PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn văn bản sau vàn thực hiện các yêu cầu:
𝑳𝒐̀𝒏𝒈 𝒕𝒓𝒖𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒖̛̣𝒄 𝒕𝒖̛̀ 𝒎𝒐̣̂𝒕 𝒗𝒂́𝒏 𝒄𝒐̛̀
Sáng tinh mơ thức dậy, vừa xuống phòng khách tôi đã thấy một tờ giấy ghi dòng chữ rất to: “Bố đừng xoá bàn cờ của con”. Nhìn nét chữ nguệch ngoạc của cậu con trai thứ hai, cạnh một bàn cờ vua vẽ bằng giấy với la liệt các quân bị ăn nằm lăn lóc bên cạnh, tôi thoáng nhận ra thế cờ tàn mà hai anh em đang chơi dở.
Không cần nhiều thời gian phân tích, tôi cũng biết rằng với sức cờ hơn hẳn của cậu anh ( vẫn chơi quân cờ màu đen), nhiều khả năng cậu em (chơi quân trắng) sẽ phải thua trong vài nước nữa. Dĩ nhiên, điều này còn đòi hỏi người chơi thật tinh, chọn giải pháp hợp lí nhất, không sai sót. Nếu không thì, vẫn có thể...
Tôi hình dung trận đấu đêm qua căng lắm nên khuya thế mà bàn cờ vẫn còn dang dở. Trước đó, tôi lấy làm lạ vì hình như hôm nay cậu em thức dậy khá sớm. Cậu cứ nằm trên giường trằn trọc, lăn qua lăn lại mãi. Giờ thì tôi hiểu, cậu đang lo tính kế quyết đấu trong một thế cờ ẩn chứa nhiều tuyệt vọng.
Dù không đụng chạm vào “bãi chiến trường” dưới đất, tôi vẫn cẩn thận lấy giấy bút ghi lại hiện trạng đang có trên bàn cờ.
Khi ra sân tập thể dục trở lại nhà, tôi nhìn thấy cậu em đang im lặng khóc. Bàn cờ đã dẹp. Hai anh em khi tỉnh dậy đã vội vã lao ngay vào cuộc “tỉ thí” với ván cờ dở dang. Và kết cục thì có lẽ các bạn đã đoán ra. Cậu em đã thất bại. Đúng như lời ông anh vẫn nói, giọng giễu cợt “Mới chơi mà cứ đòi thắng người ta. Thắng thế nào được!”.
Nhưng tôi lấy làm ngạc nhiên vì những giọt nước mắt của cậu em hôm nay ẩn chứa một điều gì. Hình như cậu cảm thấy mất niềm tin vào chính bản thân mình (sau những trăn trở, quyết tâm dồn nén trong đêm)? Tôi liền lấy tờ giấy chép thế cờ mà tôi đã ghi lại lúc sáng. Cả ba bố con cùng diễn lại cách chơi. Cuối cùng mọi người phát hiện ra có một quân cờ đã bị đặt sai chỗ ngay từ đầu. Cái sai này đã đem lại một lợi thế hơn hẳn cho cậu anh.
Dù sắp đến giờ đi học, hai anh em vẫn hì hục chơi lại. Cậu em bình tĩnh đi như đã nghĩ rất lung từ trong đêm. Và chỉ sau 5 nước nữa, cậu đã có một nước chiếu vĩnh viễn. Đây là nước chiếu dẫn tới thế cờ mà bất kì ai chơi cờ vua cũng rõ: Hoà.
Vâng, chỉ là hoà thôi. Nhưng với cậu em, đây quả là một “kiệt tác”.
Tôi không dám khẳng định một điều: Hình như cậu anh đoán ra được quyết tâm của em và sợ mình hố, nên đã lén thay đổi vị trí bàn cờ? Phải thế không? Có thể như thế lắm… Trước khi đưa cậu anh vào lớp, tôi nói nhỏ: “Nếu con đã tráo đổi thế cờ có lợi cho con thì đó là một điều rất đáng xấu hổ. Con cần phải biết đứng trên đôi chân của chính mình. Ván cờ có kết cục hoà nhưng chính em đã thắng con đó. Em đã thắng con bằng tinh thần quả cảm và lòng trung thực”.
(Lòng trung thực từ một ván cờ, PGS-TS. Phạm Văn Tình - Tổng Thư kí Hội Ngôn ngữ học Việt Nam - Tạp chí Người đô thị, 2018)
𝑪𝒂̂𝒖 1 (0,5 điểm). Văn bản trên được kể theo ngôi thứ mấy?
𝑪𝒂̂𝒖 2 (0,5 điểm). Xác định đề tài của văn bản trên?
𝑪𝒂̂𝒖 3: (1,0 điểm). Xác định và nêu tác dụng phép tu từ so sánh trong câu văn sau: Không cần nhiều thời gian phân tích, tôi cũng biết rằng với sức cờ hơn hẳn của cậu anh (vẫn chơi quân cờ màu đen), nhiều khả năng cậu em (chơi quân trắng) sẽ phải thua trong vài nước nữa.
𝑪𝒂̂𝒖 4 (1,0 điểm). Nhận xét về tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện qua văn bản?
𝑪𝒂̂𝒖 5 (1,0 điểm). Những bài học cuộc sống nào tác giả gửi gắm qua văn bản trên?
II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
𝑪𝒂̂𝒖 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm nghĩ của em về bài thơ :
MẸ
Con nhớ ngày xưa mẹ hát:
“Hoa sen lặng lẽ dưới đầm
Hương hoa dịu dàng bát ngát
Thơm tho không gian, thời gian”…
Mẹ nghèo như đóa hoa sen
Tháng năm âm thầm lặng lẽ
Giọt máu hòa theo dòng lệ
Hương đời mẹ ướp cho con
Khi con thành đóa hoa thơm
Đời mẹ lắt lay chiếc bóng
Con đi…chân trời gió lộng
Mẹ về…nắng quái chiều hôm
Sen đã tàn sau mùa hạ
Mẹ cũng lìa xa cõi đời,
Sen tàn rồi sen lại nở
Mẹ thành ngôi sao trên trời.
(Dẫn theo Nhà văn và tác phẩm trong nhà trường, Viễn Phương, Thanh Hải, Nguyễn Khoa Điềm, NXB Giáo dục Việt Nam, 1999, trang 37)
𝑪𝒉𝒖́ 𝒕𝒉𝒊́𝒄𝒉: Viễn Phương, sinh năm 1928, mất năm 2005, quê ở An Giang. Ông là nhà thơ gắn bó với cuộc sống chiến đấu của bà con quê hương trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Bài thơ Mẹ mang đến cho người đọc những hình ảnh và cảm nhận sâu sắc về tình mẹ vì sự hy sinh vô điều kiện của mẹ dành cho con.
𝑪𝒂̂𝒖 2 (4,0 điểm). Là học sinh, em nghĩ làm thế nào để rèn luyện được sự tự tin cho bản thân. Hãy viết bài văn nghị luận xã hội trình bày suy nghĩ của em về vấn đề cần giải quyết trên.

Question

Accepted Answer

I. Phần Đọc Hiểu:

Câu 1. Văn bản trên được kể theo ngôi thứ nhất.

Câu 2. Đề tài của văn bản trên là: Tình cảm gia đình.

Câu 3. Phép tu từ so sánh: "không cần nhiều thời gian phân tích, tôi cũng biết rằng với sức cờ hơn hẳn của cậu anh (vẫn chơi quân cờ màu đen), nhiều khả năng cậu em (chơi quân trắng) sẽ phải thua trong vài nước nữa."

* Phân tích: Câu văn sử dụng phép so sánh ngang bằng, so sánh khả năng chơi cờ của hai anh em.
* Tác dụng: So sánh giúp nhấn mạnh ưu thế của cậu anh trong ván cờ, tăng cường tính thuyết phục cho nhận định của người kể chuyện. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự am hiểu và kinh nghiệm của người kể chuyện trong lĩnh vực cờ vua.

Câu 4. Nhận xét về tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện qua văn bản: Tác giả thể hiện thái độ đồng cảm, trân trọng đối với nhân vật cậu bé.

Câu 5. Những bài học cuộc sống tác giả gửi gắm qua văn bản trên:

* Bài học về việc giữ vững lập trường, kiên trì với mục tiêu ban đầu.
* Bài học về tầm quan trọng của việc chuẩn bị kĩ lưỡng trước khi bắt đầu công việc.
* Bài học về giá trị của sự trung thực và lòng dũng cảm.

II. Phần Viết:

Câu 1. Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương đã gợi lên trong em những cảm xúc sâu lắng về tình mẫu tử thiêng liêng. Hình ảnh người mẹ được miêu tả qua những chi tiết giản dị nhưng đầy xúc động. Mẹ là đóa hoa sen lặng lẽ tỏa hương giữa đầm lầy, là ánh nắng ấm áp soi rọi cuộc đời con. Dù cuộc sống có khó khăn, vất vả, mẹ vẫn luôn âm thầm hi sinh, che chở cho con. Khi con trưởng thành, mẹ cũng dần rời xa cõi đời, giống như bông sen tàn sau mùa hạ. Nhưng tình yêu thương của mẹ vẫn mãi mãi tồn tại trong trái tim con. Em cảm nhận được sự vĩ đại và cao quý của tình mẫu tử qua từng câu thơ. Bài thơ đã nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của mỗi người con đối với cha mẹ. Chúng ta cần biết ơn và trân trọng những hy sinh thầm lặng của họ. Hãy cố gắng học tập, rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội, để xứng đáng với công lao nuôi dưỡng của cha mẹ.

Câu 2. Sự tự tin là yếu tố quan trọng giúp con người đạt được thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng sở hữu được đức tính này. Vậy làm thế nào để rèn luyện được sự tự tin? Theo em, có một số biện pháp hiệu quả như sau:

* Trước hết, mỗi người cần phải hiểu rõ bản thân mình. Biết được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân sẽ giúp chúng ta tự tin hơn khi đối mặt với thử thách.
* Bên cạnh đó, việc trau dồi kiến thức, kỹ năng cũng rất cần thiết. Khi có đủ kiến thức và kỹ năng, chúng ta sẽ cảm thấy tự tin hơn khi tham gia vào các hoạt động.
* Ngoài ra, việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh cũng góp phần tạo nên sự tự tin. Khi được mọi người yêu mến và tôn trọng, chúng ta sẽ cảm thấy tự hào và tự tin hơn về bản thân.
* Cuối cùng, việc thường xuyên tham gia các hoạt động xã hội cũng là cách hiệu quả để rèn luyện sự tự tin. Qua những trải nghiệm thực tế, chúng ta sẽ học được cách giao tiếp, ứng xử và giải quyết các vấn đề một cách linh hoạt.