Trong tác phẩm "Gió lạnh đầu mùa", nhà văn Thạch Lam đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ với tình yêu thương vô bờ bến dành cho con cái. Qua những chi tiết miêu tả hành động, cử chỉ, lời nói của nhân vật, ta có thể cảm nhận được sự tần tảo, hy sinh thầm lặng của người phụ nữ ấy.
Người mẹ trong truyện ngắn là một người phụ nữ nông dân bình thường, sống ở vùng quê nghèo khó. Bà có vóc dáng nhỏ bé, khuôn mặt hiền hậu, mái tóc bạc trắng. Tuy nhiên, ẩn sâu vẻ ngoài giản dị ấy là một tâm hồn cao đẹp, giàu lòng yêu thương.
Bà là người mẹ tần tảo, hy sinh hết mình vì con cái. Mỗi sáng sớm, khi trời vừa hửng nắng, bà đã dậy sớm chuẩn bị bữa ăn cho cả nhà. Bà luôn dành thời gian chăm sóc, lo lắng cho các con. Khi thấy Sơn và Lan co ro trong chiếc áo mỏng manh, bà liền chạy ra bếp lấy thêm củi đốt lửa sưởi ấm cho hai đứa trẻ. Hành động ấy thể hiện sự quan tâm, yêu thương vô bờ bến của người mẹ đối với con cái.
Không chỉ vậy, bà còn là người mẹ giàu lòng vị tha, bao dung. Khi biết Sơn và Lan nghịch ngợm làm hỏng cây hoa hồng của chị Lan, bà không hề trách mắng mà chỉ nhẹ nhàng khuyên nhủ hai đứa trẻ. Bà cũng là người mẹ hiểu chuyện, luôn dành những gì tốt đẹp nhất cho con cái. Khi biết hoàn cảnh gia đình chị Lan khó khăn, bà đã tặng chị mấy bộ quần áo cũ để mặc cho con.
Tác giả đã sử dụng nhiều chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động, lời nói của nhân vật để khắc họa chân dung người mẹ. Đặc biệt, hình ảnh người mẹ ngồi bên cửa sổ nhìn con chơi đầu hiên, ánh mắt trìu mến dõi theo từng bước chân của con đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Ánh mắt ấy như muốn gửi gắm tất cả tình yêu thương, sự quan tâm của người mẹ dành cho con cái.
Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng phép so sánh để miêu tả đôi mắt mẹ: "như đang giữ một miền…”. Phép so sánh này đã gợi lên hình ảnh một người phụ nữ giàu lòng trắc ẩn, luôn hướng về gia đình, quê hương.
Qua hình ảnh người mẹ trong truyện ngắn "Gió lạnh đầu mùa", tác giả Thạch Lam đã ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam truyền thống. Đó là người phụ nữ tần tảo, hy sinh, giàu lòng yêu thương và luôn dành những gì tốt đẹp nhất cho con cái.