29/06/2025
29/06/2025
$“$Ai vô xứ Nghệ thì vô $–$ Cho tôi nhắn với đôi câu mặn mà$…”$ Lời ví dặm như sợi tơ tình buộc chặt lòng người với miền Trung – vùng đất khô cằn, gió cát mà thấm đẫm nghĩa tình. Trong bài thơ Miền Trung, Hoàng Trần Cương không chỉ khắc họa chân thực vẻ đẹp và nỗi nhọc nhằn của quê hương ông, mà còn gieo vào lòng người đọc một nỗi day dứt khôn nguôi. Qua từng hình ảnh đặc tả và giọng thơ da diết, bài thơ trở thành khúc hát trầm lặng mà sâu nặng ân tình gửi về miền đất $“$thắt đáy lưng ong$”$ $–$ nơi tình người đọng mật giữa bão giông.
Hoàng Trần Cương là một nhà thơ mang đậm hồn quê xứ Nghệ $–$ nơi thấm đẫm chất ví dặm và sự từng trải của con người miền Trung khắc khổ. Bài thơ Miền Trung là lời tự tình đầy xúc cảm, vừa như một tiếng gọi quê hương, vừa như một khúc vọng về ân tình sâu nặng, được thể hiện bằng giọng thơ trầm lắng và nhiều hình ảnh ám gợi.
Ngay từ khổ thơ đầu, tác giả mở ra một không gian đặc trưng của miền Trung bằng những hình ảnh đậm chất văn hóa dân gian$:$
Miền Trung
Câu ví dặm nằm nghiêng
Trên nắng và dưới cát
Đến câu hát cũng hai lần sàng lại
Sao lọt tai rồi vẫn day dứt quanh năm.
Hình ảnh “câu ví dặm nằm nghiêng” là một ẩn dụ đầy nghệ thuật. Câu hát dân gian không còn vang lên tròn trịa, khỏe khoắn mà dường như cũng chao nghiêng, chênh vênh giữa thiên nhiên khắc nghiệt $“$trên nắng và dưới cát$”.$ Miền Trung hiện lên như một vùng đất luôn oằn mình trước bão giông, nơi mà mọi giá trị $–$ kể cả lời ca tiếng hát $–$ cũng phải $“$hai lần sàng lại$”$ để tinh lọc, chắt chiu. Vậy mà, chính những câu hát ấy lại $“$day dứt quanh năm$”$ $–$ bởi nó mang theo cái tình, cái nhớ thương và bản sắc không dễ phai nhòa của miền đất này.
Đến khổ thơ thứ hai, Hoàng Trần Cương khắc họa chân dung khắc nghiệt của miền Trung bằng những hình ảnh vừa cụ thể vừa biểu tượng$:$
Mảnh đất nghèo mồng tơi không kịp rớt
Lúa con gái mà gầy còm túa đỏ
Chỉ gió bão là tốt tươi như có
Không ai gieo mọc trắng mặt người.
Chỉ một hình ảnh $“$mồng tơi không kịp rớt$”$ đã đủ nói lên sự thiếu thốn đến nghẹt thở. $“$Lúa con gái$”$ $–$ vốn là hình ảnh tượng trưng cho sự tươi mới, đầy đặn $–$ nhưng lại $“$gầy còm túa đỏ$”,$ phản chiếu hiện thực sản xuất nghèo nàn và khí hậu khắc nghiệt. Câu thơ $“$chỉ gió bão là tốt tươi như có$”$ là một nghịch lý cay đắng: thiên nhiên gieo trồng không phải hoa màu mà là tai ương, khiến con người phải $“$trắng mặt$”$ vì lam lũ, nhọc nhằn. Nhà thơ không tô đậm bi thương mà chắt lọc hiện thực bằng cái nhìn thấm thía, xót xa.
Nếu hai khổ đầu là nỗi niềm thương cảm cho vùng đất gió cát, thì khổ thơ cuối lại nâng lên thành một tình yêu sâu nặng với quê hương và con người miền Trung:
Eo đất này thắt đáy lưng ong
Cho tình người đọng mật
Em gắng về
Đừng để mẹ già mong$…$
Hình ảnh $“$eo đất thắt đáy lưng ong$”$ vừa là thực tả địa hình, vừa là một liên tưởng giàu chất thơ về sự duyên dáng, gợi cảm. Nhưng đằng sau dáng hình nhỏ bé ấy là $“$tình người đọng mật$”$ $–$ một vẻ đẹp được chiết ra từ chịu đựng, nhọc nhằn. Câu thơ kết $“$đừng để mẹ già mong$”$ nhẹ nhàng mà lay động, như một lời nhắn gửi thấm đẫm tình quê, tình mẫu tử, khiến người đọc không khỏi bồi hồi. Trong từng dòng thơ, miền Trung hiện lên không chỉ là một vùng đất, mà là một miền ký ức, một phần máu thịt trong lòng mỗi người con xa quê.
Bài thơ là tiếng lòng yêu thương, xót xa và tự hào về miền Trung $–$ nơi dù nghèo khó, khắc nghiệt nhưng luôn thắm đượm nghĩa tình. Tác giả sử dụng nhuần nhuyễn các biện pháp tu từ như ẩn dụ, nhân hóa, đối lập và ví von dân gian, kết hợp với giọng điệu sâu lắng, trầm buồn nhưng không bi lụy. Đặc biệt, nhạc tính của bài thơ được nâng lên nhờ các câu thơ ngắn, cô đọng, giàu nhịp điệu và cảm xúc.
Miền Trung của Hoàng Trần Cương không chỉ là tiếng lòng của người con xa quê, mà còn là bản hòa ca da diết về một vùng đất gian khó mà nghĩa tình. Bài thơ để lại dư âm sâu lắng bởi sự chân thực, giàu hình ảnh và chan chứa cảm xúc, nhắc nhở ta trân trọng hơn giá trị của quê hương $–$ nơi dù khô cằn đến đâu, vẫn $“$đọng mật$”$ tình người.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
31/08/2025
31/08/2025
Top thành viên trả lời