Tại sao ăn nhiều đường không tốt cho sức khỏe?

Ăn nhiều đường—đặc biệt là đường tinh luyện (đường mía, si rô ngô có hàm lượng fructose cao, nước ngọt có gas…)—gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, có thể kể đến những lý do chính sau: 1. Tăng nguy cơ thừa cân, béo phì - Đường tinh luyện cung cấp năng lượng “rỗng” (chỉ calo, hầu như không có vitamin, khoáng chất hay chất xơ). - Nạp quá nhiều calo dư thừa dễ chuyển thành mỡ thừa, tích lũy ở eo, bụng. 2. Dễ dẫn đến kháng insulin và tiểu đường type 2 - Đường làm tăng nhanh lượng đường huyết, kích thích tụy tiết nhiều insulin. Dùng lâu dài có thể khiến tế bào đề kháng insulin, dẫn đến rối loạn chuyển hóa glucose. - Kháng insulin là bước mở đầu cho hội chứng chuyển hóa và tiểu đường type 2. 3. Gây hại cho tim mạch - Tiêu thụ đường nhiều làm tăng triglyceride (mỡ trung tính) và LDL-cholesterol “xấu”, đồng thời giảm HDL-cholesterol “tốt”. - Quá trình viêm và stress oxy hóa kích hoạt bởi đường dư góp phần xơ vữa động mạch, tăng huyết áp. 4. Ảnh hưởng xấu đến gan (gan nhiễm mỡ không do rượu) - Fructose trong đường tinh luyện chuyển hóa chủ yếu tại gan, nếu dư thừa sẽ biến thành mỡ, tích tụ trong gan. - Tiến triển lâu ngày có thể dẫn đến viêm gan mạn, xơ gan. 5. Tăng nguy cơ sâu răng - Vi khuẩn trong miệng lên men đường tạo acid, bào mòn men răng, gây sâu răng, viêm lợi. 6. Gây rối loạn năng lượng và tâm trạng - Đường làm đường huyết lên xuống đột ngột: sau “cơn” đường huyết cao là trạng thái hạ đường huyết, mệt mỏi, cáu kỉnh. - Tăng cảm giác thèm ăn, dễ sa vào vòng lặp ăn-nghiện-kiệt sức. 7. Gây thiếu hụt dinh dưỡng - Khi ăn nhiều đồ ngọt, cơ thể “no” năng lượng nhưng thiếu vitamin, khoáng chất, chất xơ cần thiết từ rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên cám. 8. Ảnh hưởng đến làn da và lão hóa - Đường thúc đẩy quá trình glycation (kết bền protein với đường), làm mất độ đàn hồi collagen, gây nhăn, lão hóa da sớm. Lời khuyên • Hạn chế đường tinh luyện, thay thế bằng đường tự nhiên trong trái cây nguyên quả, sữa chua không đường hoặc một lượng rất nhỏ mật ong, siro cây phong. • Đọc kỹ nhãn mác: nhiều sản phẩm chế biến sẵn chứa lượng đường ẩn rất cao (đồ uống đóng chai, nước sốt, ngũ cốc ăn liền…). • Kết hợp chế độ ăn đa dạng: ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám, protein nạc, chất béo lành mạnh. • Vận động đều đặn để cải thiện chuyển hóa glucose và tăng độ nhạy insulin.