câu 16/ Giải pháp:
1. Thể loại: Truyện ngắn
Dấu hiệu nhận biết: Văn bản có cốt truyện đơn giản xoay quanh cuộc sống đời thường, nhân vật và sự kiện có thật hoặc hư cấu.
2. Ngôi kể thứ ba
Người kể chuyện: Tác giả Vũ Đình Liên
3. Nội dung chính: Câu chuyện kể về một người đàn ông tên Nguyễn Ất, vốn là một nông dân nghèo khổ, nhưng nhờ lòng tốt và sự chăm chỉ, ông đã vượt qua mọi khó khăn để trở thành một người giàu có và hạnh phúc.
4. Hoàn cảnh của nhân vật người em trong truyện: Nhân vật người em là một người nghèo khổ, mồ côi cha mẹ từ nhỏ, phải sống với anh trai. Anh trai của cậu là một người tham lam, keo kiệt, không muốn chia sẻ tài sản với em mình. Người em chỉ được thừa hưởng một mảnh đất xấu và một căn nhà rách nát.
5. Tính cách của nhân vật Giáp và chị dâu hiện lên qua những từ ngữ miêu tả ngoại hình và hành động của họ. Họ là những người tham lam, ích kỉ, không quan tâm đến người khác.
6. Tình cảm của tác giả được thể hiện qua nhân vật ông tiên ăn mày là tình yêu thương, lòng trắc ẩn và sự bao dung. Ông tiên ăn mày đã cứu giúp và ban phước lành cho người nghèo khổ, thể hiện tinh thần nhân ái và lòng vị tha.
7. Các sự việc trong câu chuyện được sắp xếp theo trình tự thời gian tuyến tính, từ lúc nhân vật người em còn nghèo khổ đến khi trở nên giàu có. Trình tự này giúp người đọc dễ dàng theo dõi diễn biến câu chuyện và hiểu rõ hơn về sự thay đổi của nhân vật.
8. Chi tiết "máu từ mũi cụ già chảy ra, ất sợ quá ngừng tay" có ý nghĩa nhấn mạnh sự đau đớn và tổn thương mà người em gây ra cho cụ già. Nó cũng phản ánh sự hối hận và ân hận của người em khi nhận ra sai lầm của mình.
9. Phép tu từ liệt kê trong câu văn "Ất mở cửa đỡ vào, cho uống nước thang, người ấy hơi tỉnh. Rồi át đi trải chiếu xếp gối cho nằm. Nấu nướng xong át lại gọi dậy cùng ăn." có tác dụng:
- Nhấn mạnh sự tận tụy, chu đáo của nhân vật Ất dành cho người khách lạ.
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu văn, khiến người đọc hình dung rõ nét hơn về hành động của Ất.
- Làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp của nhân vật Ất, một người hiền lành, tốt bụng, sẵn sàng giúp đỡ người khác.
10. Bài học về cách đối nhân xử thế có thể rút ra từ câu chuyện là:
- Hãy luôn đối xử tử tế, nhân hậu với mọi người xung quanh.
- Không nên tham lam, ích kỉ, chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân.
- Hãy biết ơn và trân trọng những người đã giúp đỡ mình.
11. Chi tiết kì ảo trong đoạn trích là: Cụ già ăn mày bỗng chốc hóa thành ông Tiên.
Tác dụng:
- Tạo nên yếu tố hấp dẫn, lôi cuốn cho câu chuyện.
- Giúp giải quyết mâu thuẫn trong câu chuyện một cách hợp lí và thỏa đáng.
- Khẳng định niềm tin vào công bằng, lẽ phải và sự chiến thắng của cái thiện.
12. Ông lão nói "Con lão bất hiếu, không nuôi lão, lão mà có đứa con như ông thì lão toại nguyện rồi" vì:
- Ông lão cảm thấy bất hạnh khi con trai mình không hiếu thảo, không chăm sóc ông.
- Ông lão mong ước có một người con như Nguyễn Ất, một người con hiếu thảo, tốt bụng, sẵn sàng giúp đỡ người khác.
13. Em đồng tình với ý kiến "lòng tốt của nguyễn ất là sự ngây thơ, thiếu cảnh giác" bởi vì:
- Lòng tốt của Nguyễn Ất xuất phát từ tấm lòng chân thành, không toan tính, vụ lợi.
- Tuy nhiên, lòng tốt của Nguyễn Ất cũng mang tính ngây thơ, thiếu cảnh giác, dễ bị lừa gạt.
- Điều này thể hiện qua việc Nguyễn Ất tin tưởng mù quáng vào lời hứa hẹn của kẻ xấu, không nghi ngờ và đề phòng.
14. Ý nghĩa của hình ảnh "ông tiên ăn maỳ":
- Hình ảnh ông tiên ăn mày tượng trưng cho lòng tốt, sự bao dung, độ lượng.
- Ông tiên ăn mày là biểu tượng của lòng tốt, sự cao thượng, sẵn sàng giúp đỡ người khác dù bản thân gặp khó khăn.
15. Thông điệp chính mà tác giả muốn gửi gắm qua câu chuyện là:
- Hãy luôn đối xử tử tế, nhân hậu với mọi người xung quanh.
- Không nên tham lam, ích kỉ, chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân.
- Hãy biết ơn và trân trọng những người đã giúp đỡ mình.
câu 18/ Dưới đây là các câu trả lời cho các câu hỏi trong phiếu học tập số 15 mà bạn đã đưa ra:
1. Văn bản thuộc thể loại nào? Dấu hiệu nhận biết thể loại này? (0,5 điểm)
- Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn. Dấu hiệu nhận biết thể loại này là có cốt truyện, nhân vật, tình huống và thường truyền tải một thông điệp hoặc bài học nào đó.
2. Truyện được kể từ ngôi thứ mấy? Người kể chuyện là ai? (0,5 điểm)
- Truyện được kể từ ngôi thứ ba. Người kể chuyện là một người quan sát, không phải là nhân vật trong câu chuyện.
3. Nội dung chính của văn bản? (0,5 điểm)
- Nội dung chính của văn bản là câu chuyện về Nguyễn Ất, một người nghèo nhưng có tấm lòng nhân ái, giúp đỡ người khác. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về lòng tốt và sự thiện lương trong cuộc sống.
4. Hoàn cảnh của nhân vật người em trong truyện ra sao? (0,5 điểm)
- Nguyễn Ất là một người mồ côi cha mẹ, sống với anh trai tham lam và chị dâu thô bạo. Anh phải làm thuê kiếm sống và chưa lập gia đình do hoàn cảnh nghèo khó.
5. Tính cách của nhân vật Giáp và chị dâu hiện lên qua những từ ngữ nào? (0,5 điểm)
- Tính cách của Giáp và chị dâu hiện lên qua những từ ngữ như "tham lam", "keo kiệt", "thô bạo", "xấu xa", cho thấy họ là những người ích kỷ, không quan tâm đến người khác.
6. Tình cảm nào của tác giả được thể hiện qua nhân vật ông tiên ăn mày? (0,5 điểm)
- Tình cảm của tác giả thể hiện qua nhân vật ông tiên ăn mày là sự trân trọng và ngưỡng mộ đối với lòng tốt, sự nhân ái và những hành động thiện nguyện của con người.
7. Các sự việc trong câu chuyện được sắp xếp theo trình tự nào? (0,5 điểm)
- Các sự việc trong câu chuyện được sắp xếp theo trình tự thời gian, từ khi Nguyễn Ất còn sống với anh trai, đến khi anh ra ở riêng, rồi gặp ông tiên ăn mày và những sự kiện diễn ra sau đó.
8. Chi tiết "máu từ mũi cụ già chảy ra, Ất sợ quá ngừng tay" có ý nghĩa gì? (1,0 điểm)
- Chi tiết này thể hiện sự xung đột giữa lòng tốt và sự sợ hãi. Nó cho thấy rằng đôi khi, lòng tốt có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn, nhưng cũng là một thử thách để khẳng định bản chất của con người.
9. Xác định và chỉ ra tác dụng của phép tu từ liệt kê trong những câu văn sau: (1,0 điểm)
- Phép tu từ liệt kê trong câu văn giúp nhấn mạnh sự chăm sóc chu đáo của Nguyễn Ất đối với ông già ăn mày, thể hiện tấm lòng nhân ái và sự tận tâm của nhân vật.
10. Bài học về cách đối nhân xử thế nào có thể rút ra từ câu chuyện? (1,0 điểm)
- Bài học rút ra là lòng tốt và sự giúp đỡ người khác sẽ được đền đáp xứng đáng, và việc làm thiện nguyện không chỉ mang lại lợi ích cho người nhận mà còn cho chính bản thân người cho.
11. Tìm chi tiết kì ảo trong đoạn trích và cho biết tác dụng của chi tiết kì ảo đó? (1.0 điểm)
- Chi tiết kì ảo là việc ông tiên ăn mày biến mất sau khi ban phước cho Nguyễn Ất. Tác dụng của chi tiết này là tạo nên sự bất ngờ và khẳng định rằng những điều tốt đẹp có thể đến từ những nguồn không ngờ tới.
12. Vì sao ông lão lại nói "con lão bất hiểu, không nuôi lão, lão mà có đứa con như ông thì lão toại nguyện rồi"? (1.0 điểm)
- Ông lão nói như vậy để thể hiện sự trân trọng và ngưỡng mộ đối với tấm lòng nhân ái của Nguyễn Ất, mặc dù ông không có con cái nhưng vẫn cảm nhận được sự ấm áp từ lòng tốt của người khác.
13. Em có đồng tình với ý kiến "lòng tốt của Nguyễn Ất là sự ngây thơ, thiếu cảnh giác" không? Vì sao? (1.0 điểm)
- Em không đồng tình với ý kiến đó. Lòng tốt của Nguyễn Ất không phải là sự ngây thơ mà là một phẩm chất cao đẹp. Anh giúp đỡ người khác không phải vì mong nhận lại mà vì tấm lòng nhân ái, điều này đáng được trân trọng.
14. Ý nghĩa của hình ảnh "ông tiên ăn mày". (1,0 điểm)
- Hình ảnh "ông tiên ăn mày" tượng trưng cho những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống, cho thấy rằng những người có vẻ ngoài tầm thường cũng có thể mang lại những bài học quý giá về lòng tốt và sự nhân ái.
15. Thông điệp chính mà tác giả muốn gửi gắm qua câu chuyện là gì? (1,0 điểm)
- Thông điệp chính mà tác giả muốn gửi gắm là lòng tốt và sự nhân ái sẽ được đền đáp, và trong cuộc sống, việc cho đi mà không mong nhận lại là một giá trị cao đẹp.
16. Hãy phân tích tác dụng của biện pháp tu từ tương phản trong đoạn trích? (1,0 điểm)
- Biện pháp tu từ tương phản được sử dụng để làm nổi bật sự khác biệt giữa cuộc sống nghèo khó của Nguyễn Ất và sự giàu có của phú ông, từ đó nhấn mạnh giá trị của lòng tốt và sự nhân ái trong cuộc sống.
17. Từ câu chuyện về Nguyễn Ất, em hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa của việc "cho đi mà không mong nhận lại" trong cuộc sống, bằng bài văn nghị luận khoảng 400 từ. (1,0 điểm)
- Trong cuộc sống hiện đại, việc "cho đi mà không mong nhận lại" trở thành một giá trị quan trọng. Điều này không chỉ thể hiện tấm lòng nhân ái mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Khi ta giúp đỡ người khác, ta không chỉ mang lại niềm vui cho họ mà còn cảm thấy hạnh phúc cho chính mình. Lòng tốt có thể không được đền đáp ngay lập tức, nhưng nó sẽ tạo ra một vòng tròn thiện lương, nơi mà những hành động tốt đẹp sẽ được lan tỏa và nhân rộng. Hơn nữa, việc cho đi mà không mong nhận lại còn giúp ta rèn luyện tính kiên nhẫn, sự đồng cảm và khả năng chia sẻ. Trong xã hội ngày nay, khi mà nhiều người chỉ chăm chăm vào lợi ích cá nhân, việc giữ gìn và phát huy giá trị của lòng tốt trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Chính những hành động nhỏ bé, giản dị nhưng đầy ý nghĩa sẽ góp phần làm cho cuộc sống trở nên tươi đẹp hơn.
Hy vọng những câu trả lời trên sẽ giúp bạn hoàn thành phiếu học tập của mình!