“Một kết thúc bất ngờ bao giờ cũng chứa đựng kịch tính và sự thú vị, đặc biệt sẽ gây ấn tượng và sự liên tưởng sâu xa, tạo cho tác phẩm có vang hưởng” (Bùi Việt Thắng, Bình luận truyện ngắn, Nxb Văn h...

Văn chương muôn đời nay luôn đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống, con người. Một trong những yếu tố then chốt góp phần tạo nên thành công của một tác phẩm chính là kết thúc. Nhận xét về điều này, Bùi Việt Thắng cho rằng: “Một kết thúc bất ngờ bao giờ cũng chứa đựng kịch tính và sự thú vị, đặc biệt sẽ gây ấn tượng và sự liên tưởng sâu xa, tạo cho tác phẩm có vang hưởng”. Qua phân tích cái kết trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ và liên hệ với kết thúc của Lão Hạc của Nam Cao hoặc Cô bé bán diêm của Anđecxen, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
Trước hết, chúng ta cần hiểu được ý nghĩa của nhận định trên. Kết thúc bất ngờ là kết thúc khiến độc giả không khỏi ngạc nhiên bởi những tình tiết mới mẻ, độc đáo, nằm ngoài dự đoán. Điều này tạo nên sự kịch tính, hấp dẫn cho tác phẩm, đồng thời khơi gợi những suy ngẫm sâu sắc nơi người đọc.
Qua phân tích cái kết trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ, ta có thể thấy rõ vai trò quan trọng của kết thúc bất ngờ trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. Truyện kể về Vũ Nương, một người con gái nhan sắc vẹn toàn nhưng lại có số phận bất hạnh. Nàng bị chồng nghi oan thất tiết, phải nhảy sông tự vẫn để rửa sạch nỗi nhục. Cái chết của Vũ Nương là một kết thúc bất ngờ, khiến độc giả không khỏi bàng hoàng, xót xa.
Kết thúc bất ngờ ấy đã góp phần khẳng định vẻ đẹp tâm hồn cao quý của Vũ Nương. Dù bị chồng nghi oan, nàng vẫn giữ trọn phẩm giá, danh dự của mình. Hành động tự tử của nàng là minh chứng cho tấm lòng son sắt, thủy chung của người phụ nữ Việt Nam xưa. Đồng thời, kết thúc bất ngờ ấy cũng là lời tố cáo đanh thép chế độ phong kiến bất công, tàn bạo, đẩy người phụ nữ vào bước đường cùng.
Cùng với Chuyện người con gái Nam Xương, ta có thể liên hệ với kết thúc của Lão Hạc của Nam Cao hoặc Cô bé bán diêm của Anđecxen để làm sáng tỏ ý kiến trên. Trong Lão Hạc, kết thúc bất ngờ khi lão Hạc tự tử bằng bả chó đã khiến độc giả không khỏi bàng hoàng, xót xa. Cái chết của lão Hạc là lời tố cáo đanh thép xã hội đương thời đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng, khiến họ phải tìm đến cái chết để giải thoát cho bản thân. Còn trong Cô bé bán diêm, kết thúc bất ngờ khi cô bé bán diêm chết vì lạnh đã khiến độc giả không khỏi xúc động, thương cảm. Cái chết của cô bé bán diêm là lời tố cáo xã hội vô tâm, thờ ơ trước những mảnh đời bất hạnh.
Như vậy, qua phân tích cái kết trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ và liên hệ với kết thúc của Lão Hạc của Nam Cao hoặc Cô bé bán diêm của Anđecxen, ta có thể thấy rõ vai trò quan trọng của kết thúc bất ngờ trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. Kết thúc bất ngờ không chỉ tạo nên sự kịch tính, hấp dẫn cho tác phẩm mà còn khơi gợi những suy ngẫm sâu sắc nơi người đọc.
Mỗi nhà văn đều có một phong cách nghệ thuật riêng, điều này được thể hiện rõ nét qua cách họ xây dựng kết thúc cho tác phẩm của mình. Có những nhà văn ưa thích kết thúc mở, để lại cho độc giả nhiều suy ngẫm, liên tưởng. Lại có những nhà văn ưa thích kết thúc khép kín, tất cả mọi thứ đều được gói gọn trong những dòng cuối cùng của tác phẩm. Dù là kết thúc mở hay kết thúc khép kín thì chúng đều mang đậm dấu ấn riêng của từng nhà văn.
Kết thúc bất ngờ là một trong những yếu tố then chốt góp phần tạo nên thành công của một tác phẩm văn học. Nó không chỉ tạo nên sự kịch tính, hấp dẫn cho tác phẩm mà còn khơi gợi những suy ngẫm sâu sắc nơi người đọc. Qua đó, chúng ta càng thêm trân trọng tài năng và tấm lòng của các nhà văn đã dành trọn đời mình để viết lên những trang văn đầy ý nghĩa.