Trong truyện ngắn "Vợ chồng A Phủ", Tô Hoài đã khắc họa thành công hình ảnh Mị - một cô gái trẻ đẹp, tài năng nhưng lại phải chịu cảnh sống nô lệ trong nhà thống lí Pá Tra. Tuy nhiên, ẩn sâu trong tâm hồn Mị vẫn luôn tồn tại một ngọn lửa khao khát tự do, hạnh phúc. Khát vọng ấy được thể hiện rõ nét nhất trong đêm tình mùa xuân.
Mị vốn là một cô gái trẻ đẹp, có tài thổi sáo hay. Cô từng được nhiều chàng trai trong làng mến mộ. Nhưng vì món nợ truyền kiếp của gia đình, Mị bị bắt về làm dâu nhà thống lí Pá Tra. Cuộc sống của Mị từ đó trở nên tăm tối, bế tắc. Cô phải làm việc quần quật suốt ngày đêm, không có thời gian để nghỉ ngơi, vui chơi.
Tuy nhiên, vào đêm tình mùa xuân, khi tiếng sáo du dương vang lên khắp bản làng, Mị bỗng thức dậy. Cô nhớ lại những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thanh xuân, nhớ lại những ước mơ, khát vọng của mình. Tiếng sáo như đánh thức tâm hồn Mị, khiến cô muốn thoát khỏi cuộc sống tù túng, ngột ngạt này.
Mị lén lấy hũ rượu uống ừng ực. Rượu không chỉ giúp Mị quên đi nỗi đau khổ mà còn tiếp thêm sức mạnh cho cô. Khi men rượu đã ngấm, Mị bắt đầu thấy lòng mình rạo rực, phấn chấn. Cô muốn đi chơi, muốn được hòa mình vào không khí náo nhiệt của lễ hội.
Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. A Sử nhìn thấy, nắm lấy Mị, trói chặt vào cột nhà. Mị vùng vẫy nhưng không sao thoát ra được. Cô đau đớn, tủi nhục, nhưng cũng không thể nào khóc được.
Đêm càng về khuya, Mị càng trở nên điên cuồng. Cô muốn phá tan xiềng xích đang giam cầm mình. Cô muốn được tự do, được sống là chính mình. Mị vùng vẫy, giãy giụa, cố gắng thoát khỏi sợi dây trói. Nhưng dù có cố gắng đến đâu, Mị cũng không thể nào thoát ra được.
Cuối cùng, Mị gục xuống, bất lực và tuyệt vọng. Nhưng trong tâm trí cô vẫn luôn cháy bỏng ngọn lửa khao khát tự do, khao khát hạnh phúc.
Khát vọng sống mãnh liệt của Mị trong đêm tình mùa xuân là biểu hiện cho sức sống tiềm tàng, mãnh liệt của con người. Dù bị áp bức, bóc lột đến cùng cực, nhưng họ vẫn luôn giữ gìn được niềm tin vào cuộc sống, vào tương lai tươi sáng.
Tóm lại, đêm tình mùa xuân là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn "Vợ chồng A Phủ". Nó đã góp phần thể hiện thành công chủ đề của tác phẩm: ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng của con người, đồng thời tố cáo tội ác của chế độ phong kiến miền núi.