Dưới đây là kết quả phân tích và đánh giá các phát biểu của Câu 3 và Câu 4.
Câu 3. P: aaBB (thấp, đỏ) × AAbb (cao, trắng) ⇒ F₁ toàn AaBb (cao, đỏ), F₂ tự thụ phấn.
A. Ở F₂ cây thân cao, hoa đỏ chiếm tỉ lệ 9/16.
Đúng. Dạng di – đa hợp AaBb tự thụ cho tỉ lệ A_ B_ = 9/16.
B. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân thấp, hoa đỏ ở F₂, xác suất thu được cây thuần chủng là 2/3.
Sai. Thân thấp, hoa đỏ trong F₂ có hai kiểu gen aaBB (1/16) và aaBb (2/16), tổng 3/16. Chỉ aaBB thuần chủng, nên P = (1/16)/(3/16) = 1/3.
C. Cho các cây thân thấp, hoa đỏ ở F₂ tự thụ, xác suất thu được cây thân thấp, hoa đỏ ở F₃ là 5/9.
Sai. Nếu tự thụ tất cả các cây aaB_ thì aaBB cho F₃ toàn aaB_ (tỉ lệ 1), aaBb cho F₃ aaB_ tỉ lệ 3/4. Với hỗn hợp aaBB (1/3) và aaBb (2/3) ở F₂, tỉ lệ aaB_ chung ở F₃ = 1/3·1 + 2/3·3/4 = 5/6.
D. Chọn ngẫu nhiên 2 cây thân cao, hoa đỏ ở F₂ giao phấn, xác suất thu được thân thấp, hoa trắng (aabb) ở F₃ là 1/81.
Đúng. Chỉ cặp AaBb×AaBb (có tần suất (4/9)² trong nhóm F₂ cao, đỏ) mới cho aabb tỉ lệ 1/16, nên tổng xác suất = (4/9)²·1/16 = 1/81.
Kết luận Câu 3: A đúng, B sai, C sai, D đúng.
Câu 4. P: thân cao, quả ngọt tự thụ ⇒ F₁ có 4 kiểu hình, trong đó 54% là thân cao, quả ngọt.
Ta đặt P di – đa hợp và xét khả năng liên kết/hoán vị. Tính nhanh cho thấy nếu liên kết thì tần số hoán vị r phải thỏa
(2 + (1–r)²)/4 = 0.54 ⇒ (1–r)² = 0.16 ⇒ r = 0.6 (>0.5, vô nghĩa với liên kết thực sự). Như vậy A sai.
A. Quá trình giảm phân ở cây P đã xảy ra hoán vị gen với tần số 20%.
Sai (theo số liệu cần r = 60%, lại >0.5 nên trên lý thuyết bất khả).
B. F₁ có tối đa 10 loại kiểu gen.
Đúng. Nếu P có 4 loại giao tử (AB, Ab, aB, ab) do liên kết (r≠0) thì tự thụ cho 10 tổ hợp kiểu gen khác nhau.
C. F₁ có 4 loại kiểu gen quy định kiểu hình thân cao, quả ngọt.
Sai. Kiểu hình A_B_ (thân cao, ngọt) gồm 5 tổ hợp kiểu gen (AB/AB; AB/Ab; AB/aB; AB/ab; Ab/aB).
D. Trong số các cây thân thấp, quả ngọt ở F₁, cây có kiểu gen dị hợp tử là 3/7.
Sai. Thân thấp, quả ngọt (aaB_) gồm aaBB và aaBb, tỉ lệ dị hợp aaBb ≠ 3/7 (còn phụ thuộc r).
Kết luận Câu 4: A sai, B đúng, C sai, D sai.