VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ 1 TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT

Nguyễn Du là đại thi hào của dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hóa thế giới. Truyện Kiều là tập đại thành của ông kết tinh những giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Đọc các đoạn trích trong Truyện Kiều, ta thấy nổi bật lên là cảm hứng nhân đạo, đó còn là niềm trân trọng của tác giả về vẻ đẹp và khát vọng của con người. Đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" là một minh chứng tiêu biểu cho điều đó.

Đoạn trích nằm ở phần thứ hai "Gia biến và lưu lạc". Sau khi bán mình chuộc cha, Kiều bị Mã Giám Sinh đưa vào lầu xanh. Tại đây, nàng đã tuyệt vọng muốn tự vẫn. Tú Bà - chủ quán lầu xanh vờ hứa hẹn gả chồng cho nàng, đem nàng ra lầu Ngưng Bích ngắm cảnh hưởng sự thư giãn rồi sẽ tính tiếp. Cảnh lầu Ngưng Bích chỉ làm tăng thêm nỗi cô đơn, buồn tủi của Thúy Kiều. Trong hoàn cảnh ấy, nàng đã nhớ về người yêu, nhớ về cha mẹ và nhớ về những ngày gia đình đầm ấm sum vầy.

Trước hết, Kiều nhớ tới Kim Trọng. Nàng thương cho chàng Kim vẫn mong ngóng chờ đợi tin tức của mình một cách vô ích:

"Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trong mai chờ"

Chữ "tưởng" mở đầu cho dòng thơ là dòng hồi tưởng, là nỗi nhớ chơi vơi của Kiều về Kim Trọng. Nàng nhớ về đêm trăng tình tự thề nguyền kết tóc xe tơ cùng chàng Kim, cùng uống chén rượu thề nguyền. Nàng nhớ về hình ảnh chàng Kim vẫn ngày đêm mong ngóng chờ tin tức của nàng một cách vô ích. Với nàng, dù có ở đâu thì tấm chân tình và sự thủy chung nàng dành cho Kim Trọng là mãi mãi. Đó là một đức tính tốt đẹp của Thúy Kiều mà Nguyễn Du đã dành bao nhiêu ân tình để xây dựng. Nhưng trong cái sâu thẳm của tâm hồn, nàng luôn tự trách mình đã phụ chàng Kim bởi đã không giữ trọn lời thề năm xưa.

Sau khi nhớ về Kim Trọng, nàng nhớ tới cha mẹ. Ở nơi quê nhà, cha mẹ nàng vẫn tựa cửa ngóng chờ tin tức của nàng. Tuổi già sức yếu chẳng biết giờ này ai là người chăm sóc?

"Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm"

Cụm từ "cách mấy nắng mưa" có tính chất ước lệ tượng trưng nhưng cũng gợi cho ta hiểu rằng đã bao mùa mưa nắng qua, không biết cha mẹ đã già yếu hay chưa, ai là người chăm sóc? Nàng thật là người con hiếu thảo, dù đi đâu về đâu cũng nhớ về cha mẹ. Thành ngữ "quạt nồng ấp lạnh", điển cố "sân lai", "gốc tử" đều nói lên tâm trạng nhớ thương tấm lòng hiếu thảo của Kiều. Nàng tưởng tượng khi mình vắng nhà, không ai chăm sóc cho cha mẹ, và lúc ấy nàng xót xa vô cùng.

Trong nỗi nhớ, nàng nhớ cả những kỉ niệm gắn bó thân thiết bên cha mẹ, nhớ về khoảng thời gian êm đềm tươi đẹp trước kia. Và cuối cùng, nàng nhớ về mình trong nỗi buồn đau, cô đơn, lẻ bóng một mình nơi đất khách quê người:

"Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi."

Điệp ngữ "buồn trông" đặt ở đầu mỗi câu thơ như khắc sâu thêm nỗi buồn đau đến tột cùng của nàng Kiều. Nàng nhìn từ xa đến gần, nhìn từ cảnh thiên nhiên rộng lớn đến cảnh thiên nhiên gần gũi nhưng tất cả đều mang một màu sắc tang thương, ảm đạm. Mỗi cảnh vật lại gợi ra một nỗi buồn riêng. Hình ảnh cánh buồm thấp thoáng nơi cửa biển chiều hôm gợi ra nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của Kiều. Cánh hoa tàn nát nổi trên ngọn nước mới sa gợi ra số phận chìm nổi của nàng. Nội cỏ dầu dầu gợi ra một tương lai mờ mịt, không hi vọng. Tiếng sóng ầm ầm kêu quanh ghế ngồi như báo hiệu một cơn giông bão kinh hoàng sắp ập đến cuộc đời Kiều. Tất cả các hình ảnh trên đều góp phần tô đậm nỗi buồn đau, cô đơn, lo sợ của Kiều cho tương lai phía trước.

Như vậy, đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" đã cho ta thấy rõ những nỗi niềm tâm trạng của Thúy Kiều. Đó là một tâm trạng buồn tủi, xót xa cho số phận của mình. Qua đoạn trích, ta thấy được tấm lòng trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến xưa. Đồng thời, ta cũng thấy được sự đồng cảm, xót thương của Nguyễn Du với số phận bất hạnh của họ. Điều đó đã giúp Nguyễn Du trở thành bậc thầy trong việc miêu tả tâm lí nhân vật.

Với bút pháp tả cảnh ngụ tình, ngôn ngữ độc thoại nội tâm, Nguyễn Du đã khắc họa thành công tâm trạng của Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích. Đoạn trích cho thấy Kiều là một người tình chung thủy, một người con hiếu thảo và có một tấm lòng giàu lòng yêu thương, vị tha.