Dụng ý lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi trích dẫn chính Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp là gì? Phân tích mục đích của Người khi dùng chính những lời lẽ về "tự do, bình đẳng" của Pháp để...

DỤNG Ý LỊCH SỬ KHI CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH TRÍCH DẪN TUYÊN NGÔN PHÁP
Việc Chủ tịch Hồ Chí Minh mở đầu Tuyên ngôn Độc lập (2/9/1945) bằng cách trích dẫn cả Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp không chỉ là một thủ pháp tu từ (rhetoric) mà còn là một chiến lược pháp lý và đạo đức sắc bén nhằm khẳng định tính chính danh và tố cáo sự đạo đức giả của thực dân Pháp.

1. Mục Đích Tối Thượng: Tố Cáo Sự Đạo Đức Giả
Đây là dụng ý trực tiếp và mạnh mẽ nhất của Người.

A. Dùng Lời Họ Để Phán Quyết Họ
Hồ Chí Minh đã dùng chính những nguyên tắc "Tự do, Bình đẳng, Bác ái" – những giá trị cao quý nhất mà người Pháp đã đấu tranh và tuyên bố với thế giới năm 1789 – để tố cáo hành động cai trị của họ ở Đông Dương.

Lập luận: Người Pháp tự nhận mình là "người bảo hộ", là ngọn cờ dân chủ, nhưng họ đã chà đạp lên tất cả những quyền cơ bản mà chính tổ tiên họ đã tuyên bố.

Hiệu ứng: Việc này tạo ra một sự đối lập gay gắt giữa lý tưởng (Tuyên ngôn) và thực tế (Thực dân). Nó biến Pháp từ vị thế người tuyên bố dân chủ thành tội nhân phản bội lại chính lý tưởng khai sáng của mình. Đây là đòn tấn công vào cơ sở đạo đức của sự cai trị thực dân.

B. Khẳng Định Quyền Bình Đẳng Cho Các Dân Tộc
Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp tuyên bố: "Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi." Khi trích dẫn, Hồ Chí Minh đã mở rộng ý nghĩa của câu này từ "bình đẳng giữa người với người" thành "bình đẳng giữa các dân tộc".

Nếu các cá nhân sinh ra đã bình đẳng về quyền lợi, thì tại sao dân tộc Việt Nam lại bị tước đoạt các quyền cơ bản đó bởi một dân tộc khác?

Việc trích dẫn khẳng định rằng quyền độc lập không phải là đặc ân mà là quyền thiêng liêng và tự nhiên của mọi quốc gia, kể cả Việt Nam.

2. Dụng Ý Chiến Lược và Pháp Lý
Bên cạnh mục đích tố cáo, việc trích dẫn còn phục vụ các mục tiêu chiến lược và pháp lý quan trọng vào thời điểm sau Thế chiến II.

A. Khẳng Định Tính Chính Danh Của Cuộc Đấu Tranh
Trong bối cảnh thế giới vừa trải qua cuộc chiến chống Phát xít, Hồ Chí Minh muốn chứng minh rằng cuộc đấu tranh giành độc lập của Việt Nam không phải là một phong trào cộng sản biệt lập hay bạo loạn, mà là một cuộc đấu tranh vì các giá trị phổ quát của nhân loại (tự do, dân chủ) – giống như các nước Đồng Minh đã chiến đấu.

B. Kêu Gọi Lương Tri Quốc Tế
Việc trích dẫn hướng tới hai đối tượng quan trọng:

Dư luận Pháp và Chính phủ Pháp: Buộc họ phải thừa nhận mâu thuẫn giữa lý tưởng của họ và hành động thực tế. Việc này nhằm cô lập chính quyền thực dân hiếu chiến và giành sự ủng hộ từ những người Pháp tiến bộ.

Các Cường Quốc Dân Chủ (đặc biệt là Mỹ): Sau Thế chiến II, Mỹ có vai trò lớn trong việc kiến tạo hòa bình. Việc trích dẫn các văn kiện khai sinh ra nền dân chủ Mỹ và Pháp nhằm kêu gọi sự đồng cảm và ủng hộ từ Mỹ và các nước phương Tây, đảm bảo Việt Nam không bị trao trả lại cho Pháp.

C. Lập Luận Chặt Chẽ Về Pháp Lý
Hồ Chí Minh đã dùng cấu trúc tam đoạn luận tuyệt vời:

Tiền đề lớn (Phổ quát): Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng và tự do (Trích Tuyên ngôn Mỹ và Pháp).

Tiền đề nhỏ (Thực tế): Thực dân Pháp đã vi phạm nghiêm trọng các quyền này của dân tộc Việt Nam.

Kết luận (Pháp lý): Do Pháp đã tự ý từ bỏ các nguyên tắc căn bản của mình và đàn áp dân tộc Việt Nam, họ mất quyền cai trị. Do đó, dân tộc Việt Nam có quyền đứng lên giành độc lập.