Tâm trạng của Trần Quốc Toản:
* Khi phải đứng trên bờ: Trần Quốc Toản cảm thấy buồn bã, thất vọng vì không thể tham gia vào cuộc chiến đấu bảo vệ đất nước. Cậu bé nhìn đoàn thuyền rồng lướt qua mà lòng đầy tiếc nuối, nhưng cũng rất tự hào về những người anh hùng đang ra trận. Tâm trạng này cho thấy sự trưởng thành sớm trong suy nghĩ và ý thức trách nhiệm của cậu bé.
* Khi quyết định xuống bến gặp vua: Trần Quốc Toản quyết định hành động để thể hiện lòng yêu nước và khát khao được góp sức mình. Hành động này thể hiện sự dũng cảm, quyết đoán và lòng yêu nước mãnh liệt của cậu bé.
* Sau khi gặp được vua: Sau khi gặp gỡ và trình bày nguyện vọng, Trần Quốc Toản cảm thấy vui mừng, phấn khởi vì đã được vua thấu hiểu và đồng tình. Tuy nhiên, cậu bé vẫn còn chút lo lắng, băn khoăn về việc liệu mình có đủ khả năng để gánh vác trọng trách lớn lao hay không. Tâm trạng này cho thấy sự khiêm tốn và lòng biết ơn của cậu bé đối với nhà vua.
Hành động, lời nói, dáng vẻ, suy nghĩ, tâm trạng:
* Hành động: Quyết định xuống bến gặp vua, quỳ xuống tâu xin đánh giặc.
* Lời nói: Thể hiện lòng yêu nước nồng nàn, quyết tâm đánh đuổi quân xâm lược.
* Dáng vẻ: Dáng điệu hiên ngang, oai phong, toát lên khí thế hào hùng.
* Suy nghĩ: Suy nghĩ chín chắn, sâu sắc, luôn hướng đến lợi ích chung của dân tộc.
* Tâm trạng: Buồn bã, thất vọng, dũng cảm, quyết đoán, vui mừng, phấn khởi, lo lắng, khiêm tốn.
Nhân xét:
Trần Quốc Toản là một thiếu niên tài năng, giàu lòng yêu nước, có tinh thần trách nhiệm cao. Cậu bé dám đương đầu với khó khăn, thử thách, sẵn sàng hy sinh bản thân vì độc lập tự do của dân tộc. Hình ảnh Trần Quốc Toản trong truyện ngắn "Bức tranh của em gái tôi" là tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm và ý chí kiên cường của tuổi trẻ Việt Nam.