i:
câu 1. - Không gian: Đoạn trích diễn ra chủ yếu tại hai địa điểm: Động Tiên (nơi Từ Thức gặp gỡ Giáng Hương), và quê nhà của Từ Thức (nơi chàng trở về). Không gian Động Tiên mang nét huyền ảo, lung linh, nơi ẩn chứa những điều kì diệu, bí ẩn. Còn không gian quê nhà của Từ Thức lại mang vẻ bình dị, quen thuộc, gợi nhớ về cuộc sống thường nhật.
- Thời gian: Thời gian trong đoạn trích trải dài từ quá khứ đến hiện tại. Quá khứ là khoảng thời gian Từ Thức sống trong Động Tiên, gặp gỡ và kết duyên với Giáng Hương. Hiện tại là khi Từ Thức trở về quê nhà, chứng kiến sự thay đổi của thời gian, của cuộc sống.
Phản ánh về quá trình giải quyết vấn đề:
Quá trình phân tích không gian và thời gian trong đoạn trích đòi hỏi sự chú ý đến chi tiết, khả năng liên tưởng và suy luận logic. Việc sử dụng sơ đồ tư duy giúp học sinh dễ dàng nắm bắt nội dung và mối liên hệ giữa các yếu tố, đồng thời tạo cơ hội cho học sinh phát triển kỹ năng phân tích tổng quát.
câu 2. Chi tiết trong đoạn trích cho thấy sự thay đổi của chốn cũ quê xưa khi Từ Thức trở về:
* Cảnh vật: Ao sen đã đổi thay mầu biếc, sương sa gió thôỉ, bóng trăng sáng nhòm qua cửa sổ, tiếng thủy triều nghe vắng đầu giường. Những hình ảnh này gợi lên sự biến đổi của thiên nhiên, phản ánh sự trôi chảy của thời gian và sự thay đổi của môi trường xung quanh.
* Thời gian: Một năm đã trôi qua kể từ khi Từ Thức rời đi, tạo nên cảm giác thời gian trôi nhanh chóng và sự thay đổi rõ rệt của cảnh vật.
* Tâm trạng: Từ Thức cảm thấy buồn bã, bâng khuâng, luyến tiếc, thể hiện nỗi nhớ nhung da diết và sự tiếc nuối khi phải xa cách người thân yêu.
Phản ánh:
Bài tập này giúp học sinh rèn luyện kỹ năng phân tích chi tiết, chú ý đến những chi tiết nhỏ trong văn bản để nắm bắt nội dung và chủ đề chính. Việc sử dụng bảng so sánh giúp học sinh dễ dàng nhận diện và phân loại các chi tiết, đồng thời giúp họ hiểu sâu hơn về tâm lý nhân vật và bối cảnh xã hội.
câu 3. - Từ láy: "bơ vơ", "bịn rịn", "thánh thót", "héo hon"
- Tác dụng:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu văn, tạo nên một khung cảnh buồn bã, u sầu, phản ánh tâm trạng cô đơn, nhớ nhung da diết của Từ Thức.
- Nhấn mạnh nỗi lòng của Từ Thức khi phải rời xa nơi tiên cảnh, trở về với cuộc sống trần tục.
- Thể hiện sự tiếc nuối, lưu luyến của Từ Thức đối với cuộc sống thanh bình, hạnh phúc nơi tiên giới.
- Tạo nên một bầu không khí trầm lắng, đầy suy tư, khiến người đọc đồng cảm với tâm trạng của nhân vật.
câu 4. Sự lựa chọn của Từ Thức ở cuối đoạn trích phản ánh tâm trạng phức tạp và mâu thuẫn trong tâm hồn anh ta. Anh ta cảm nhận rõ ràng nỗi nhớ nhung da diết dành cho cuộc sống trần tục, nơi có gia đình, bạn bè và những kỷ niệm thân thương. Tuy nhiên, anh ta cũng bị ám ảnh bởi vẻ đẹp huyền ảo và bí ẩn của thế giới tiên cảnh, nơi anh ta từng trải nghiệm và đắm chìm trong hạnh phúc. Sự đấu tranh nội tâm giữa hai thế giới này dẫn dắt anh ta quyết định rời bỏ tiên cảnh để trở về với cuộc sống bình dị, giản đơn nhưng đầy ý nghĩa của con người.
Từ Thức chọn cách mặc áo cừu nhẹ, đội nón lá ngắn, hành trang đơn sơ, thể hiện mong muốn hòa nhập trở lại với cuộc sống thường nhật. Hành động này cho thấy anh ta khao khát được sống trọn vẹn với những giá trị truyền thống, gần gũi với bản chất con người. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự trân trọng những gì thuộc về quá khứ, những kỷ niệm đẹp đẽ mà anh ta đã từng trải qua.
Tuy nhiên, việc "không biết đi đâu mất" lại gợi lên một sự mơ hồ, bất định trong tương lai của Từ Thức. Điều này cho thấy anh ta chưa hoàn toàn chấp nhận cuộc sống trần tục, vẫn còn vương vấn chút gì đó về thế giới tiên cảnh. Có lẽ, hình ảnh "núi hoành sơn" - biểu tượng của sự vững chắc, kiên cường - là nơi Từ Thức tìm kiếm sự an ủi, hy vọng và tiếp tục khám phá những điều bí ẩn của cuộc sống.
Tóm lại, sự lựa chọn của Từ Thức ở cuối đoạn trích thể hiện sự phức tạp trong tâm hồn anh ta, đồng thời phản ánh chủ đề chính của truyện: sự đấu tranh giữa cái đẹp, cái lạ lẫm và cái quen thuộc, gần gũi trong cuộc sống. Qua đó, tác giả Nguyễn Dữ muốn gửi gắm thông điệp về việc cần phải cân bằng giữa ước mơ, khát vọng và thực tế, giữa thế giới thần tiên và cuộc sống trần tục.
câu 5. Thông điệp ý nghĩa nhất rút ra từ đoạn trích là tình yêu thương và sự hy sinh. Từ Thức và Giáng Hương đã trải qua nhiều khó khăn và thử thách để đến được với nhau, nhưng cuối cùng họ phải chấp nhận chia tay do những ràng buộc của cuộc sống trần gian. Điều này nhắc nhở chúng ta về giá trị của tình yêu và sự hy sinh trong cuộc sống. Tình yêu không chỉ là cảm xúc mãnh liệt mà còn đòi hỏi sự thấu hiểu, tôn trọng và sẵn sàng hy sinh cho nhau. Sự hy sinh của Từ Thức khi quyết định rời bỏ cuộc sống trần gian để theo đuổi hạnh phúc bên cạnh Giáng Hương là minh chứng rõ nét cho điều này. Thông điệp này khuyến khích chúng ta trân trọng những mối quan hệ tốt đẹp và luôn nỗ lực để giữ gìn và phát triển chúng.