phân tích nv lão hạc

Nam Cao là cây bút hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam thời kì 1930 – 1945. Nghệ thuật xây dựng nhân vật chính là điểm đặc sắc trong các sáng tác của Nam Cao, giúp ông khắc họa sinh động hiện thực cuộc sống của những con người cùng khổ. Điều này được thể hiện rõ trong tác phẩm “Lão Hạc”.
Nhân vật chính của tác phẩm là Lão Hạc, một nông dân nghèo khổ, cùng quẫn, đáng thương. Nhà nghèo, vợ mất sớm, đứa con trai duy nhất lại phẫn chí do bị phụ tình vì quá nghèo nên đã bỏ đi làm phu đồn điền cao su biền biệt, một mình lão phải tự lo liệu mưu sinh. Sau trận ốm kéo dài, tiền dành dụm hết, lão không kiếm được cái ăn, đành phải quyết định bán cậu Vàng, dù vô cùng đau đớn, xót xa. Lão âm thầm bán con chó, tự an ủi mình rằng đó là việc cần làm, nhưng ta thấy được đằng sau đó là nỗi xót xa tột cùng của một người gần suốt cuộc đời gắn bó với quê hương, con chó ấy là kỉ vật duy nhất mà đứa con trai lão để lai trước lúc đi. Bán nó chẳng khác nào lão đang dần đánh mất đi phần kí ức đẹp đẽ về đứa con trai của mình. Nỗi đau của lão đến tê tái lòng.
Sau khi bán cậu Vàng, lão cứ ân hận, day dứt mãi, vẻ mặt buồn rầu đến rưng rưng nước mắt, cả một đời nào lão đã sung sướng, chỉ có một con chó để bầu bạn sớm tối, nay cũng bán nó đi rồi, lão biết lấy ai để tâm sự. Trong xã hội, ta cũng thấy có nhiều người khi lâm vào đường cùng trở nên tha hóa, biến chất, nhưng với lão Hạc thì khác, ông luôn giữ được tấm lòng thanh cao, trong sạch dẫu có những lúc đau đớn, xót xa. Lão tự còng lưng làm thuê, làm mướn, kiếm được gì ăn nấy, sống cuộc sống của “con chó” năm xưa. Cuối cùng, lão chọn cái chết dữ dội, đau đớn, giống như cách lão tự trừng phạt mình vậy. Lão sang nhà Binh Tư xin ít bả chó, nói dối là đánh bả con chó hay sang vườn nhà lão, rồi sẽ mang nó sang nhà ông Giáo giết thịt, nhưng thật ra, lão tự kết liễu cuộc đời mình. Lão Hạc đã chết trong dữ dội, đau đớn, giống như cái cách mà lão đã sống. Đó là cái chết của một con người lương thiện, trong sạch, tự trọng.
Qua nhân vật Lão Hạc, nhà văn đã thể hiện tinh thần nhân đạo tiến bộ sâu sắc. Đây là hình ảnh của cha ông, của những người nông dân lương thiện, cần cù, chịu khó, giàu tình yêu thương nhưng cuộc đời lận đận, nhiều cay đắng. Nam Cao đã dành cho nhân vật lão Hạc sự cảm thông, trân trọng, ngợi ca bằng ngòi bút đậm chất nhân đạo.
Như vậy, với cách lựa chọn chủ đề, tạo dựng tình huống, miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật độc đáo, sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, chân thành và giàu sức gợi, Nam Cao đã xây dựng thành công nhân vật lão Hạc cùng những nét điển hình trong tính cách của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Lão Hạc là đại diện cho số phận người nông dân cùng khổ, tuy đói nghèo nhưng trong sạch, bản chất lương thiện, giàu lòng vị tha và đức hy sinh cao cả.