Đỗ Chu là một cây bút tiêu biểu của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại. Các tác phẩm của ông đều xoay quanh những tình cảm thuần khiết, bình dị của con người, của quê hương. Một số tác phẩm nổi tiếng của ông có thể kể đến như: Hương cỏ mật, Tháng Hai, Trung du,... Trong đó, "Hương cỏ mật" là truyện ngắn được đánh giá là hay và xuất sắc nhất của Đỗ Chu. Tác phẩm được in trong tập "Hương cây - Bếp lửa" xuất bản năm 1968. Truyện ngắn là hồi ức của tác giả về khoảng thời gian được sống cùng cô trên quê hương. Qua đó, thể hiện tình cảm yêu mến, kính trọng của tác giả đối với cô.
Truyện ngắn "Hương cỏ mật" kể về kỉ niệm tuổi thơ của cậu bé tên là Chu cùng cô của mình. Khi ấy, bố mẹ Chu làm ăn và phải đi công tác xa nên Chu được gửi sang ở với cô. Chu sợ phải lên ở với cô vì nghĩ rằng cô sẽ rất nghiêm khắc và khó có thể vui vẻ được như ở với bố mẹ. Nhưng khi lên ở với cô, Chu đã nhận ra rằng, cô không hề khó tính mà vô cùng yêu thương, quan tâm và chăm sóc Chu. Cô dậy sớm nấu cơm cho Chu ăn, chăm chút từng chiếc áo, chiếc quần cho cậu, bên cạnh dõi theo từng quá trình trưởng thành của Chu. Không chỉ vậy, cô còn là một người phụ nữ vô cùng mạnh mẽ và kiên cường. Những năm tháng chiến tranh ác liệt đã không ngừng khiến cô phải rời bỏ mảnh đất ấy để đi sơ tán. Tuy nhiên, cô không hề oán trách một lời, vẫn cần mẫn làm lụng để kiếm thêm tiền cho Chu ăn học. Có thể nói rằng, cô chính là một người phụ nữ giỏi giang, nết na và hết mực yêu thương cháu.
Hình ảnh cô trong kí ức của Chu là một người phụ nữ hiền từ, chịu thương chịu khó. Ngày ngày, cô dậy thật sớm để nấu cơm cho Chu, chăm chút từng chiếc áo, chiếc quần cho cậu. Cô luôn mong rằng cháu mình có thể được ăn no, mặc ấm và học hành đến nơi đến chốn để sau này có một tương lai tươi sáng hơn. Không chỉ vậy, cô còn là một người rất tâm lí, hiểu được sở thích và nguyện vọng của cháu. Mỗi lần hai cô cháu viết thư cho nhau, cô đều rất vui mừng, hạnh phúc, thậm chí còn khoe bức thư với hàng xóm. Hay mỗi lần Chu đạt được thành tích cao, cô đều thưởng cho cậu, khi thì mua sách, khi thì mua quần áo mới. Chỉ một hành động nho nhỏ thôi nhưng cũng đủ thấy rằng cô là một người rất yêu thương cháu, luôn quan tâm đến cháu, mong cháu có thể phát triển tốt nhất.
Không chỉ vậy, cô còn là một người phụ nữ vô cùng mạnh mẽ và kiên cường. Những năm tháng chiến tranh ác liệt, bom đạn ném xuống dữ dội nhưng cô vẫn đưa Chu từ làng Thaoay về làng Cháy, rồi từ làng Cháy về làng Mạn để cho Cháu được đi học. Dù hoàn cảnh sống có khó khăn, dù nguy hiểm có bủa vây thì cô vẫn cố gắng, nỗ lực để Cháu có thể tiếp tục đến trường. Thật khó khăn biết bao nhiêu khi phải rời xa gia đình, nhưng nhờ có cô, nhờ có những lời động viên, an ủi của cô mà Chu có thể vượt qua nỗi nhớ nhà da diết để tiếp tục đến lớp. Và sau này, cũng chính cô là người đã đưa Chu trở về nhà sau khi học xong cấp ba. Suốt bao năm tháng, cô một mình nuôi nấng, dạy dỗ Cháu nên người. Đến khi Cháu có thể tự lập, cô lại đưa Cháu trở về bên gia đình. Tình cảm yêu thương mà cô dành cho Cháu thật khiến người ta cảm động.
Không chỉ yêu thương Cháu, cô còn là một người rất giản dị và khiêm nhường. Khi nhận được lá thư của bố mẹ Chu, họ có ý định đón Chu về hoặc đón cả hai chị em về. Nhưng cô đã không đồng ý và xin phép được đón Cháu về nuôi. Cô đã giãi bày suy nghĩ của bản thân rằng: "Các bác ở xa, em ở gần, cháu về ở với em càng thuận tiện...". Tuy nhiên, bố mẹ Chu vẫn đón Cháu về. Và phải đến khi Cháu thi cấp 3, Cháu mới được về ở hẳn với bố mẹ. Mặc dù vậy, nhưng mỗi lần Cháu về chơi, cô đều rất vui vẻ, đon đả chạy ra đón. Thậm chí, cô còn không nhận tiền từ bố mẹ Chu vì cho rằng số tiền ấy chẳng đáng là bao. Có thể thấy rằng, cô là một người rất giàu lòng yêu thương, cũng sống rất khiêm nhường, luôn nghĩ về người khác mà chẳng mấy khi nghĩ đến bản thân mình.
Bằng giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng, cách diễn đạt tràn ngập tình cảm cùng ngôn từ mộc mạc, dễ hiểu, Đỗ Chu đã mang đến cho người đọc những cảm nhận chân thực nhất về hình ảnh cô - một người phụ nữ hết lòng yêu thương cháu, luôn chăm lo, quan tâm đến cháu. Cô chính là hình ảnh tiêu biểu cho những người bà, người mẹ, người cô - những người luôn hi sinh thầm lặng, dành cả cuộc đời để cưu mang, dạy dỗ và chăm sóc cho cháu. Hình ảnh cô đã chạm đến trái tim người đọc một cách đầy tinh tế.
Như vậy, có thể thấy rằng, cô trong truyện ngắn "Hương cỏ mật" của Đỗ Chu là một hình mẫu lí tưởng cho những phẩm chất tốt đẹp mà người phụ nữ hiện đại cần có: đảm đang, chịu thương chịu khó, yêu thương gia đình, hết lòng vì chồng, vì con, vì cháu. Nhân vật cô đã góp phần tạo nên giá trị nội dung sâu sắc cho tác phẩm. Khép lại trang sách, hình ảnh cô vẫn mãi neo đậu trong trái tim độc giả với những cảm xúc dạt dào nhất.