Quê hương là nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người, là nơi ta sinh ra và lớn lên, nuôi dưỡng tâm hồn và trí óc ta. Tình cảm với quê hương là thứ tình cảm thiêng liêng, sâu nặng nhất của mỗi người. Bởi vậy, không khó hiểu khi nó trở thành đề tài cho rất nhiều thi sĩ sáng tác. Trong đó có bài thơ "Hơi thở quê hương" của Đỗ Trung Quân. Đoạn trích trên đã thể hiện rõ nét tình cảm tha thiết, nồng nàn của tác giả dành cho quê hương.
Mở đầu đoạn thơ, tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh để khẳng định chắc nịch rằng quê hương chính là nơi chứa đựng những điều bình dị, thân thương nhất:
"Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay."
Hình ảnh "chùm khế ngọt" gợi lên sự ngọt ngào, dịu dàng của quê hương. Đó là nơi con người được sinh ra, được lớn lên, được yêu thương và che chở. Hình ảnh "đường đi học" gợi lên những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Con đường ấy đã in dấu chân của biết bao thế hệ học trò, là nơi lưu giữ những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi học trò. Hình ảnh "bướm vàng bay" gợi lên sự vui tươi, rộn ràng của cuộc sống. Những cánh bướm vàng bay lượn trên cánh đồng lúa chín vàng, mang đến cho con người cảm giác vui tươi, phấn khởi.
Tiếp theo, tác giả tiếp tục sử dụng biện pháp tu từ so sánh để miêu tả vẻ đẹp của quê hương:
"Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông."
Hình ảnh "con diều biếc" gợi lên sự tự do, phóng khoáng của tuổi thơ. Hình ảnh "con đò nhỏ" gợi lên sự êm đềm, bình yên của dòng sông quê hương. Hai hình ảnh này đã khắc họa nên một bức tranh quê hương thanh bình, yên ả.
Cuối cùng, tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để khẳng định vai trò to lớn của quê hương đối với mỗi người:
"Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người."
Hình ảnh "chỉ một mẹ thôi" là ẩn dụ cho quê hương. Quê hương là duy nhất, là nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người. Nếu ai không nhớ quê hương, không yêu quê hương thì sẽ không thể trưởng thành, không thể trở thành một con người trọn vẹn.
Bằng việc sử dụng các biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, tác giả đã vẽ nên một bức tranh quê hương thật đẹp, thật bình dị mà cũng thật ấm áp, thân thương. Qua đó, tác giả muốn khẳng định tình yêu tha thiết, nồng nàn của mình đối với quê hương. Đồng thời, tác giả cũng muốn nhắn nhủ tới mỗi người hãy luôn yêu thương, trân trọng quê hương của mình.
Đoạn thơ "Hơi thở quê hương" của Đỗ Trung Quân là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bằng việc sử dụng các biện pháp tu từ một cách nhuần nhuyễn, tác giả đã thể hiện được tình yêu tha thiết, nồng nàn của mình đối với quê hương. Đồng thời, tác giả cũng muốn nhắc nhở mỗi người hãy luôn ghi nhớ, trân trọng quê hương của mình.