câu 1. - Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.
- Thể thơ: Tự do.
câu 2. - Những từ, cụm từ miêu tả hoàn cảnh của em bé ở khổ thơ đầu tiên:
+ Mùa củi khô
+ Rong ruổi suốt ngày nhặt giấc mơ rơi
+ Ngôi nhà em đầy mùi hương và khói
+ Kiếm cúi gần sưởi ấm chiều mồ côi
câu 3. Trong hai câu thơ "Này em bé, căn nhà xơ xác thế / Làm sao công nắng mưa để qua mùa", tác giả sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa bằng cách gọi "căn nhà" như một con người ("em bé") và miêu tả nó bằng những tính chất của con người ("xơ xác"). Việc nhân hóa "căn nhà" tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt:
- Gợi hình: Hình ảnh "căn nhà xơ xác" gợi lên sự nghèo khó, thiếu thốn, khiến người đọc dễ dàng tưởng tượng ra cuộc sống vất vả của gia đình em bé.
- Gợi cảm: Câu thơ thể hiện sự đồng cảm sâu sắc của tác giả với hoàn cảnh khó khăn của em bé. Từ "làm sao" đặt ra câu hỏi đầy băn khoăn, thể hiện nỗi lo lắng, bất lực trước số phận nghiệt ngã của em bé.
- Tăng sức biểu đạt: Biện pháp nhân hóa giúp câu thơ thêm sinh động, giàu sức gợi, truyền tải được thông điệp về tình thương, sự sẻ chia của tác giả dành cho em bé.
Phản ánh:
Qua việc phân tích bài tập gốc và mở rộng vấn đề, chúng ta có thể rút ra một số kết luận quan trọng:
- Hiểu rõ khái niệm và tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa là điều cần thiết để phân tích tác phẩm văn học một cách hiệu quả.
- Khi phân tích tác dụng của nhân hóa, cần chú ý đến mối liên hệ giữa biện pháp tu từ với nội dung, chủ đề của tác phẩm.
- Việc đưa ra ví dụ cụ thể giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách áp dụng kiến thức vào thực tế.
câu 4. a. Xác định thành phần biệt lập:
Trong khổ thơ thứ ba, tác giả sử dụng hai thành phần biệt lập:
- Thành phần gọi đáp: "Này em bé" - đây là lời gọi trực tiếp đến đối tượng "em bé".
- Thành phần phụ chú: "Làm sao công nắng mưa để qua mùa" - giải thích lý do tại sao "căn nhà xơ xác" lại "làm sao công nắng mưa để qua mùa".
b. Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình:
Khổ thơ thứ ba thể hiện tâm trạng lo lắng, xót xa của nhân vật trữ tình trước hoàn cảnh khó khăn của gia đình em bé.
* "Này em bé, căn nhà xơ xác thế": Câu thơ mở đầu bằng lời gọi thân thương, thể hiện sự quan tâm, đồng cảm của nhân vật trữ tình dành cho em bé. Hình ảnh "căn nhà xơ xác" gợi lên sự nghèo khó, thiếu thốn của gia đình em bé.
* "Làm sao công nắng mưa để qua mùa": Câu thơ tiếp theo giải thích lý do khiến "căn nhà xơ xác", đó là vì gia đình em bé phải vất vả "công nắng mưa" để mưu sinh. Nhân vật trữ tình hiểu rõ nỗi vất vả của gia đình em bé, từ đó càng thêm xót xa, thương cảm.
* "Heo hút quá cho ta vào nữa nhé": Câu thơ cuối cùng thể hiện mong muốn được sẻ chia, giúp đỡ em bé. Nhân vật trữ tình muốn "vào nữa nhé" để "nhóm lửa giùm em đánh thức niềm vui". Điều này cho thấy tấm lòng nhân ái, vị tha của nhân vật trữ tình, luôn sẵn sàng giúp đỡ những người gặp khó khăn.
Tóm lại, khổ thơ thứ ba thể hiện tâm trạng lo lắng, xót xa của nhân vật trữ tình trước hoàn cảnh khó khăn của gia đình em bé. Đồng thời, nó cũng thể hiện tấm lòng nhân ái, vị tha của nhân vật trữ tình, luôn sẵn sàng giúp đỡ những người gặp khó khăn.
câu 5. Trong cuộc sống, chúng ta thường gặp phải những hoàn cảnh khó khăn và bất hạnh. Những số phận bất hạnh trong xã hội ngoài kia khiến chúng ta cảm thấy xót xa và đau lòng. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta cần nhìn nhận vấn đề từ góc độ tích cực hơn. Thay vì chỉ tập trung vào sự đau khổ và tuyệt vọng, chúng ta nên tìm cách giúp đỡ và hỗ trợ những người đang gặp khó khăn. Chúng ta có thể tham gia vào các hoạt động tình nguyện, quyên góp tiền bạc hoặc đồ dùng cần thiết cho những người nghèo đói hay bị tàn tật. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình để giúp họ vượt qua khó khăn và xây dựng tương lai tốt đẹp hơn. Bằng cách hành động như vậy, chúng ta sẽ tạo ra một môi trường tốt hơn cho tất cả mọi người và giúp giảm bớt nỗi đau và bất hạnh trong xã hội. Hãy cùng nhau chung tay xây dựng một cộng đồng đoàn kết và nhân ái, nơi mà mọi người đều được trân trọng và yêu thương.
<>
câu 6. Vẻ đẹp của đoạn thơ cuối cùng trong bài thơ "Em Bé Trong Mùa Củi Khô" được thể hiện qua hình ảnh của nhân vật chính - một cô bé sống trong hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời. Đoạn thơ mở đầu bằng việc miêu tả cuộc sống nghèo khổ của gia đình cô bé, nơi mà củi khô là nguồn năng lượng duy nhất để nấu nướng và sưởi ấm. Hình ảnh "củi khô" tượng trưng cho sự thiếu thốn, vất vả của cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, dù phải đối mặt với những khó khăn đó, cô bé vẫn luôn giữ được nụ cười hồn nhiên, lạc quan. Cô bé "thả chân trần trên cỏ", "rong ruổi suốt ngày nhặt giấc mơ rơi" như muốn tìm kiếm những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Hình ảnh "ngôi nhà em đầy mùi hương và khói" gợi lên cảm giác ấm áp, tình cảm gia đình. Dù cuộc sống khó khăn, nhưng cô bé vẫn luôn biết cách trân trọng những gì mình đang có.
Đoạn thơ tiếp tục khắc họa thêm về sự hy sinh của cô bé dành cho mẹ. Cô bé "kiếm cúi gần sưởi ấm chiều mồ côi". Hành động này thể hiện tình yêu thương, sự hiếu thảo của cô bé dành cho mẹ. Cô bé sẵn sàng hi sinh bản thân để mẹ được ấm áp, hạnh phúc.
Hình ảnh "dải đồi ấy chí nhiều hoa và gió" tạo nên khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Điều này càng làm nổi bật hơn sự lạc quan, yêu đời của cô bé. Dù cuộc sống khó khăn, nhưng cô bé vẫn luôn hướng đến những điều tốt đẹp, tích cực.
Cuối cùng, đoạn thơ kết thúc bằng lời nhắn nhủ của tác giả: "Này em bé, căn nhà xơ xác thế/ Làm sao công nắng mưa để qua mùa/ Heo hút quá cho ta vào nữa nhé/ Ta nhóm lửa giùm em đánh thức niềm vui". Lời nhắn nhủ này thể hiện mong muốn của tác giả muốn chia sẻ, giúp đỡ cô bé vượt qua khó khăn, tìm lại niềm vui trong cuộc sống.
Tóm lại, vẻ đẹp của đoạn thơ cuối cùng trong bài thơ "Em Bé Trong Mùa Củi Khô" nằm ở tinh thần lạc quan, yêu đời của cô bé. Dù cuộc sống khó khăn, nhưng cô bé vẫn luôn giữ được nụ cười hồn nhiên, lạc quan. Đồng thời, đoạn thơ cũng thể hiện tình yêu thương, sự hy sinh của cô bé dành cho mẹ. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về ý nghĩa của tình yêu thương, sự lạc quan trong cuộc sống.