Những trật tự thế giới (hoặc xu hướng) nào được hình thành trong thế kỉ XX? Sự hình thành các trật tự thế giới mới: “hai cực I-an-ta” và “đa cực” sau Chiến tranh thế giới thứ hai có gì khác biệt?

Trong thế kỷ XX, có hai trật tự thế giới chính được hình thành, đó là trật tự hai cực Ianta và trật tự đa cực.

1. Trật tự hai cực Ianta:
- Được thiết lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai, trật tự này được hình thành từ những quyết định của Hội nghị Ianta (1945).
- Thế giới được chia thành hai phe: phe Tư bản chủ nghĩa (TBCN) do Mỹ đứng đầu và phe Xã hội chủ nghĩa (XHCN) do Liên Xô đứng đầu.
- Trật tự này đặc trưng bởi sự đối đầu gay gắt giữa hai siêu cường, dẫn đến nguy cơ chiến tranh lạnh kéo dài gần 40 năm. Quan hệ quốc tế trong giai đoạn này luôn trong tình trạng căng thẳng và phức tạp.

2. Trật tự đa cực:
- Sau sự sụp đổ của trật tự hai cực Ianta vào cuối thế kỷ XX, đặc biệt là sau sự tan vỡ của khối Đông Âu và Liên Xô, một trật tự thế giới mới đang dần hình thành, được gọi là trật tự đa cực.
- Trật tự này không còn sự chi phối của hai siêu cường duy nhất mà thay vào đó là sự xuất hiện của nhiều cường quốc khác nhau, tạo ra một bối cảnh quốc tế đa dạng hơn với nhiều trung tâm quyền lực.

Sự khác biệt giữa hai trật tự:
- Cấu trúc quyền lực: Trật tự hai cực Ianta có cấu trúc quyền lực rõ ràng với hai siêu cường đối đầu, trong khi trật tự đa cực có nhiều cường quốc và không có sự thống trị tuyệt đối của một hay hai quốc gia.
- Tình trạng quan hệ quốc tế: Trật tự hai cực thường dẫn đến căng thẳng và xung đột giữa hai phe, trong khi trật tự đa cực có thể tạo ra nhiều cơ hội hợp tác và đối thoại hơn giữa các quốc gia.
- Tính ổn định: Trật tự hai cực có thể tạo ra sự ổn định tạm thời nhưng cũng dễ dẫn đến xung đột, trong khi trật tự đa cực có thể mang lại sự linh hoạt hơn nhưng cũng có thể gây ra sự không ổn định do sự cạnh tranh giữa nhiều cường quốc.

Tóm lại, sự hình thành các trật tự thế giới mới trong thế kỷ XX phản ánh sự thay đổi trong cấu trúc quyền lực toàn cầu và cách thức các quốc gia tương tác với nhau.