Bình giảng ý nghĩa nhân đạo sâu sắc của tác phẩm "Tức nước vỡ bờ" (trích "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố) qua hình ảnh chị Dậu

𝓩𝓪𝓲𝓭𝓮𝓹𝔀𝓲𝓫𝓾23 "Tức nước vỡ bờ," một đoạn trích kinh điển từ tiểu thuyết "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố, không chỉ là bản cáo trạng đanh thép tố cáo chế độ phong kiến thối nát mà còn là một bức tranh đầy cảm động về ý nghĩa nhân đạo sâu sắc qua hình ảnh người phụ nữ nông dân chị Dậu. Qua nhân vật này, Ngô Tất Tố đã thể hiện cái nhìn đầy cảm thông, xót xa trước số phận bi đát của người nghèo khổ, đồng thời ngợi ca vẻ đẹp tiềm ẩn, sức sống mãnh liệt và tinh thần phản kháng của họ.

Trước hết, ý nghĩa nhân đạo được thể hiện rõ nét qua sự thấu hiểu và chia sẻ của tác giả với hoàn cảnh khốn cùng của chị Dậu. Chị là điển hình cho những người nông dân bị bóc lột đến tận cùng, đẩy vào bước đường cùng. Từ việc bán con, bán chó để nộp suất sưu, đến cảnh bị cai lệ và người nhà lí trưởng đánh đập, Ngô Tất Tố đã không che giấu bất kỳ sự tàn nhẫn nào của hiện thực. Mỗi câu chữ, mỗi chi tiết miêu tả đều toát lên sự xót xa, thương cảm sâu sắc của nhà văn trước nỗi thống khổ mà chị Dậu phải gánh chịu. Chị Dậu là nạn nhân của một xã hội bất công, nơi con người bị rẻ rúng hơn cả con vật, nơi tình mẫu tử bị bóp méo vì sưu thuế. Tác giả không hề phán xét hay lên án, mà chỉ lặng lẽ bày tỏ niềm đồng cảm vô hạn, khiến người đọc không khỏi chạnh lòng, day dứt.

Tiếp theo, ý nghĩa nhân đạo còn được bộc lộ qua việc Ngô Tất Tố đã khẳng định phẩm chất tốt đẹp và tình yêu thương bao la của chị Dậu ngay cả trong nghịch cảnh. Dù bị cuộc đời vùi dập, chị Dậu vẫn là người vợ hiền thảo, người mẹ tần tảo, hết lòng vì chồng con. Hình ảnh chị Dậu thức khuya dậy sớm, chạy vạy khắp nơi, cố gắng cứu chồng khỏi bị trói, mua cháo, đút cháo cho chồng ăn khi anh Dậu gần kề cái chết, là minh chứng rõ nhất cho tình yêu thương và sự hy sinh vô bờ bến. Lời nói "Thà rằng ở vậy nuôi con, mai sau khôn lớn nên người, chẳng trông mong gì vào chồng con nữa" dù chỉ thoáng qua nhưng đã lột tả được tinh thần trách nhiệm, sự kiên cường của người phụ nữ nông dân muốn tự mình gánh vác cả gia đình. Qua những phẩm chất ấy, nhà văn đã nâng tầm nhân vật, biến chị Dậu từ một người nông dân lam lũ thành một biểu tượng của tình mẫu tử và nghị lực phi thường.

Đặc biệt, giá trị nhân đạo sâu sắc nhất của tác phẩm nằm ở việc Ngô Tất Tố đã phát hiện và ngợi ca sức sống tiềm tàng, tinh thần phản kháng mạnh mẽ của chị Dậu. Điểm nhấn của đoạn trích chính là hành động "tức nước vỡ bờ" của chị Dậu. Từ một người phụ nữ cam chịu, nhẫn nhục, bị dồn vào đường cùng, chị Dậu đã vùng lên như một bản năng sinh tồn. Lời nói "Mày trói chồng bà thì bà cho mày xem!" và hành động quật ngã tên cai lệ, đánh đập người nhà lí trưởng không chỉ là sự bộc phát của cơn giận dữ mà còn là biểu hiện của khao khát được sống, được bảo vệ những người thân yêu. Hành động này phá vỡ mọi khuôn khổ của người phụ nữ phong kiến, chứng tỏ rằng sự áp bức đến tột cùng sẽ dẫn đến sự phản kháng bùng nổ. Qua đó, Ngô Tất Tố không chỉ kêu gọi sự cảm thông mà còn thức tỉnh ý chí đấu tranh, chỉ ra rằng dù bị chà đạp đến đâu, con người vẫn luôn có sức mạnh để chống lại cái ác, cái bất công. Đây chính là một tiếng nói nhân đạo mang ý nghĩa dự báo, thể hiện niềm tin vào khả năng vùng dậy của những người nông dân bị áp bức.

Tóm lại, qua hình tượng chị Dậu trong "Tức nước vỡ bờ," Ngô Tất Tố đã dựng lên một tượng đài về ý nghĩa nhân đạo sâu sắc. Đó là sự thấu hiểu, sẻ chia với nỗi khổ đau, là sự khẳng định những phẩm chất tốt đẹp và tình yêu thương, và đặc biệt là sự ngợi ca tinh thần phản kháng mạnh mẽ của người phụ nữ nông dân. Tác phẩm không chỉ lay động lòng trắc ẩn của độc giả mà còn là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về sự tàn bạo của cái ác và sức mạnh tiềm ẩn của con người khi bị dồn vào bước đường cùng, từ đó khẳng định giá trị vĩnh cửu của phẩm giá con người.