18/06/2025
18/06/2025
Tin giả trên Internet – hiểm họa thầm lặng trong thời đại số
Cuộc cách mạng công nghệ số, cùng sự bùng nổ của mạng xã hội, đã đưa loài người bước sang một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên thông tin. Với một chiếc điện thoại thông minh có kết nối mạng, chúng ta có thể tiếp cận gần như bất kỳ thông tin gì trên thế giới chỉ trong tích tắc. Nhưng chính sự phát triển nhanh chóng và phổ biến đó cũng kéo theo một hiểm họa âm thầm nhưng nguy hiểm: tin giả (fake news). Đây không còn là hiện tượng cá biệt, mà đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng mang tính toàn cầu, gây ra vô vàn hậu quả tiêu cực đến nhận thức, đời sống và an ninh xã hội.
Tin giả là gì? Hiểu một cách đơn giản, tin giả là những thông tin sai lệch, bị bóp méo, thậm chí bịa đặt hoàn toàn, được phát tán dưới hình thức bài viết, video, hình ảnh hoặc phát ngôn trên mạng Internet. Mục đích của tin giả có thể rất đa dạng: từ câu view, kiếm tiền quảng cáo, đánh bóng tên tuổi, đến gây hoang mang dư luận, làm sai lệch thông tin chính thống hoặc phục vụ các âm mưu chính trị. Trong thời đại mà mọi người đều có thể trở thành “người đưa tin”, việc tin giả lan nhanh như virút trên không gian mạng là điều không khó hiểu.
Thực tế cho thấy, tin giả có thể gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Trước hết, về mặt nhận thức, tin giả làm cho người đọc bị rối loạn thông tin, không phân biệt được thật – giả, đúng – sai. Một người tiếp xúc quá nhiều với tin giả sẽ dễ mất niềm tin vào thông tin chính thống, dẫn đến tâm lý hoang mang, tiêu cực, thậm chí cực đoan. Đã từng có thời điểm, tin giả về dịch bệnh Covid-19 lan tràn khắp mạng xã hội: từ tin thuốc đặc trị chưa kiểm chứng, đến những lời đồn về các biện pháp phòng bệnh phản khoa học. Không ít người vì nghe theo mà bỏ lỡ cơ hội điều trị đúng cách, thậm chí mất mạng. Đó là minh chứng rõ ràng nhất cho sức tàn phá của tin giả.
Không dừng lại ở việc gây hoang mang cá nhân, tin giả còn làm rối loạn trật tự xã hội. Những thông tin bịa đặt về chính trị, tôn giáo, dân tộc có thể kích động bạo loạn, chia rẽ cộng đồng, làm xói mòn niềm tin của người dân vào chính quyền. Tin giả cũng là công cụ để một số thế lực thù địch xuyên tạc sự thật, chống phá Nhà nước, làm suy yếu khối đại đoàn kết toàn dân. Bên cạnh đó, trong môi trường học đường, những tin đồn sai lệch về học sinh, giáo viên cũng có thể dẫn đến bắt nạt, kỳ thị, tổn thương tâm lý và hậu quả khôn lường.
Vì sao tin giả lại lan rộng và khó kiểm soát đến vậy? Trước hết, do tâm lý “tiêu dùng thông tin” nhanh – gọn – giật gân của nhiều người. Không ít người thích đọc tin gây sốc, tin giật tít thay vì những bài báo khoa học, chính thống, khô khan. Điều này khiến người tạo tin giả dễ dàng câu view, câu like. Thêm vào đó, tốc độ lan truyền của mạng xã hội là “không tưởng”: chỉ một nút chia sẻ, tin giả có thể đến với hàng ngàn, hàng triệu người. Một lý do nữa là thiếu kỹ năng chọn lọc và kiểm chứng thông tin. Nhiều người không có thói quen tra cứu chéo, kiểm tra nguồn gốc trước khi chia sẻ thông tin. Vô tình, họ trở thành người tiếp tay cho tin giả, dù không cố ý.
Trước thực trạng đó, chúng ta cần làm gì để đối phó với tin giả? Trước hết, mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức trách nhiệm khi tiếp cận và chia sẻ thông tin. Trước khi bấm “chia sẻ” hay “bình luận”, hãy tự hỏi: thông tin này có đáng tin cậy không? Nguồn tin từ đâu? Có được kiểm chứng chưa? Một thao tác nhỏ cũng đủ giúp ta tránh trở thành mắt xích trong chuỗi phát tán tin giả. Thứ hai, cần trang bị cho bản thân kỹ năng nhận diện tin giả: từ việc phân tích ngôn từ, hình ảnh, đến việc kiểm tra độ xác thực của người viết hoặc tờ báo. Các tổ chức giáo dục cần đưa giáo dục truyền thông, giáo dục số vào chương trình học, giúp học sinh – sinh viên rèn luyện khả năng tư duy phản biện và sàng lọc thông tin.
Về phía cơ quan chức năng, cần có biện pháp pháp lý nghiêm khắc hơn đối với các cá nhân, tổ chức tung tin giả có chủ đích. Hệ thống kiểm duyệt cần hoạt động nhanh chóng, hiệu quả, đồng thời phối hợp với các nền tảng mạng xã hội lớn để gỡ bỏ nội dung độc hại và cảnh báo cộng đồng. Đồng thời, các cơ quan báo chí chính thống cũng cần nhanh nhạy, kịp thời cung cấp thông tin chính xác, khách quan, dễ tiếp cận để định hướng dư luận và “dập” tin giả ngay từ đầu.
Có thể nói, tin giả là “dịch bệnh” của thời đại số, nhưng “vắc-xin” để chống lại nó không gì khác chính là trí tuệ, bản lĩnh và đạo đức thông tin của mỗi cá nhân. Trong một thế giới mà thật – giả đan xen, thì người có khả năng chọn lọc và tỉnh táo trước mọi luồng thông tin chính là người mạnh mẽ và văn minh nhất. Hãy là người tiêu dùng thông tin thông minh – đó cũng là một cách thể hiện trách nhiệm công dân trong xã hội hiện đại.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời