Phân tích vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ Tràng giang của Huy Cận. Từ đó, liên hệ với một bài thơ hiện đại khác để thấy sự cách tân của phong trào Thơ mới.

mtuyt.౨ৎ

“Tràng giang” được Huy Cận sáng tác năm 1939, in trong tập *Lửa thiêng*, là một trong những bài thơ tiêu biểu cho phong trào Thơ mới. Bài thơ vừa mang đậm chất cổ điển, vừa giàu hơi thở hiện đại, thể hiện rõ sự giao thoa của truyền thống và cách tân trong nghệ thuật thơ ca đầu thế kỉ XX.

Trước hết, chất cổ điển của bài thơ hiện lên ở bút pháp gợi tả không gian, thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt. Cảnh sông nước mênh mang với “sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp”, “thuyền về nước lại, sầu trăm ngả” gợi nhớ đến hồn thơ Đường thi với nỗi sầu nhân thế. Hình ảnh thiên nhiên được khắc họa bằng ít nét chấm phá nhưng giàu sức gợi, thiên về tĩnh lặng, gợi cái buồn man mác, u hoài. Tính cổ điển còn thể hiện ở ngôn ngữ trang nhã, giàu nhạc điệu và cách sử dụng nhiều từ Hán Việt (“tràng giang”, “điệp điệp”, “đằng đẵng”), tạo nên dư vị cổ kính, trang trọng.

Tuy nhiên, “Tràng giang” không dừng lại ở vẻ đẹp cổ điển mà còn toát lên hơi thở hiện đại. Ẩn sâu trong cảnh sông nước ấy là nỗi cô đơn của cái “tôi” cá nhân – một cảm xúc đặc trưng của thơ mới. Không chỉ buồn trước cảnh, Huy Cận còn buồn trước thân phận con người nhỏ bé, lạc lõng trong vũ trụ bao la. Khát vọng “không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà” chính là nỗi nhớ quê, nhớ cội nguồn, đồng thời là nỗi niềm yêu nước thầm kín trong bối cảnh mất nước. Chất hiện đại còn thể hiện ở cách cảm nhận thiên nhiên: thiên nhiên không còn là đối tượng để ngâm vịnh mà trở thành phương tiện bộc lộ cái tôi cá nhân, nỗi niềm sâu kín của tác giả.

Từ sự kết hợp cổ điển và hiện đại, “Tràng giang” trở thành một thi phẩm độc đáo, vừa gợi nhắc đến truyền thống thơ ca phương Đông, vừa khẳng định bước chuyển mình của thi ca Việt Nam trên con đường hiện đại hóa.

Liên hệ với bài thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu, ta càng thấy rõ sự cách tân của Thơ mới. Nếu “Tràng giang” khai thác thiên nhiên như tấm gương phản chiếu nỗi buồn thế sự và nỗi cô đơn, thì “Đây mùa thu tới” lại cho thấy cái nhìn tươi mới, trực cảm đầy tinh tế của cái tôi thi sĩ. Xuân Diệu không chỉ tả cảnh mà còn truyền vào đó cảm giác bâng khuâng, xao xuyến trước thời gian và tuổi trẻ. Hình ảnh mùa thu hiện lên sinh động, gợi cảm, thấm đẫm nhựa sống – khác hẳn gam màu cổ kính của Huy Cận. Điều này chứng tỏ Thơ mới đã mở ra một thời đại thi ca của “cái tôi cá nhân”, vừa kế thừa tinh hoa truyền thống, vừa mạnh mẽ đổi mới trong cảm xúc và biểu đạt.

Như vậy, “Tràng giang” của Huy Cận là minh chứng tiêu biểu cho sự giao thoa giữa cổ điển và hiện đại. Qua đó, ta thấy rõ giá trị cách tân của phong trào Thơ mới – giải phóng cảm xúc, khẳng định cái tôi, làm giàu thêm cho diện mạo thi ca dân tộc.