Bài thơ "Rằm tháng Giêng" của Hồ Chí Minh là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu sắc của vị lãnh tụ vĩ đại. Bài thơ được sáng tác vào năm 1948, trong bối cảnh kháng chiến chống Pháp đang diễn ra gay go ác liệt. Dù bận bịu với công việc cách mạng, nhưng mỗi khi có dịp, Bác vẫn dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên, để tâm hồn được thư thái và lấy đó làm nguồn sức mạnh. Bài thơ miêu tả cảnh trăng rằm tháng Giêng trên chiến khu Việt Bắc, qua đó thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước và tinh thần lạc quan của Bác Hồ.
Mở đầu bài thơ, Bác đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống:
"Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên"
(Đêm nay, đêm rằm tháng Giêng, trăng đúng lúc tròn nhất.)
Trăng trong thơ Bác vốn đã trở thành một "người bạn tri kỷ", một người thân thiết, gần gũi. Ở đây, trong đêm rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy, ánh sáng chiếu xuống mặt đất tạo nên khung cảnh vô cùng tươi đẹp. Từ "chính viên" đã khắc họa một vầng trăng to, tròn đầy, tỏa sáng rực rỡ, tượng trưng cho sự trọn vẹn, viên mãn. Bức tranh thiên nhiên càng thêm sinh động bởi màu xanh biếc của cỏ cây, hoa lá:
"Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên"
(Sông xuân, nước xuân nối tiếp trời xuân.)
Câu thơ sử dụng điệp từ "xuân" lặp lại ba lần, nhấn mạnh vẻ đẹp tươi mới, tràn đầy sức sống của mùa xuân. Sông, nước, trời như nối tiếp nhau, tạo nên một không gian bao la, rộng lớn. Cảnh vật như được tắm đẫm trong ánh trăng vàng, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, lung linh huyền ảo.
Trong không gian ấy, con người xuất hiện với tâm trạng thư thái, hòa mình vào thiên nhiên:
"Yên ba thâm xứ đàm quân sự"
(Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân.)
Bác Hồ cùng với các chiến sĩ cách mạng đang bàn bạc việc quân trong một không gian yên tĩnh, vắng lặng. Tuy nhiên, ẩn chứa trong đó là sự sôi sục, quyết tâm của những người con yêu nước, đang ngày đêm trăn trở vì vận mệnh của đất nước.
Kết thúc bài thơ, Bác đã đưa ra một dự cảm, một suy nghĩ về tương lai tươi sáng của dân tộc:
"Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền"
(Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.)
Ánh trăng soi sáng cả dòng sông, khiến cho chiếc thuyền của Bác như được chở đầy ánh trăng. Câu thơ vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa gợi lên một không gian lãng mạn, trữ tình. Đồng thời, nó cũng thể hiện niềm tin sắt đá của Bác vào tương lai tươi sáng của dân tộc. Dù công việc cách mạng còn nhiều khó khăn, thử thách, nhưng Bác vẫn luôn lạc quan, tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng.
Bài thơ "Rằm tháng Giêng" là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bằng ngôn từ giản dị, nhưng hàm súc, Bác đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Đồng thời, Bác cũng thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu sắc và tinh thần lạc quan, ung dung tự tại của mình.