Trong đoạn trích "Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ", tác giả Đặng Trần Côn đã thể hiện sâu sắc nỗi nhớ thương da diết và tâm trạng cô đơn, buồn tủi của người vợ trẻ khi chồng đi chinh chiến xa nhà. Qua đó, tác giả cũng bộc lộ sự đồng cảm với số phận bất hạnh của những người phụ nữ phải chịu cảnh chia ly, mất mát do chiến tranh phi nghĩa.
Trước hết, nỗi nhớ thương của người chinh phụ được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ đầy ám ảnh. Đó là tiếng gà gáy, tiếng chày đập vải, tiếng mưa rơi... Những âm thanh quen thuộc ấy bỗng trở nên thê lương, khắc khoải hơn bao giờ hết khi được đặt vào bối cảnh của cuộc chia ly. Tiếng gà gáy như tiếng lòng thổn thức của người chinh phụ, tiếng chày đập vải như tiếng lòng nức nở của nàng, tiếng mưa rơi như giọt lệ sầu muộn của nàng. Tất cả đều gợi lên một không gian u tịch, ảm đạm, khiến cho nỗi nhớ thương càng thêm da diết, day dứt.
Nỗi nhớ thương còn được thể hiện qua hành động của người chinh phụ. Nàng "ngồi rèm thưa" để ngóng đợi tin tức của chồng, nhưng chỉ thấy "gió hiu hiu", "bóng trăng mờ". Hành động ấy thể hiện sự mong mỏi, chờ đợi đến khắc khoải của nàng. Nhưng càng mong mỏi thì lại càng thất vọng, bởi nàng biết rằng chồng đang ở nơi xa xôi, cách biệt. Nỗi nhớ thương khiến nàng trở nên bồn chồn, đứng ngồi không yên, thậm chí có lúc nàng còn muốn "xé rào" để tìm gặp chồng.
Cuối cùng, nỗi nhớ thương được thể hiện qua tâm trạng của người chinh phụ. Nàng luôn sống trong tâm trạng cô đơn, buồn tủi. Nàng cảm thấy mình nhỏ bé, bơ vơ giữa dòng đời rộng lớn. Nàng khao khát được sẻ chia, được an ủi, nhưng lại chẳng biết bấu víu vào đâu. Tâm trạng ấy được thể hiện qua những câu thơ đầy xót xa:
"Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi,
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng."
Như vậy, qua đoạn trích "Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ", ta có thể thấy được tình yêu quê hương đất nước tha thiết của tác giả Đặng Trần Côn. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm để diễn tả chân thực và sâu sắc nỗi nhớ thương, tâm trạng cô đơn, buồn tủi của người chinh phụ. Đồng thời, tác giả cũng bộc lộ sự đồng cảm với số phận bất hạnh của những người phụ nữ phải chịu cảnh chia ly, mất mát do chiến tranh phi nghĩa.