Phần IV. Tự luận
Câu 1: (1 điểm) Dấu hiệu đặc trưng của sinh sản vô tính ở sinh vật
- Chỉ cần một cá thể mẹ, không có sự kết hợp giao tử đực – cái.
- Con cái sinh ra có bộ NST giống hệt mẹ (về thành phần và số lượng), do cùng phát sinh từ nguyên phân.
- Quá trình sinh sản nhanh, số lượng con nhiều, thường diễn ra liên tục dưới điều kiện thuận lợi.
- Ít hoặc không có biến dị di truyền (trừ khi xuất hiện đột biến ngẫu nhiên).
- Thường gặp ở các loài đơn bào (vi khuẩn, nấm đơn bào) và một số loài đa bào (thực vật bậc thấp qua sinh dưỡng: thân rễ, mầm chồi; hải miên, thủy tức phân mảnh…).
Câu 2: (2 điểm)
a) Tại sao phải quan tâm đến chế độ ăn uống của trẻ em theo độ tuổi?
- Mỗi giai đoạn phát triển (sơ sinh, nhũ nhi, mẫu giáo, tiểu học, vị thành niên) có tốc độ tăng trưởng, hoàn thiện chức năng cơ quan và nhu cầu năng lượng – chất đạm – vitamin – khoáng chất khác nhau.
- Nếu không ăn đủ chất, trẻ chậm lớn, giảm miễn dịch, kém phát triển trí não; nếu thừa chất, dễ thừa cân, béo phì và sớm mắc bệnh chuyển hóa.
b) Hậu quả khi trẻ ăn quá nhiều thức ăn giàu chất dinh dưỡng hoặc ăn không đủ chất dinh dưỡng và giải thích
1. Trẻ ăn quá nhiều dinh dưỡng (đặc biệt đường, mỡ):
- Béo phì, rối loạn chuyển hóa lipid – glucose, tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2, cao huyết áp ngay từ nhỏ.
- Ứ đọng mỡ nội tạng, gây viêm, ảnh hưởng chức năng gan, tim mạch.
Giải thích: Cần năng lượng vừa đủ để nuôi tế bào, nếu dư thừa sẽ chuyển hóa thành mô mỡ dự trữ; theo thời gian mỡ tích tụ gây rối loạn trao đổi chất.
2. Trẻ ăn không đủ chất dinh dưỡng (thiếu đạm, vitamin, khoáng chất):
- Suy dinh dưỡng thể nhẹ cân hoặc thể thấp còi, chậm phát triển chiều cao, cân nặng.
- Giảm sức đề kháng, dễ mắc nhiễm trùng, thiếu máu, kém tập trung, học kém.
Giải thích: Thiếu đạm làm giảm tổng hợp enzyme, kháng thể; thiếu vitamin, khoáng chất (sắt, kẽm, vitamin A, D…) cản trở quá trình tạo máu, phát triển xương, hoạt động thần kinh.
Vì vậy, cần xây dựng thực đơn cân đối về năng lượng, chất đạm, béo, đường, vitamin và khoáng chất phù hợp theo từng giai đoạn để bảo đảm trẻ phát triển toàn diện.