Phân tích nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” để làm rõ vẻ đẹp tài hoa, khí phách và tâm hồn trong sáng của một con người nghệ sĩ giữa chốn lao tù.

Nguyễn Tuân là một cây bút tài hoa, uyên bác, cả đời săn tìm cái đẹp. Ông có vị trí và đóng góp lớn cho cho nền văn học Việt Nam hiện đại. “Chữ người tử tù” được biết đến là một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Tuân. Nổi bật trong truyện là hình tượng nhân vật Huấn Cao hiện lên với nhiều phẩm chất tốt đẹp như tài hoa, khí phách hiên ngang, thiên lương trong sáng.

Huấn Cao xuất hiện trực tiếp ở phần đầu truyện trong hoàn cảnh quản ngục đang loay hoay tìm cách xin chữ của ông. Quản ngục - một người thích chơi chữ, luôn mong muốn có được chữ của ông Huấn để treo trong nhà riêng. Trái ngược với đó, Huấn Cao là người có tài viết chữ rất đẹp, “xứng đáng để lưu truyền mãi mãi”, thế nhưng cũng chính vì thế mà ông bị bắt vào nhà giam này.

Trước hết, Huấn Cao là một người tài hoa, nổi tiếng khắp vùng tỉnh Sơn về tài viết chữ nhanh và đẹp. Có được chữ của ông Huấn là niềm ao ước của bất cứ ai. Không chỉ vậy, ông còn là người có khí phách hiên ngang, không sợ gông cùm, xiềng xích, ngay cả đến cái chết ông cũng chẳng sợ. Bằng việc miêu tả trực tiếp lời nói và hành động của Huấn Cao trong nhà giam, Nguyễn Tuân đã khắc họa được khí phách hiên ngang của ông. “Huấn Cao, lạnh lùng, chúc mũi gông nặng, khom mình thúc mạnh đầu thang gông xuống thềm đá tảng đánh thuỳnh một cái” rồi “lãnh đạm” không thèm chấp sự đe dọa của tên lính áp giải. Ở một đất nước mà chỗ nào cũng là bọn cường quyền gian ác thì cái tư thế ấy quả thực khiến người ta không khỏi khâm phục và ngưỡng mộ.

Không dừng lại ở đó, Huấn Cao còn là một người có tấm lòng thiên lương trong sáng. Điều này được thể hiện qua đoạn gặp gỡ và tiếp xúc với quản ngục. Lời khuyên cho quản ngục cho thấy Huấn Cao là một người có “thiên lương” trong sáng, không bị khuất phục trước quyền lực và tiền bạc. Huấn Cao không bao giờ chịu khuất phục dưới quyền lực và tiền bạc, kể cả khi quản ngục ngỏ ý định nhường ngôi vị cao quý nhất trong nhà lao này cho Huấn Cao với điều kiện ông phải chịu khuất phục và tuân lệnh hắn. Trước sự biệt đãi của viên quản ngục, Huấn Cao tỏ ra khinh bỉ. Hành động đó càng chứng tỏ Huấn Cao là một người có “khí phách”, không hề bị lung lạc bởi tiền bạc và quyền thế. Tuy nhiên, khi biết được tấm lòng của quản ngục, Huấn Cao đã vô cùng cảm động và hối hận về những việc làm sai trái của mình. Cảnh cho chữ được diễn ra chính là do sự tác động của viên quản ngục. Qua đây, ta thấy được Huấn Cao là một người có trái tim nhân hậu, đầy tình cảm và biết trân trọng những người luôn đối xử tốt với mình.

Như vậy, bằng ngòi bút tài hoa và uyên bác của mình, Nguyễn Tuân đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật Huấn Cao vừa có tài, vừa có đức, tiêu biểu cho tinh thần thượng võ của dân tộc Việt Nam ta.