gian vô tận, cũng như những biến đổi khôn lường của lịch sử. Hai câu thơ này tạo nên một bức tranh tương phản đầy ám ảnh, khiến người đọc suy ngẫm về giá trị của hòa bình, về sự quý giá của cuộc sống.
câu 5. Cuộc sống hòa bình mang đến cho chúng ta nhiều điều quý giá. Hòa bình không chỉ đơn thuần là sự vắng bóng của chiến tranh mà còn là nền tảng để xây dựng một xã hội công bằng, tự do và phát triển bền vững. Khi được sống trong môi trường hòa bình, mỗi cá nhân đều có cơ hội thể hiện bản thân, đóng góp vào cộng đồng và tận hưởng những niềm vui giản dị nhất.
Hòa bình giúp tạo ra một môi trường an toàn, nơi mọi người cảm thấy thoải mái khi sinh sống và làm việc. Không phải lo lắng về nguy hiểm hay bạo lực, con người dễ dàng tập trung vào việc học tập, lao động và sáng tạo. Điều này thúc đẩy sự phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống và mở rộng khả năng tiếp cận với tri thức và khoa học kỹ thuật.
Ngoài ra, hòa bình cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết các vấn đề xã hội như nghèo đói, bất công và phân biệt đối xử. Khi mọi người cùng chung tay xây dựng một xã hội đoàn kết, họ sẽ dễ dàng hợp tác để tìm kiếm giải pháp hiệu quả hơn cho những thách thức đang đối diện. Sự chia sẻ, lòng khoan dung và tinh thần tương trợ chính là những yếu tố quan trọng giúp gắn kết cộng đồng và tạo nên sức mạnh tổng hợp.
Tuy nhiên, cần nhận thức rằng hòa bình không phải lúc nào cũng tồn tại sẵn sàng. Để duy trì nó, mỗi cá nhân cần ý thức trách nhiệm của mình trong việc gìn giữ và bảo vệ hòa bình. Chúng ta cần tôn trọng lẫn nhau, tránh xa khỏi những hành vi gây hấn và luôn hướng tới mục tiêu chung là xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.
Tóm lại, cuộc sống hòa bình mang đến cho chúng ta rất nhiều giá trị to lớn. Nó không chỉ đảm bảo sự an toàn và ổn định cho mỗi cá nhân mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và tiến bộ của cả xã hội. Hãy trân trọng và nỗ lực gìn giữ hòa bình, bởi đó chính là chìa khóa dẫn đến hạnh phúc và thịnh vượng cho tất cả mọi người.
ii:
Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị tiêu biểu như Đất ngoại ô hay Mặt đường khát vọng. Trong đó, bài thơ Đất Nước nằm trong chương V của trường ca Mặt đường khát vọng được coi là một trong những sáng tác xuất sắc nhất của ông. Bài thơ đã tái hiện hình ảnh đất nước một cách chân thực, sinh động đồng thời gửi gắm tình cảm yêu mến, gắn bó của tác giả dành cho nơi đây. Đặc biệt, hai khổ thơ đầu tiên đã làm nổi bật lên vẻ đẹp của đất nước trên phương diện địa lý và lịch sử.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã đưa ra những hình ảnh gợi liên tưởng đến nguồn gốc lâu đời của đất nước:
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái "ngày xửa ngày xưa..." mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó...
Đất nước được cảm nhận qua những hình ảnh thân quen, bình dị trong cuộc sống hằng ngày. Đó là miếng trầu, cây tre hay tục ăn trầu, đánh giặc,... Tất cả những thứ ấy đều mang nét đặc trưng của con người Việt Nam. Tác giả đã sử dụng từ "khi" nhằm diễn tả sự ra đời của đất nước từ rất lâu đời, đồng thời thể hiện thái độ trân trọng, nâng niu của mỗi người đối với truyền thống quý báu. Cụm từ "ngày xửa ngày xưa" gợi nhắc tới những câu chuyện cổ tích thần thoại xa xưa. Còn hình ảnh "miếng trầu bây giờ bà ăn" gợi nhớ đến sự tích trầu cau từ đời Hùng Vương. Tiếp đến, nhà thơ tiếp tục nêu ra những hình ảnh khác như tóc mẹ bới sau đầu, cái kèo cái cột thành tên,... Tất cả những điều ấy đã góp phần làm nên một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Bên cạnh đó, cụm từ "gừng cay muối mặn" cũng khiến người đọc liên tưởng đến câu ca dao xưa. Đó là lời dặn dò, nhắn nhủ về tình nghĩa thủy chung son sắt. Ngoài ra, hình ảnh "hạt gạo" cũng được tác giả chú ý đưa vào bài thơ. Ở đây, hạt gạo phải trải qua quá trình lao động vất vả "một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng" nên nó cũng mang trong mình một bề dày lịch sử. Như vậy, tất cả những hình ảnh quen thuộc ấy đã tạo nên một bức tranh đất nước tuyệt đẹp.
Không dừng lại ở đó, nhà thơ còn khéo léo lồng ghép vào đó những phong tục tập quán, truyền thống lâu đời của dân tộc ta. Đầu tiên, chúng ta phải nhắc đến phong tục ăn trầu. Từ xa xưa, lá trầu đã trở thành một thứ không thể thiếu trong những dịp quan trọng như cưới hỏi, lễ Tết. Bởi theo quan niệm xưa, hình ảnh trầu cau mang ý nghĩa tượng trưng cho tình nghĩa thắm thiết keo sơn. Tiếp đến là tục nhuộm răng đen vốn rất phổ biến ở cả nam và nữ giới thời kì phong kiến. Tuy nhiên, đến khoảng những năm 1940 thì tục lệ này dần bị mai một và mất đi. Ngoài ra, hình ảnh tóc mẹ bới sau đầu cũng gợi nhắc đến vẻ đẹp dịu dàng, đằm thắm của người phụ nữ Việt Nam. Cho đến nay, vẻ đẹp ấy vẫn luôn được gìn giữ và phát huy. Không chỉ vậy, tác giả còn đề cập đến tục ăn trầu với cối chay và thói quen nhai trầu của người già. Đây được xem là một nét đẹp văn hóa đáng tự hào của dân tộc Việt Nam.
Bên cạnh đó, hình ảnh "cái kèo, cái cột thành tên" cũng gợi nhắc đến tục làm nhà cổ của người Việt. Theo đó, những ngôi nhà truyền thống thường được làm cột kèo vững chắc để tránh mưa gió, bão lụt. Ngoài ra, nó còn thể hiện mong muốn may mắn, an cư lạc nghiệp của gia chủ. Cuối cùng, hình ảnh "giặc đến nhà đàn bà cũng đánh" đã phản ánh tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất của nhân dân ta. Dù là người trẻ hay già, trai hay gái, dù là nông dân hay trí thức thì họ đều sẵn sàng đứng lên cầm súng bảo vệ Tổ quốc. Thật vậy, những câu thơ trên đã giúp người đọc hình dung rõ ràng hơn về sự hình thành và phát triển của đất nước. Đồng thời, nó còn thể hiện lòng yêu mến, tự hào về quê hương, đất nước của tác giả.
Để làm nổi bật vẻ đẹp của đất nước, Nguyễn Khoa Điềm đã vận dụng linh hoạt các yếu tố văn hóa, lịch sử, địa lý. Trước hết, ông đã sử dụng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong cuộc sống hằng ngày như miếng trầu, cây tre,... Những hình ảnh ấy vừa giản dị, mộc mạc nhưng lại chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc. Bên cạnh đó, nhà thơ còn sử dụng thành công các từ láy "lặng lẽ", "dâng", "đẻ"... nhằm khắc họa nên một đất nước thật bình dị, thân thương. Ngoài ra, biện pháp nhân hóa "soi, đón, nhận, nuôi" cũng góp phần làm tăng thêm vẻ đẹp của đất nước.
Như vậy, sáu câu thơ đầu đã giúp người đọc hình dung rõ ràng hơn về sự hình thành và phát triển của đất nước. Qua đây, chúng ta càng thêm yêu mến, tự hào về quê hương, đất nước tươi đẹp.