6. Trình bày quá trình phát triển của nghệ thuật hội họa phương Tây từ thời kỳ Phục Hưng đến thế kỷ XIX. Giới thiệu một số danh họa tiêu biểu (Leonardo da Vinci, Michelangelo, Van Gogh…) cùng những tác...

Quá trình phát triển của hội họa phương Tây (Phục Hưng - thế kỷ XIX)
Nghệ thuật hội họa phương Tây đã trải qua một hành trình biến đổi đầy ngoạn mục, từ việc lấy con người và Chúa làm trung tâm cho đến việc khám phá những cảm xúc nội tâm và ánh sáng tự nhiên. Quá trình này được đánh dấu bằng sự ra đời và chuyển giao của nhiều trường phái, mỗi trường phái lại mang một tinh thần và phong cách riêng biệt.

1. Thời kỳ Phục Hưng (Khoảng 1400 - 1600)
Thời Phục Hưng đánh dấu sự hồi sinh của các giá trị văn hóa cổ đại Hy Lạp và La Mã. Hội họa không còn chỉ phục vụ mục đích tôn giáo mà còn tôn vinh chủ nghĩa nhân văn, đề cao vẻ đẹp và trí tuệ của con người. Các họa sĩ đã nghiên cứu giải phẫu học, sử dụng phép phối cảnh để tạo không gian ba chiều và phát triển kỹ thuật chiaroscuro (sử dụng tương phản sáng tối) để tạo chiều sâu và cảm xúc.

Leonardo da Vinci (1452 - 1519): Là một trong những thiên tài vĩ đại nhất của thời Phục Hưng, không chỉ là họa sĩ mà còn là nhà khoa học, nhà điêu khắc và kiến trúc sư.

Tác phẩm nổi bật: "Mona Lisa" (khoảng 1503-1519).

Phân tích: Tác phẩm nổi tiếng với kỹ thuật sfumato (kỹ thuật vẽ tạo nên sự chuyển đổi màu sắc và sắc thái mờ ảo, mềm mại) độc đáo, làm mờ đường nét để tạo cảm giác thực tế và bí ẩn. Chủ đề là một bức chân dung đơn giản nhưng lại lột tả được chiều sâu nội tâm phức tạp của nhân vật. Giá trị của tác phẩm nằm ở sự bí ẩn của nụ cười, tạo nên sức hút vượt thời gian và là biểu tượng của vẻ đẹp nhân văn.

Michelangelo (1475 - 1564): Một nghệ sĩ đa tài, được biết đến nhiều nhất với các tác phẩm điêu khắc và bích họa hoành tráng.

Tác phẩm nổi bật: "Sự Sáng Tạo Adam" (từ bích họa trên trần Nhà nguyện Sistine, 1508-1512).

Phân tích: Tác phẩm miêu tả khoảnh khắc Chúa ban sự sống cho Adam. Kỹ thuật của Michelangelo thể hiện rõ kiến thức uyên bác về giải phẫu học, với cơ bắp và hình thể con người được vẽ chi tiết, sống động. Bố cục ấn tượng với hai ngón tay sắp chạm vào nhau tạo nên sự kịch tính và ý nghĩa thiêng liêng. Tác phẩm mang giá trị tư tưởng vĩ đại về sự khởi nguồn của nhân loại và mối liên kết giữa con người và thần thánh.

2. Thời kỳ Baroque và Rococo (Thế kỷ XVII - XVIII)
Sau Phục Hưng, nghệ thuật Baroque nổi lên với sự kịch tính, chuyển động mạnh mẽ và cảm xúc dữ dội. Bút pháp phóng khoáng hơn, màu sắc rực rỡ và sự tương phản ánh sáng được sử dụng tối đa để tạo hiệu ứng thị giác ấn tượng. Tiếp đó, Rococo xuất hiện, mang đến sự nhẹ nhàng, lãng mạn và tinh tế, với gam màu pastel, đường nét uốn lượn và chủ đề xoay quanh cuộc sống quý tộc.

3. Thời kỳ Tân Cổ Điển và Lãng Mạn (Cuối thế kỷ XVIII - Đầu thế kỷ XIX)
Thời kỳ này chứng kiến sự đối lập giữa hai trường phái:

Tân Cổ Điển: Trở về với lý tưởng nghệ thuật cổ đại, đề cao sự trật tự, logic và lý trí. Bút pháp và bố cục chặt chẽ, rõ ràng, với các chủ đề lịch sử, anh hùng và đạo đức.

Lãng Mạn: Phản ứng lại sự khô khan của Tân Cổ Điển, đề cao cảm xúc, cá tính và sự tự do. Các họa sĩ tập trung vào thiên nhiên hoang dã, bi kịch, và sự siêu nhiên, sử dụng màu sắc táo bạo và bút pháp phóng khoáng để biểu đạt cảm xúc mãnh liệt.

4. Trường phái Ấn Tượng và Hậu Ấn Tượng (Cuối thế kỷ XIX)
Ấn Tượng: Chuyển từ chủ đề sang cảm nhận. Các họa sĩ Ấn Tượng như Claude Monet đã rời khỏi xưởng vẽ, ra ngoài trời để ghi lại sự thay đổi của ánh sáng và màu sắc trong từng khoảnh khắc. Bút pháp là những nét cọ ngắn, dứt khoát, đặt cạnh nhau để tạo hiệu ứng thị giác về sự rung động của không khí và ánh sáng.

Hậu Ấn Tượng: Tiếp nối nhưng đồng thời vượt qua Ấn Tượng. Các họa sĩ Hậu Ấn Tượng không chỉ ghi lại cảm giác thị giác mà còn biểu đạt cảm xúc nội tâm. Họ sử dụng màu sắc không theo thực tế, nét vẽ mạnh mẽ để thể hiện trạng thái tinh thần của mình.

Vincent van Gogh (1853 - 1890): Một trong những danh họa Hậu Ấn Tượng vĩ đại nhất.

Tác phẩm nổi bật: "Đêm đầy sao" (1889).

Phân tích: Tác phẩm sử dụng bút pháp dày, cuộn xoáy, tạo cảm giác chuyển động và đầy cảm xúc. Màu sắc tương phản mạnh mẽ (xanh lam và vàng) không chỉ để tả cảnh mà còn để bộc lộ sự hỗn loạn và khao khát trong tâm hồn Van Gogh. Giá trị của "Đêm đầy sao" nằm ở việc biến một phong cảnh bình thường thành một biểu tượng của cảm xúc, mở ra con đường cho nghệ thuật biểu hiện và hiện đại sau này.