3 giờ trước
3 giờ trước
Đất Nước – hai tiếng thiêng liêng gợi nhắc trong mỗi con người Việt Nam không chỉ là khái niệm địa lý mà còn là cội nguồn văn hóa, là máu thịt, là linh hồn của dân tộc. Hình tượng Đất Nước đã trở thành đề tài lớn, mang cảm hứng chủ đạo trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Hai đoạn thơ dưới đây – một trích trong trường ca "Mặt đường khát vọng" của Nguyễn Khoa Điềm và một là khúc ngợi ca trữ tình trong bài "Đất nước" của Nguyễn Đình Thi – đều thể hiện những cảm nhận sâu sắc về Đất Nước, tuy nhiên lại có cách thể hiện và chiều sâu cảm xúc riêng biệt.
Trong đoạn thơ của Nguyễn Khoa Điềm, Đất Nước hiện lên như một thực thể gần gũi, bình dị, chan hòa trong đời sống hằng ngày của nhân dân lao động. Tác giả không định nghĩa Đất Nước bằng những khái niệm trừu tượng mà lại bắt đầu từ những điều rất đời thường:
“Đất Nước có trong những cái ‘ngày xửa ngày xưa’ mẹ thường hay kể…”
Từ lời ru, miếng trầu, đến cái kèo, cái cột, hạt gạo một nắng hai sương…, Đất Nước được xây đắp từ chính những giá trị văn hóa dân gian, từ sự hy sinh âm thầm, bền bỉ của người dân quê. Nguyễn Khoa Điềm đã đưa ra một cái nhìn mới mẻ: Đất Nước không ở đâu xa, không chỉ là giang sơn gấm vóc mà là những điều giản dị, thiêng liêng kết tinh trong đời sống nhân dân. Cách sử dụng chất liệu văn hóa dân gian và giọng điệu trữ tình – chính luận tạo nên chiều sâu tư tưởng và làm nổi bật quan điểm: nhân dân là chủ thể sáng tạo nên Đất Nước.
Trong khi đó, đoạn thơ của Nguyễn Đình Thi lại mang âm hưởng trữ tình sâu lắng, nghiêng về cảm xúc thiêng liêng và hào hùng. Tác giả khắc họa hình tượng Đất Nước qua hình ảnh người mẹ tiễn con đi chiến trận:
“Ba lần tiễn con đi
Hai lần khóc thầm lặng lẽ
Các anh không về, mình mẹ lặng im…”
Đất Nước trong thơ ông mang dáng hình của sự hy sinh, đau thương nhưng đầy kiêu hãnh. Đó là Đất Nước của những bà mẹ Việt Nam tảo tần, nhẫn nại; là Đất Nước của “giọt đàn bầu thon thả” – biểu tượng của truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc. Đoạn thơ sử dụng nhiều hình ảnh giàu biểu cảm và chất nhạc dịu dàng mà da diết, tạo nên vẻ đẹp mềm mại, sâu lắng và đầy xúc động về hình tượng Đất Nước.
So sánh hai đoạn thơ, có thể thấy điểm chung của cả hai tác giả là tình yêu sâu sắc với Đất Nước, là sự tôn vinh vẻ đẹp của con người Việt Nam – đặc biệt là những người mẹ – như biểu tượng của sự bền bỉ, yêu thương và hy sinh cho Tổ quốc. Cả hai đều khẳng định: Đất Nước không phải khái niệm mơ hồ mà là kết tinh từ đời sống, từ văn hóa và từ máu xương của biết bao thế hệ.
Tuy nhiên, sự khác biệt nằm ở cách cảm và cách thể hiện. Nguyễn Khoa Điềm thiên về lý trí kết hợp trữ tình, chú trọng vào yếu tố văn hóa – lịch sử, xây dựng hình tượng Đất Nước qua lăng kính nhân dân. Trong khi đó, Nguyễn Đình Thi nghiêng về cảm xúc, giàu chất nhạc và gợi nhiều rung cảm thẩm mỹ, khắc họa Đất Nước như một khúc ca bi hùng, như hình bóng của người mẹ đau thương mà cao cả.
Tóm lại, cả hai đoạn thơ đều mang đến những góc nhìn sâu sắc, góp phần làm phong phú thêm hình tượng Đất Nước trong thơ ca hiện đại. Một bên đậm chất dân gian và tư tưởng chính luận, một bên nặng tính trữ tình và cảm xúc nhân văn. Dù bằng cách nào, cả hai nhà thơ đều gửi gắm thông điệp bất diệt: Đất Nước là của nhân dân, là máu thịt, là linh hồn, là nơi bắt đầu và cũng là nơi trở về của mỗi con người Việt Nam.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
11/10/2025
Top thành viên trả lời