Đọc đoạn trích: Làng ta đó giống bao làng quê Việt Bờ tre xanh, giếng nước, mái đình cong Có thể khác ở cái nghèo cay nghiệt Theo ta hoài với đồng trắng nước trong Ruộng bạc màu dưới bão giông...

Lygiangvanhanhp Lygiangvanhan

Bài thơ Quê mình của Nguyễn Thế Kỷ là một khúc ca quê hương đậm chất trữ tình, gợi lên tình yêu tha thiết, sâu đậm với mảnh đất quê nhà. Qua lời tâm tình của người cha nói với con, bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp bình dị, thân thương của quê hương mà còn gửi gắm những giá trị văn hóa, truyền thống và tình cảm gắn bó máu thịt với cội nguồn. Với ngôn từ mộc mạc, hình ảnh gần gũi, bài thơ đã chạm đến trái tim người đọc, khơi dậy niềm tự hào về quê hương trong mỗi con người.

Khổ thơ đầu tiên mở ra một khung cảnh quê hương bình dị, quen thuộc qua hành trình người cha đưa con về thăm quê:

Đưa con về thăm quê

Cha gặp lại tuổi mình ngày thơ dại

Mấy dãy ao làng sen còn thơm mãi

Hoa gạo rơi xao xác sân đình.

Hình ảnh “ao làng”, “sen thơm”, “hoa gạo”, “sân đình” là những nét đặc trưng của làng quê Việt Nam, gợi lên một không gian yên bình, thân thuộc. Từ “thơm mãi” không chỉ nói về hương sen mà còn gợi lên ký ức bền vững, trường tồn trong tâm hồn người cha. “Hoa gạo rơi xao xác sân đình” mang đến cảm giác vừa sống động vừa man mác, như ký ức tuổi thơ ùa về, nơi người cha từng lớn lên. Hình ảnh này không chỉ là cảnh sắc mà còn là biểu tượng của cội nguồn, nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ và hồn quê.

Tiếp theo, tác giả đã khắc họa tình yêu quê hương sâu sắc, như một phần không thể tách rời trong tâm hồn người cha:

Bến bờ nào cũng dội sóng sông Dinh

Xa ngái nào cũng mơ về núi Gấm

Hạt giống đồng chiêm gieo vào tâm khảm

Vẫn xanh tươi góc bể chân trời.

Tác giả sử dụng những địa danh cụ thể như “sông Dinh”, “núi Gấm” để làm nổi bật nét đặc trưng của quê hương. Dù đi đâu, tâm hồn người cha vẫn hướng về quê nhà, nơi có “sóng sông Dinh” và “núi Gấm” thân thương. Hình ảnh “hạt giống đồng chiêm gieo vào tâm khảm” mang ý nghĩa sâu sắc, gợi lên giá trị lao động, sự gắn bó với đất đai, đồng thời là biểu tượng của truyền thống văn hóa, tinh thần quê hương được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. “Vẫn xanh tươi góc bể chân trời” nhấn mạnh sức sống mãnh liệt của tình yêu quê hương, vượt qua mọi giới hạn không gian và thời gian.

Khổ thơ thứ ba là lời nhắn nhủ chân thành của người cha với con, khẳng định giá trị vô giá của quê hương:

Quê mình là vậy đó con ơi

Bát cơm con ăn, ân tình con gặp

Mùi chua của bùn, vị nồng của đất

Với cha, hơn cả bạc vàng.

Người cha chỉ ra rằng quê hương không chỉ là cảnh sắc, mà còn là những giá trị tinh thần, những ân tình sâu nặng. “Bát cơm con ăn” không chỉ là sản vật của đất trời mà còn chứa đựng công sức, tình yêu của những người nông dân. “Mùi chua của bùn, vị nồng của đất” là biểu tượng của sự lao động vất vả, của những giọt mồ hôi thấm đẫm trên đồng ruộng. Với người cha, những giá trị ấy quý hơn “bạc vàng”, bởi đó là cội rễ, là nguồn nuôi dưỡng cả thể chất lẫn tâm hồn con người.

Cuối cùng, tác giả nhấn mạnh vai trò của quê hương trong việc nâng đỡ, chở che và tiếp nối các thế hệ:

Bến bờ nào ông bà dắt con sang

Dòng đục dòng trong, câu thương câu giận

Thương cụ đồ xưa bút nghiên lận đận

Đỗ trạng rồi còn lội ruộng vinh quy.

Hình ảnh “ông bà dắt con sang” gợi lên sự dẫn dắt, truyền dạy của các thế hệ trước. “Dòng đục dòng trong, câu thương câu giận” là những giá trị đạo đức, tình cảm gia đình và quê hương, dù có lúc khó khăn nhưng luôn trong sáng, chân thành. Hình ảnh “cụ đồ xưa” với “bút nghiên lận đận” và “lội ruộng vinh quy” là biểu tượng của truyền thống hiếu học, ý chí vượt khó và sự gắn bó với quê hương. Dù thành công, người xưa vẫn không quên nguồn cội, vẫn trở về với ruộng đồng – nơi khởi nguồn của mọi giá trị.

Quê hương được ví như mảnh đất nâng đỡ, chở che cho người cha, để rồi hôm nay con lại trở về, tiếp nối hành trình của cha. Hình ảnh “sông suối về nơi biển” mang ý nghĩa sâu sắc, gợi lên sự hội tụ, kế thừa và trường tồn của tình yêu quê hương. “Góp mưa xanh mát mạch nguồn” là lời khẳng định về trách nhiệm của thế hệ sau trong việc giữ gìn, làm giàu thêm giá trị quê hương, để cội nguồn mãi tươi xanh.

Bài thơ Quê mình thành công nhờ ngôn ngữ mộc mạc, gần gũi, giàu hình ảnh và cảm xúc. Các hình ảnh như “sen thơm”, “hoa gạo”, “sông Dinh”, “núi Gấm” không chỉ cụ thể mà còn mang tính biểu tượng, gợi lên hồn quê Việt Nam. Thể thơ lục bát truyền thống tạo nhịp điệu êm đềm, phù hợp với giọng điệu tâm tình, thủ thỉ của người cha. Biện pháp ẩn dụ, so sánh được sử dụng tinh tế, giúp bài thơ vừa giản dị vừa sâu sắc.

Quê mình của Nguyễn Thế Kỷ là một bài ca quê hương đậm đà tình yêu và lòng biết ơn. Qua lời tâm tình của người cha, bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp quê hương mà còn gửi gắm thông điệp về giá trị của cội nguồn, truyền thống và trách nhiệm của mỗi người trong việc giữ gìn, tiếp nối mạch nguồn quê hương. Với cảm xúc chân thành và nghệ thuật tinh tế, bài thơ đã chạm đến trái tim người đọc, khơi dậy niềm tự hào và tình yêu quê hương trong mỗi chúng ta.